Erik Sati
Erik Sati (fr. Erik Satie; tam adı: Erik Alfred Lesli Sati fr. Éric Alfred Leslie Satie; 17 may 1866[1][2][…], Onflör, Kalvados, Fransa – 1 iyul 1925[1][3][…], Arkey, Sena[d], Fransa) — fransız bəstəkar və pianoçu.
| Erik Sati | |
|---|---|
| fr. Erik Satie | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum adı | Éric Alfred Leslie Satie |
| Doğum tarixi | 17 may 1866[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1 iyul 1925[1][3][…] (59 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | qaraciyər sirrozu |
| Vətəndaşlığı | |
| Partnyoru | |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | bəstəkar, pianoçu |
| Janrlar | impressionizm |
| Musiqi aləti | piano |
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü | |
 |
|
| erik-satie.com | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Fransız ata və ingilis ananın oğlu olan Erik Sati Paris Konservatoriyasında oxusa da, fərqlənməyən tələbə olmuş və heç bir diplom ala bilməmişdir. 1880-ci illərdə o, Parisin Monmartr şəhərindəki kafe-kabaredə pianoçu kimi çalışmış və əsasən solo fortepiano üçün Gymnopédies və Gnossiennes kimi əsərlər bəstələməyə başlamışdır. O, həmçinin qısa müddət ərzində bağlı olduğu Rosicrucian təriqəti üçün musiqi yazıb.
Bəstələdiyi bir sıra əsərlərdən sonra Sati yetkin bir tələbə kimi Parisin ikinci musiqi akademiyasına, Schola Cantorum-a daxil oldu. Onun oradakı təhsili Konservatoriyadakından daha uğurlu olmuşdur. Təxminən 1910-cu ildən o, qeyri-ənənəviliyi və orijinallığı ilə cəlb olunan gənc bəstəkarların ardıcıl qruplarının diqqət mərkəzində oldu. Onların arasında Les Six kimi tanınan qrup da var idi. 1915-ci ildə Jan Kokto ilə görüş Satinin musiqisi, Pablo Pikassonun dəstləri və kostyumları və Leonid Massinenin xoreoqrafiyası ilə Serj Diaqilev üçün Parad (1917) baletinin yaradılmasına səbəb oldu.
Satinin nümunəsi fransız bəstəkarlarının yeni nəslini post-Vaqner impressionizmindən uzaqlaşdıraraq daha səliqəli, tərs üsluba doğru istiqamətləndirdi. Yaşadığı müddətdə ondan təsirlənənlər arasında Moris Ravel və Fransis Pulenk də var idi və o, Con Keyc və Con Adams kimi daha yeni, minimalist bəstəkarlara təsir göstərmişdir. Onun harmoniyası tez-tez həll olunmamış akkordlarla xarakterizə olunur, o, bəzən Gnossiennes-də olduğu kimi ştrixli xətlərdən imtina edirdi və onun melodiyaları ümumiyyətlə sadədir və çox vaxt onun köhnə kilsə musiqisinə olan sevgisini əks etdirir. Sonrakı əsərlərinə bəzi absurd adlar verdi, məsələn, Veritables Preludes flasques (pour un chien) ("True Flabby Preludes (bir it üçün)", 1912), Croquis et agaceries d'un gros bonhomme en bois ("Eskizlər və exasperations" Böyük Taxta Adamın, 1913) və Sonatine bürokratikinin ("Bürokratik Sonatina", 1917). Əsərlərinin çoxu qısa, əksəriyyəti isə solo fortepiano üçündür. İstisnalara onun "simfonik dramı" Sokrat (1919) və iki gec Merkur və Relâche (1924) baleti daxildir.
Sati heç vaxt evlənməmişdir və yetkin həyatının çox hissəsini evi əvvəlcə Montmartredə və 1898-ci ildən ölümünə qədər Parisin ətrafı Arkuildə kiçik bir otaq idi. O, illər ərzində müxtəlif obrazlar qəbul etdi, o cümlədən kvazi keşiş paltarında, digərində həmişə eyni rəngli məxmər kostyumlar geyindiyi və son personası səliqəli burjua kostyumunda, melon papağı, qanad yaxalığı və çətiri ilə tanınıb. O, ömür boyu çox içki içib və 59 yaşında qaraciyər sirrozundan vəfat edib.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 Erik Satie (nid.).
- ↑ 1 2 Erik Satie // Encyclopædia Britannica (ing.).