Daxili maliyyələşdirmə

Daxili maliyyələşdirmə (ing. internal financing or self-financing) — müəssisənin və ya layihənin xarici mənbələrdən, məsələn, bank kreditlərindən və ya investorlardan vəsait cəlb etmədən, öz daxili resurslarından maliyyə təmin etməsi prosesidir. Bu maliyyələşdirmə forması öz mənbələrindən gələn vəsaitlərə, aktivlərə, yığılmış mənfəətə və digər daxili resurslara əsaslanır.[1][2] Daxili maliyyələşdirmə, xüsusilə uzunmüddətli dayanıqlı inkişaf üçün güclü bir vasitə sayılır və borc yükünü azaltmağa kömək edir.[3]

Daxili maliyyələşdirmənin mənbələri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Yığılmış mənfəət: Müəssisələr qazancın müəyyən hissəsini xərcləmədən saxlayaraq gələcək investisiyalar üçün istifadə edə bilər. Bu mənfəət, təcili ehtiyacları qarşılamaq və ya yeni layihələrə sərmayə qoymaq üçün maliyyə mənbəyi rolunu oynayır.[4]
  2. Amortizasiya fondları: Müəssisə aktivlərinin təkrar istehsalını təmin etmək üçün amortizasiya ayırmalarını yığaraq yeni avadanlıq və texnologiya əldə etmək məqsədilə istifadə edir.
  3. Aktivlərin satışı: Bəzi hallarda şirkətlər özlərinə aid olan, lakin artıq istifadə olunmayan aktivləri (məsələn, əmlak, texnika və ya avadanlıq) sataraq əlavə gəlir əldə edirlər.[5]
  4. Xərclərin optimallaşdırılması: Xərcləri azaltmaqla saxlanılan vəsaitlər müəssisənin gələcək inkişafı və genişlənməsi üçün daxili maliyyə mənbəyi kimi istifadə oluna bilər.[6]
  5. İşçi kapitalının təkmilləşdirilməsi: Dövriyyədə olan vəsaitlərin idarə olunmasını yaxşılaşdırmaqla sərbəst pul vəsaitləri yarana bilər. Bu, müəssisənin cari xərclərini ödəmək və gələcək investisiyalar üçün istifadə edilə bilən mənbədir.[7]

Daxili maliyyələşdirmənin üstünlükləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Borc yükünün azalması — xarici borcdan asılılığı azaldır və bununla da faiz xərclərini aradan qaldırır.[8]
  • Riskin azaldılması — xarici maliyyə mənbələri ilə müqayisədə daha az risklidir, çünki borc geri qaytarılmalı və faiz ödənilməli deyil.
  • Maliyyə dayanıqlığı — müəssisənin daxili resursları idarəetmə tərəfindən daha çox nəzarətdə olur, bu da onu maliyyə baxımından daha dayanıqlı edir.[9]

Daxili maliyyələşdirmənin çətinlikləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Məhdud resurslar — daxili maliyyə mənbələri bəzi hallarda kifayət qədər olmur, xüsusilə də geniş miqyaslı layihələr üçün.
  • Dövr edən kapitalın azalması — resursların hamısının yenidən investisiyaya yönəldilməsi dövr edən kapitalın azalmasına və cari ehtiyacların təmin edilməsində çətinliklərə səbəb ola bilər.[10]
  • Genişlənmə məhdudiyyətləri — xarici maliyyələşdirmədən fərqli olaraq, daxili maliyyələşdirmə məhdud resurslara əsaslandığı üçün müəssisənin genişlənməsi və böyüməsi məhdud ola bilər.

Daxili maliyyələşdirmə, xüsusilə sabit gəlir axını olan müəssisələr və yeni borc riskini azaltmaq istəyən şirkətlər üçün faydalı bir yanaşmadır. Bu strategiya uzunmüddətli perspektivdə maliyyə dayanıqlığını təmin etmək məqsədilə geniş istifadə olunur.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Hubbard, Kashap and Whited, "Internal Financing and Investment", Journal of Money, Credit & Banking, 1995
  2. ↑ RE Carpenter, BC Petersen , "Is the Growth of Small Firms Constrained by Internal Finance?," Review of Economics and Statistics, 2002 https://ssrn.com/abstract=259864
  3. ↑ Buzzacchi, Luigi; Scellato, Giuseppe; Ughetto, Elisa. "The investment strategies of publicly sponsored venture capital funds". Journal of Banking & Finance (ingilis). 37 (3). 2013: 707–716. doi:10.1016/j.jbankfin.2012.10.018. 2024-07-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-05.
  4. ↑ Hasan, Hafnida. "Relationship between Financial Development and Economic Growth: Empirical Evidence in Indonesia". International Journal of Economics and Finance. 10 (12). 2018-11-05: 37. doi:10.5539/ijef.v10n12p37. ISSN 1916-9728.
  5. ↑ Dickerson, Andrew P.; Gibson, Heather D.; Tsakalotos, Euclid. "Internal vs External Financing of Acquisitions: Do Managers Squander Retained Profits?". Oxford Bulletin of Economics and Statistics. 62 (3). July 2000: 417–431. doi:10.1111/1468-0084.00178. ISSN 0305-9049.[ölü keçid]
  6. ↑ Preve, Lorenzo A. Working capital management. Sarria-Allende, Virginia. New York: Oxford University Press. 2010. ISBN 978-0-19-973741-3. OCLC 427757227.
  7. ↑ Atrill, Peter; McLaney, Edward; Harvey, David. Accounting: An Introduction (6th). Melbourne, VIC: Pearson. 2014. 469–499. ISBN 9781486008797.
  8. ↑ Brealey, Richard; Myers, Stewart; Allen, Franklin. Principles of Corporate Finance (13th). New York: McGraw-Hill Education. 2020. 365–367. ISBN 978-1-260-56555-3.
  9. ↑ Curi, Claudia; Murgia, Maurizio. Asset Sales - Their Role in Restructuring and Financing Firms. Switzerland: Springer. 2020. 1–5. ISBN 978-3-030-49573-2.
  10. ↑ Sagner, James S. "Cut costs using working capital management". Journal of Corporate Accounting & Finance (ingilis). 22 (3). 2011: 3–7. doi:10.1002/jcaf.20669.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]