Darevski gürzəsi
Darevski gürzəsi (lat. Vipera darevskii) — Gürzələr fəsiləsinə daxil olan ilan növü. Dişilər erkəklərdən iri olur. Dişilər 40 sm, erkəklər isə 25 sm olur. İlan öz adını İlya Sergeyeviç Darevskinin adında götürmüşdür. İlk dəfə Ermənistanda aşkarlanmışdır.
| Darevski gürzəsi | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Darevski gürzəsi |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Xariçi görünüşü
[redaktə | mənbəni redaktə et]Erkəklərin quyruğu 39-43 sm, dişilərdə isə 45-50 sm olur. Başı iri sonucu isə yumrudur. Gürzələrin rəngi sarı-boz və ya sarı-qəhvəyi olur. Bədənində ziqzaqvari zolaq keçir. Balalar növə xass rəngə malik olurlar.
Yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Onlar Ermənistanın şimal-qərb hissəsində subalp və alp qurşağında yayımışlar. Hündürlüyü 2600–3000 m olan ərazilərdə rast gəlinir[3]. Bu yaxınlarda Türkiyəin şimal-şərqində Zəkəriyə kəndində bu ilanların nümayəndələri aşkarlanmış[4][5].[6][7]. Bundan əlavə Artvin ərazisində də aşkarlanmışdır.
Zəhərinin təsiri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Darevski gürzəsi zəhərli ilanlara daxildir. Onların zəhərləri insan və heyvanlar üçün təhlükəlidir. Zəhər daxili orqanlarda qanaxma yaradır və ölümə səbəb olur.
Qidalanması və qorunması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Darevski gürzəsi əsasən Qayalıq kərtənkələləri, gəmiricilər və çəyirtkələrlə qidalanırlar. Bu növ çox nadir hallarda gözə dəyir və sayları azalmaqdadır. Bu səbəndə Beyməlxalq Qırmızı Kitaba daxil edilmişdir.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2004.
- ↑ The Reptile Database (ing.). / P. Uetz 2015.
- ↑ "Darevski gürzəsi — Vipera darevskii". 2011-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-29.
- ↑ Geniez F., Tenynie A. 2005. Discovery of a population of the critically endangered Vipera darevskii Vedmederja, Orlov & Tuniyev, 1986 in Turkey, with new elements of the indentification (Reptilia, Squamata, Viperidae) // Herpetozoa. Vol. 18 No 3/4 p. 1-9.
- ↑ McDiarmid RW, Campbell JA, Touré T. 1999. Snake Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference, vol. 1. Herpetologists' League. 511 pp. ISBN 1-893777-00-6 (series). ISBN 1-893777-01-4 (volume).
- ↑ Avci A., Ilgaz C., Baran I., Yusuf Kumlutas Y., 2009. Contribution to the distibution and morphology of Pelias darevskii (Vedmederja, Orlov & Tuniyev, 1986) (Reptilia: Squamata: Viperidae) in Northern Anatolia // Russ. J. Herpetol. Vol. 16
- ↑ Mallow D, Ludwig D, Nilson G. 2003. True Vipers: Natural History and Toxinology of Old World Vipers. Krieger Publishing Company, Malabar, Florida. 359 pp. ISBN 0-89464-877-2.