Elam hökmdarları

Elamlar İran körfəzinin şimalında, indiki Xuzistan, İlam, Fars, Buşəhr, Lorestan, Bəxtiyari və Kohgiluyə əyalətlərində yerləşən bir xalqıydı. Onların dili nə Sami, nə də hind-Avropa deyildi və sonralar ortaya çıxan Əhəmənlər və Maday imperiyasının coğrafi öncülləriydi.

İranda qaşqayların yaşadığı bölgədə elamların tarixsəl əsərləri vardır

şəkil Ad Ailə münasibəti Hökmranlığı Qeydlər
Qədim Elamlar Dövrü, e.ə. 2700-1500
Elamlarların Erkən padşahları, e.ə. 2700-2600
? ?-?
Avan sülaləsi[1][2][3], e.ə. 2600–2078
Adı açıqlanmayan Avan kralı ? e.ə. 2580-? Urukda ilk sülalənin son padşahıyla çağdaşdır.[4]
...Lu ? ?-?
Kur-İşşak ? e.ə. ?-2550
Peli ? e.ə. 2500-?
I Tata ? ?-?
Ukku-Tanhiş ? ?-?
Hişutaş ? ?-?
Şuşun-Tarana ? ?-?
Napi-Ilhuş ? ?-?
Kikku-Sive-Temti ? ?-?
I Hişep-Ratep ? ?-?
Luh-Işşan I Hişep-Ratepin oğlu e.ə. ?-2325
II Hişep-Ratep Luh-Işşanın oğlu e.ə. 2325-?
Emahsini[5] e.ə. 2315-2311
Helu ? ?-?
Xita ? e.ə. 2270-2270 Akkad padşahı Naram-Sinlə çağdaşdır.
Statue_of_Puzur-Inshushinak_with_inscription_in_his_name_(lower_half). Kutik-Inşuşinak[6] Şinpi-hiş-hukun oğlu e.ə. 2100-2100 Ur padşahı Ur-Nammuyla çağdaşdır.

E.ə. 2078 və 2016-cı illərdə Susa, Ur qoşunları tərəfindən fəth edildi.

Şimaşki sülaləsi[7][8], e.ə. 2100-1928
Adı açıqlanmayan Simaşki kralı ? e.ə. ?-2100 Avan padişahı Kutik-Inşuşinak'la çağdaşdır
I Gir-Namme ? ?-?
I Tazitta ? e.ə. 2040[5]-2037
I Eparti ? e.ə. ?-2033[5]
II Gir-Namme ? e.ə. ?-2033
II Tazitta ? ?-?
Lurak-Luhhan ? e.ə. 2028-2022
Hutran-Temti ? ?-?
I Indattu-Inşuşinak Hutran-Temtinin oğlu e.ə. ?–2016
Kindattu Tan-Ruhuratirin oğlu e.ə. ?-2006-2005-?
II Indattu-Inşuşinak Pepinin[9] oğlu e.ə. 1980-? İsin padişahı Şu-İlişu'yla & Eşnunna padişahı Bilalama'yla çağdaşdır.
I Tan-Ruhuratir II Indattu-Inşuşinakın oğlu e.ə. 1965-? İsin padişahı Iddin-Dagan'yla çağdaşdır.
III Indattu-Inşuşinak I Tan-Ruhuratirinin oğlu ?-?
Indattu-Napir ? ?-?
Indattu-Temti ? ?-?
Sukkalmah/ Eparti sülaləsi[10], e.ə. 1970–1500
II Eparti e.ə. 1973-cü ildə İsin kralı İddin-Daganın qızıyla evləndi.[11] e.ə. 1973-? İsin padişahı Iddin-Dagan'yla çağdaşdır.
Şilhaha II Epartinin oğlu ?-?
I Kuk-Naşur Şilhaha (ruhuşak)[12]nın oğlu ?-?
Atta-huşu I Kuk-Naşurun oğlu (?) e.ə. 1928-1894-?
Tetep-Mada I Kuk-Naşurun oğlu (?) e.ə. 1890-?
Palar-Işşan ? ?-?
Kuk-Sanit Palar-Işşanın oğlu (?) ?-?
Kuk-Kirvaş Lan-Kukunun oğlu & Palar-Işşanın nəvəsi ?-?
Tem-Sanit Kuk-Kirvaşin oğlu ?-?
Kuk-Nahhunte ? ?-?
II Kuk-Naşur Kuk-Nahhuntenin oğlu (?) ?-?
Şirukduh ? e.ə. 1790-? Assuriya padişahı I Şamşi-Adad'yla (e.ə 1809-1782) çağdaşdır.
I Şimut-Vartaş Şirukduhun oğlu ?-?
Sive-Palar-Hupak Şirukduhun oğlu e.ə. ?-1765-?
I Kuduzuluş Şirukduhun oğlu ?-?
I Kutir-Nahhunte I Kuduzuluşun oğlu e.ə. 1710-?
Atta-Merra-Halki I Kuduzuluşun oğlu (?) ?-?
II Tata Atta-Merra-Halkinin qardaşı ?-?
Lila-Irtaş I Kuduzuluşun oğlu ?-?
Temti-Agun I Kutir-Nahhuntenin oğlu ?-?
Kutir-Şilhaha Temti-Agunun oğlu ?-?
III Kuk-Naşur Kutir-Şilhahanın oğlu e.ə. ?-1646-?
Temti-Raptaş Kutir-Şilhahanın oğlu ?-?
II Şimut-Vartaş III Kuk-Naşurun oğlu ?-?
Şirtuh III Kuk-Naşurun oğlu ?-?
II Kuduzuluş II Şimut-Vartaşın oğlu ?-?
Tan-Uli ? ?-?
Temti-Halki Tan-Ulinin oğlu ?-?
IV Kuk-Naşur[5] Tan-Ulinin oğlu ?-?
Kutik-Matlat[4] Tan-Ulinin oğlu e.ə. 1500-?
Orta Elamlar Dövrü, e.ə. 1500-1000
Kidinu sülaləsi[10], e.ə. 1500-1400
Kidinu ? e.ə. 15-ci əsr-?
Inşuşinak-Sunkir-Nappipir ? ?-?
II Tan-Ruhuratir ? e.ə. 15-ci əsr-?
Şalla ? ?-?
Temti-Ahar ? e.ə. 1370-? Babil padişahı I Kadaşman-Enlil Kassit'lə çağdaşdır.
Igehalki sülaləsi[10], e.ə. 1400-1200
Ata-Halki[13] ? ?-?
I Attar-Kittah[13] Ata-Halkinin oğlu ?-?
Ige-Halki ? ?-?
I Pahir-Işşan Ige-Halkinin oğlu e.ə. 1390-?
I Kidin-Hutran I Pahir-Işşan[14]ın oğlu ?-?
II Attar-Kittah Ige-Halkinin oğlu ?-?
I Humban-Numena II Attar-Kittahın oğlu e.ə. 1370-?
Untaş-Napirişa (Untaş-Humban) I Humban-Numenanın oğlu e.ə. 1340-?
II Kidin-Hutran Untaş-Napirişa[14]nın oğlu ?-?
Napirişa-Untaşr (Humban-Untaş) II Kidin-Hutran[14]ın oğlu ?-?
II Pahir-Işşan ? ?-?
Unpatar-Napirişa (Unpatar-Humban) II Pahir-Işşanın oğlu ?-?
III Kidin-Hutran II Pahir-Işşannın oğlu e.ə. 1224-?
Şutruki sülaləsi[10], e.ə. 1200-970
Hallutuş-Inşuşinak ? e.ə. 1200-?
I Şutruk-Nahhunte Hallutuş-Inşuşinakın oğlu e.ə. ?-1158-?
II Kutir-Nahhunte Hallutuş-Inşuşinakın oğlu e.ə. ?-1155-?
I Şilhak-Inşuşinak Hallutuş-Inşuşinakın oğlu ?-?
Hutelutuş-Inşuşinak II Kutir-Nahhuntenin oğlu e.ə. ?-1110-?
Şilhina-Hamru-Lakamar I Şilhak-Inşuşinakın oğlu e.ə. ?-1110-?
II Humban-Numena ? e.ə. 11-ci əsrin başları-?
II Şutruk-Nahhunte II Humban-Numenanın oğlu e.ə. 11-ci əsrin ortaları-?
I Şutur-Nahhunte II Humban-Numenanın oğlu e.ə. 11-ci əsrin ortaları-? Kul-e Farah yazısını yaratdı.
Mar-biti-apla-usur[15] ? e.ə. ?-983-?
Akşir-Şimut ? ?-?
Akşir-Nahhunte ? ?-?
Kara-İndaş ? ?-?
Yeni Elamlar Dövrü, e.ə. 1000-500
Humban-Tahri (yeni-Elamlar) sülaləsi[16], e.ə. 830-521
Adı açıqlanmayan Elam kralı ? e.ə. ?-821-?
I Humban-Tahrah ? e.ə. ?-743
I Humban-Nikaş I Humban-Tahrahın oğlu e.ə. 743-717
II Şutur-Nahhunte I Humban-Nikaş(Ruhushak)ın oğlu e.ə. 717-699
Halluşu-Inşuşinak II Şutur-Nahhuntenin oğlu e.ə. 699-693
III Kutir-Nahhunte Halluşu-Inşuşinakın oğlu e.ə. 693-692
III Humban-Numena Halluşu-Inşuşinakın oğlu e.ə. 692-688
I Humban-Haltaş III Humban-Numenanın oğlu (?) e.ə. 688-681
II Humban-Haltaş I Humban-Haltaşın oğlu e.ə. 681-675
Urtak[17] II Humban-Haltaşın oğlu e.ə. 675-664[17]
Teumman Urtakın qardaşı e.ə. 663-653
II Humban-Nikaş Urtakın oğlu e.ə. 653-651
I Tammaritu Urtakın oğlu e.ə. 652-649
İndabibi ? e.ə. 649-648
III Humban-haltaş Atta-Hamiti-Inşuşinakın qardaşı e.ə. 648-645/4
II Tammaritu I Tammaritunun oğlu e.ə. 647-647
III Humban-Nikaş Atta-Hamiti-Inşuşinakın oğlu e.ə. 647-647
Umhuluma ? e.ə. 647-647
IV İndattu-Inşuşinak ? e.ə. 647-646
Humban-Hapua ? e.ə. 647-647
Pae ? e.ə. 646-645/4
III Şutur-Nahhunte IV İndattu-Inşuşinakın oğlu e.ə. 646-? E.ə.650-ci ildə Ənşanı Tişpişə uduzdu.
Humban-Kitin III Şutur-Nahhuntenin oğlu e.ə. 7-ci əsrin son rübü-?
II Humban-Tahrah ? ?-?
Hallutaş-Inşuşinak II Humban-Tahrahın oğlu ?-?
I Ummanunu ? e.ə. VI əsrin birinci rübü-?
II Şilhak-Inşuşinak I Ummanunu'nun oğlu e.ə. VI əsrin birinci rübü-?
II Temti-Humban-Inşuşinak II Şilhak-Inşuşinakın oğlu e.ə. 550-?
Halkataş ? e.ə. ?-549/8
Açina Upadrama'nın oğlu e.ə. ?- 522
II Ummanunu (IV Humban-Nikaş (Ummaniş)) ? e.ə. 522-521
Atta-hamiti-Inşuşinak Hutran-Temti'nin oğlu e.ə. ?-520/19 O həmçinin Gisati padşahıydı

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Awan's geographical site is unknown. But it is very probable that it was near Poshtkuh of Lorestan.
  2. ↑ The first three kings of Awan were also kings of Mesopotamia.
  3. ↑ Legrain, 1922; Cameron, 1936; The Cambridge History of Iran; Hinz, 1972; The Cambridge Ancient History; Majidzadeh, 1991; Majidzadeh, 1997; Vallat "Elam ...", 1998.
  4. ↑ 1 2 Cameron, 1936.
  5. ↑ 1 2 3 4 Potts, 1999.
  6. ↑ Hinz, 1972.
  7. ↑ Some archaeologists have suggested that Simashki was located in the north of Elam and Anshan near modern Isfahan.
  8. ↑ Cameron, 1936; The Cambridge History of Iran; Hinz, 1972; The Cambridge Ancient History; Majidzadeh, 1991; Majidzadeh, 1997; Vallat "Elam ...", 1998.
  9. ↑ Hinz, 1972.
  10. ↑ 1 2 3 4 Cameron, 1936; The Cambridge History of Iran; Hinz, 1972; The Cambridge Ancient History; Majidzadeh, 1991; Majidzadeh, 1997; Vallat, "Elam ...", 1998.
  11. ↑ Vallat, "Elam ...", 1998.
  12. ↑ "Ruhushak" means son of sister but probably it refers to a dynastical marriage between siblings. See Vallat, "Elam ...", 1998.
  13. ↑ 1 2 Majidzadeh, 1991.
  14. ↑ 1 2 3 Vallat , Francois. Elam: The History of Elam.
  15. ↑ He was also king of Babylon.
  16. ↑ Cameron, 1936; The Cambridge History of Iran; Hinz, 1972; The Cambridge Ancient History; Majidzadeh, 1991; Vallat, 1995; Majidzadeh, 1997; Vallat, "Elam ...", 1998; Reade, 2000; Henkelman, 2003; Tavernier, 2004.
  17. ↑ 1 2 D. T. Potts. The Archaeology of Elam: Formation and Transformation of an Ancient Iranian State. Cambridge University Press. 12 November 2015. səh. 269. ISBN 978-1-107-09469-7. 7 December 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 July 2020.