Elementar sirkulyasiya mexanizmlərinin tipləri

Elementar sirkulyasiya mexanizmləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Multanovskinin yaratdığı elmi məktəbin ideaları B.L.Dzedzeyevskinin tədqiqatlarında öz əksini tapmışdır. Dzedzeyevski şimal yarımkürəsində baş verən makro proseslərin təsnifatını vermişdir. O yer səthində baş verən proseslərin dinamikasını təhlil etdiyi zaman müəyyən etmişdir ki, müxtəlif sirkulyasiya situasiyaları tez-tez təkrarlanır. Həmin situasiyaları sonradan Dzedzeyevski elementar sirkulyasiya mexanizmləri adlandırmışdır. ^[1]

Elementar sirkulyasiya mexanizmlərinin əsas tipləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Elementar sirkulyasiya mexanizmlərinin tipləşdirməsi zamanı onların aşağıdakı xassələrindən istifadə edilmişdir:

1. Polyar hövzədən daxil olan əsas hava kütlələrinin sayı və istiqaməti
2. Tropik zonadan daxil edilən hava kütlələri (cənub kütlələr)^[2]

Dzedzeyevski müəyyən etdiyi 4 elementar sirkulyasiya mexanizmlırini 13 əsas tipdə birləşdirmişdir. Apardığı tədqiqatlar nəticəsində alim şimal yarımkürəsində baş verən makroproseslərini ümumiləşdirərək 4 qrup sirkulyasiyaya ayırmışdır:

1. Zonal sirkulyasiya. 1-2 tipləri əhatə edir
2. Zonallığın olmadığı sirkulyasiya. 3-7 tipləri əhatə edir.
3. 8-12 tipləri əharə edən meridional şimal sirkulyasiyası
4. Meridional cənub sirkulyasiya. Cəmi 1 tipi – 13 tipi əhatə edir^[3]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

Atmosfer sirkulyasiyası, Elementar sirkulyasiya mexanizmləri

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Atmosferin sirkulyasiyası

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]