Daur murdarçası
Daur murdarçası (lat. Rhamnus davurica) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin murdarçakimilər fəsiləsinin murdarça cinsinə aid bitki növü.
| Daur murdarçası | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Triba: Cins: Növ: Daur murdarçası |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
||||||||||
| ||||||||||
Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Təbii halda Monqolustan, Çin, Koreyada yayılmışdır.
Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hündürlüyü 10 m-ə çatan ağacdır. Ağacın qabığı tünd, qaramtıl-qonur rənglidir, nisbətən yaşlı ağaclarda çatlar əmələ gəlir.Cavan budaqlar tüklü yaşıldır, sonralar boz və ya açıq qəhvəyi rəngli olur. Budaqların ucunda adətən iri tumurcuq yerləşir. Yarpaqlar qarşı-qarşıya və ya növbəli yerləşir, üst səthi parlaq, yaşıl rənglidir, alt tərəfi boz- yaşıl, çılpaq və ya damar boyu tükcüklüdür. Uzunsov oval və ya oval formalı olub, eni 5-10 sm-dir, kənarı dişlidir. Çiçəklər yaşımtıl sarıdır, zəngşəkillidir, uzunluğu 4-6 mm-dir. Meyvəsi şarşəkilli çəyirdəkdir, tünd göy rəngdədir, diametri 5-7 mm-dir. Meyvənin ləti sarımtıl yaşıldır, büzüşdürücü dada malikdir. Yanbudaqlarda xırda dikanlar var. May-iyun aylarında çiçəkləyir, meyvələri sentyabrda yetişir. Toxumla çoxaldılır.
Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şaxtaya quraqlığa davamlıdır. Dərələrdə, dağ yamaclarında, bəzən də qayalıqlarda bitir.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanın rayonlarında tək və qrup halında yaşıllaşdırmada mədəni şəraitdə rast gəlinir.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Meyvəsi və qabığından alınan ekstrakt pankreatitin, iltihabi proseslərin, xərçəngin müalicəsində yaxşı effekt verir, fermentativ aktivliyi normallaşdırır. Dekorativ məqsəd üçün də yaşıllaşdırmada istifadə olunur.