Danimarkada islam

Kopenhagendəki Böyük Kopenhagen Məscidi Danimarkanın ən böyük məscidlərindən biridir.

Danimarkada islam — ölkədəki dinlərdən biridir.[1] ABŞ Dövlət Departamentinin məlumatına görə, Danimarka əhalisinin təxminən 3,7%-ni müsəlmanlar təşkil edir. Digər mənbələr, o cümlədən Danimarka Xarici İşlər Nazirliyi, daha aşağı rəqəmlər verir.[2][3][4]. BBC-nin məlumatına görə, Danimarkada təxminən 270.000 müsəlman yaşayır[5]. 1970-ci illərdə Türkiyə, Pakistan, Mərakeş və keçmiş Yuqoslaviyadan insanlar iş dalınca Danimarkaya gəlirdilər. 1980–90-cı illərdə müsəlmanların əksəriyyəti İran, İraq, Somali və Bosniyadan olan qaçqınlar idi. Danimarkadakı müsəlmanlar arasında etnik danimarkalılar da var. Mütəxəssislərin fikrincə, Danimarkada 2800-ə yaxın müsəlman yaşayır və bu rəqəm hər il təxminən 70 nəfər artır[6]. Müqayisə üçün qeyd edək ki, 2000–2004-cü illər arasında 300-dən çox danimarkalı islam dinini buraxaraq xristianlığı qəbul edib[7].

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2005-ci ilə qədər Danimarkada 19 müxtəlif müsəlman dini icması qeydiyyatdan keçib. 1980–1990-cı illərdə çoxlu sayda müsəlman sığınacaq üçün Danimarkaya gəlirdi. Onlar əsasən İran, İraq, Fələstin, Somali və Bosniyadan olan mühacirlər idi. Danimarka müsəlmanlarının ümumi sayının təxminən 40%-i müsəlman ölkələrindən olan qaçqınlardır[8][9].

Təhsil

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İlk müsəlman məktəbi 1978-ci ildə Helsinqorda tikilib. Bu günə qədər Danimarkada 20-yə yaxın müsəlman məktəbi fəaliyyət göstərir ki, onların da əksəriyyəti böyük şəhərlərdə yerləşir. 1980-ci illərdə urdu, türk, ərəb və digər dillərdə danışanlar üçün məktəblər tikildi. 1990-cı illərdə Somalili, Fələstinli və İraqlı uşaqlar üçün məktəblər tikildi. Norrebrodakı ən böyük məktəbdə təxminən 410 şagird var[10].

Karikatura qalmaqalı

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Demokratik Müsəlmanlar təşkilatının yaradıcılarından biri

2005-ci ildə Danimarkada "cizgi filmi qalmaqalı" baş verdi. "Jyllands-Posten" qəzeti İslam peyğəmbəri Məhəmmədin 12 karikaturasını dərc edib. Karikaturaların dərci təkcə Danimarkada deyil, xaricdə də müsəlman əhalinin narazılığına səbəb olub. Jyllands-Posten qəzetinin rəhbərliyi bəyan edib ki, dərc olunan rəsmlər yalnız söz azadlığı praktikasının nümayişidir. On bir İslam dövlətinin xarici işlər nazirlikləri nəşrə görə Danimarka hökumətindən üzr istəməsini tələb edib. Diplomatik etirazlar Danimarka mallarının boykot edilməsi ilə müşayiət olundu.[11]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "2010 Report on International Religious Freedom - Denmark". United States Department of State. 2010-11-17. 2013-04-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-11-13.
  2. ↑ "Visiting Denmark". islam.dk. 2001-07-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-08-24.
  3. ↑ www.um.dk
  4. ↑ "Denmark at CIA – The World Factbook". The World Factbook. 2015-09-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-02-01.
  5. ↑ "Muslims in Europe: Country guide". BBC News. 2005-12-23. 2009-09-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-11-13.
  6. ↑ euro-islam.info Arxivləşdirilib 2013-12-27 at the Wayback Machine 2010.02.21
  7. ↑ "Fra Muhammed til Petrus". 2013-05-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-01-14.
  8. ↑ Houssain, Mustafa. "Denmark | Muslims in the EU: Cities Report" (PDF). Open Society Foundations. 2007. 16 August 2019 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 10 November 2019.
  9. ↑ Jacobsen, 2014. səh. 191
  10. ↑ W, Ray. "Study: Muslim private schools in Denmark producing better students than public schools". The Copenhagen Post. 20 September 2016. 19 October 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 October 2017.
  11. ↑ "Ahmad Akkari, Danish Muslim: I was wrong to damn Muhammad cartoons". The Guardian. 9 August 2013. 26 June 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 March 2014.