Encyclopaedia Britannica

Britannika ensiklopediyası (ing. Encyclopaedia Britannica) — ingilis dilində universal ensiklopediya. Şotland maarifçiləri Adam Blek və Çarlz Blek tərəfindən Edinburq şəhərində yaradılmışdır.[1]

Britannika Ensiklopediyası
ing. Encyclopædia Britannica
Müəllif Endrü Bell[d]
Janr ensiklopediya
Orijinalın dili Britaniya ingiliscəsi
Ölkələr
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
1913. Britannika ensiklopediyasının reklam plakatı.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İlk nəşri ensiklopedik lüğət əsasında 1768–1771-ci illərdə 3 cilddə həyata keçirilmişdir.[2] Britannika ensiklopediyasının ilk 8 nəşri Edinburq şəhərində buraxılmışdır. 1870-ci ildə nəşriyyat "The Times" qəzetinin himayəsi altına verilir və London şəhərinə köçürülür. Ensiklopediyanın 11-ci nəşrini Kembric universiteti 1500 ekspertin iştirakı ilə həyata keçirir.[3] 1901-ci ildə Britannika ensiklopediyası ABŞ-nın Çikaqo şəhərindən olan Huper adlı mülkiyyətçi tərəfindən alınır. 20-ci illərdə ensiklopediya "Sheers, Roobeck & Co" firması tərəfindən satın alınır və 1941-ci ildə Çikaqo universitetinə bağışlanır.[4]

1974-cü ildə Britannika ensiklopediyasının sonuncu – 15-ci nəşri ("New Encyclopaedia Britannica" adı altında və ya Britannica 3) buraxılır. 1985-ci ildə ensiklopediya Mortimer Adler tərəfindən yenidən işlənərək iki hissəyə ayrılır: "Mikropediya" və "Makropediya". Buradakı məqalələr məlumatların dərinliyinə görə fərqlənirlər.[5] 1994-cü ildə Britannika ensiklopediyasının CD-ROM-da elektron variantı buraxılır.

1996-cı ildə Britannika ensiklopediyasının hüquqları İsveçrə milliarderi Jak Safranın (Jacqui Safra) ixtiyarına keçir. Britannikanın əmtəə nişanının hüquqları Encyclopaedia Britannica Inc kompaniyasına aiddir.

Ensiklopediyanın 15-ci nəşrinə 120 min məqalə, 44 mln söz daxildir.[6] Çap halında 32 cild, 32 min səhifə, 65 mindən çox məqalə, 24 min fotoşəkil, xəritə və təsvir vardır.[7] Qiyməti 1400 dollardır.[8]

CD-ROM-da Britannika ensiklopediyası 100 min məqalə malikdir və qiyməti 50 dollar ətrafında dəyişir. Lakin 1998-ci ildə ensiklopediyanın kompakt disklərdə buraxılan elektron variantının qiyməti 2000 dollar idi.[9]

Britannika internetdə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

32 cildlik Britannika ensiklopediyasının kağız variantı ilə yanaşı onlayn variantı da mövcuddur. Dünyanın ən böyük ensiklopediyalarından biri sayılan Britannika ensiklopediyasın İnternetdəki variantına 122264 məqalə daxildir. Ensiklopediyaya daxil olmaq üçün istifadəçilər illik 60 dollara qeydiyyata alına bilərlər. Bunlardan əlavə ensiklopediyaya 403 seçilmiş qəzet və jurnallardan 300000 material daxil edilmişdir.[10] Mətn şəklində verilmiş hər bir informasiyanı on minlərlə şəkil və video tamamlayır. Britannika ensiklopediyası universal informasiya mənbəyi kimi dünyanın bir sıra universitet və elmi təşkilatlarında istifadə edilir. Oksford və Harvard universitetləri də daxil olmaqla bu ensiklopediyadan istifadə edən təhsil ocaqlarının ümumi sayı artıq 4755 olmuşdur.[11]

Fəaliyyət göstərdiyi 239 il ərzində Britannika ensiklopediyası dünyada ən çox müraciət olunan ingilis dilli ensiklopediya statusunu almışdır. 2012-ci ildə Britannika Ensiklopediyası 244 il çap tarixindən sonra kağız nəşrlərini dayandırdı [12] və ancaq multimedia formatına keçdi. Beləliklə, Britannikanın 2010-cu il çap nəşri sonuncu oldu.[13]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Encyclopaedia Britannica ends 244 years of print - CBS News". www.cbsnews.com (ingilis). 2012-03-14. 2022-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  2. ↑ Robert D. Arner. Dobson's Encyclopaedia. Internet Archive. University of Pennsylvania Press. 1991. ISBN 978-0-8122-3092-5.
  3. ↑ [https://corporate.britannica.com/company_info.html "Encyclop�dia Britannica, Inc. Corporate Site"]. web.archive.org. 2006-10-20. 2006-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  4. ↑ Kogan, Herman. The great EB; the story of the Encyclopaedia Britannica. Internet Archive. [Chicago] University of Chicago Press. 1958.
  5. ↑ "Makro, Mikropediya". dates.gnpbu.ru. 2020-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023.09.30.
  6. ↑ Bosman, Julie. "After 244 Years, Encyclopædia Britannica Stops the Presses". The New York Times. 13 March 2012. 14 March 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 March 2012.
  7. ↑ "Encyclopaedia Britannica ends its famous print edition". BBC News (ingilis). 2012-03-14. 2023-05-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  8. ↑ "Encyclopaedia Britannica: After 244 years in print, only digital copies sold". Christian Science Monitor. ISSN 0882-7729. 2019-05-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  9. ↑ "The Transition from Paper: Where Are We Going and How Will We Get There? | American Academy of Arts and Sciences". www.amacad.org. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  10. ↑ "Britannika Ensiklopediyası". www.encyclopedia.ru. 2021-12-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023.09.30.
  11. ↑ "Britannika Ensiklopediyası: Tarixi, Britannika internetdə, İstinadlar - Wiki Azərbaycanca". Du Học Trung Quốc (az.). 2023-07-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  12. ↑ Bosman, Julie. "After 244 Years, Encyclopaedia Britannica Stops the Presses". Media Decoder Blog (ingilis). 2012-03-13. 2023-08-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-30.
  13. ↑ "Britannica Global Edition – The Britannica Store". web.archive.org. 2014-07-05. Archived from the original on 2014-07-05. İstifadə tarixi: 2023-09-30.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]