Ensizyarpaq canavargiləsi

Ensizyarpaq canavargiləsi (lat. Daphne mucronata) — bitkilər aləminin əməköməciçiçəklilər dəstəsinin timeleyakimilər fəsiləsinin canavargiləsi cinsinə aid bitki növü.

Ensizyarpaq canavargiləsi
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Malvids Dəstə: Əməköməciçiçəklilər Fəsilə: Timeleyakimilər Yarımfəsilə: Thymelaeoideae Cins: Canavargiləsi Növ: Ensizyarpaq canavargiləsi
Beynəlxalq elmi adı
Daphne mucronata Royle, 1836
Şəklin VikiAnbarda axtarışı ITIS   83922 NCBI   2783874

Qafqaz, Türkiyə, İran, Əfqanıstan, Pakistan və Hindistanda təbii arealı vardır.

Təbii halda Naxçıvan MR-də, 2000 m yüksəkliyində və Göyçay rayonunda rast gəlinir.

Azərbaycanın nadir bitkisidir. VU D2.

Tək-tək və ya qrup şəklində quru daşlı yamaclarda fıstıq-vələs meşələrində, 1900–2500 m yüksəkliklərdə rast gəlinir.

Azərbaycanda arealı geniş deyildir.

Hündürlüyü 1–2 (3) m olan budaqlı koldur. Budaqların qabığı bozdur; cavan zoğları qırmızımtıl-qonurdur. Yarpaqları dərili, xətvarı lansetvarı, hər iki ucu biz, uzunluğu 2,5–6 sm, eni 4–7 mm, çılpaq və ya seyrək tükcüklüdür. Çiçək qrupları başcıqlı və ya budaqların uclarında başcıq salxımlıdır; çiçəkləri çəhrayı və ya qonur, 4–12 ədəd, qısa çiçək saplaqlarında xırda, teztökülən, sıxtükcüklü, çiçəkaltlıqlıdır. Çiçəkyanlığı meyvələrdə qalan, üstdən sıx, xırda tükcüklüdür. Borucuğu silindrik, uzunluğu 6–8 mm, sonradan şarşəkilli qabarıq olub hissələri yumurtavarı, ucu biz, 2–3 dəfə borucuqdan qısadır. Yuxarı cərgənin erkək-ciklərinin tozluqları çiçək yanlığının borucuğundan çıxır. Yumurtalığı ipək tükcüklüdür. Dişicik ağzı başcıqlı, oturaqdır. Çəyirdəyi şarşəkilli, tüklü, narıncı və ya narıncı, qırmızıdır. May, iyun aylarında çiçəkləyir, iyul, avqust aylarında meyvə verir.

Təbiətdə generativ və vegetativ yolla çoxalır.

Başlıca olaraq insan fəaliyyətidir.

Mədəni şəraitdə Nəbatat bağlarında becərilir.

Azərbaycanın "Qırmızı Kitabı"na daxil edilməsi zəruridir.

Xüsusi qəbul edilmiş qoruma tədbiri yoxdur.

• Daphne angustifolia var. mucronata (Royle) Keissl.

• Daphne mucronata subsp. linearifolia (Hart) Halda
• Daphne mucronata subsp. mucronata
• Daphne mucronata subsp. turcica Halda