Fəlsəfənin yoxsulluğu

"Fəlsəfənin yoxsulluğu. M. Prudonun "Yoxsulluq fəlsəfəsi"nə cavab" (alm. Das Elend der Philosophie. Antwort auf Proudhons „Philosophie des Elends“‎) — Karl Marksın əsəri.

Fəlsəfənin yoxsulluğu
fr. Misère de la philosophie
Janr	esse
Müəllif	Karl Marks
Orijinal dili	fransız dili
Nəşr ili	1847
Elektron versiya

Əsər 1847-ci ilin əvvəlində Pyer-Jozef Prudonun "İqtisadi ziddiyyətlər sistemi və ya yoxsulluğun fəlsəfəsi" (Système des contraditions économiques ou Philosophie de la misère, 1847) kitabının tənqidi kimi yazılmışdır.

İyulun əvvəlində Parisdə Frank və Brüsseldə Foqler tərəfindən fransız dilində nəşr edilmişdir. Marksın sağlığında əsər yenidən çap olunmamışdır. İlk dəfə 1885-ci ildə Ştutqartda alman dilində nəşr edilmişdir. 1848-ci ildə "Fəlsəfənin yoxsulluğu"nu Rusiyaya idxal etmək üçün senzuradan icazə alınmışdır. Essenin mövzusu olan senzura Rusiyaya şamil edilməmişdir və "kifayət qədər mücərrəd fərziyyələri" təmsil edirdi.

Marksın ilk çap əsəridir ki, burada o, Prudonu tənqid formasında öz iqtisadi təliminin başlanğıc nöqtələrini və eyni zamanda, onun və F. Engelsin yaratdığı tarixi materialist idrakının əsaslarını göstərmişdir. Marks əsərində ilk dəfə olaraq məhsuldar qüvvələrlə istehsal münasibətləri arasındakı əlaqəni birbaşa formalaşdırır; ictimai istehsal münasibətlərinin nəzəri ifadəsi, abstraksiya kimi iqtisadi kateqoriyaların materialist izahını verir. Marks gələcək izafi dəyər nəzəriyyəsi üçün ilkin şərtlər yaradır. Marks kitabı haqqında yazırdı^[1]:

…Bu kitabda iyirmi illik əməkdən sonra Kapitalda işlənmiş nəzəriyyəyə çevrilən rüşeym vardır.[2]

• Маркс К. Нищета философии // Маркс, К., Энгельс, Ф. Собр. соч. В 55-и т. Т. 4. — М., 1955. — С. 65–185.
• Маркс К. Письмо П. В. Анненкову, 28 дек. 1846 г., там же, т. 27
• Маркс К. О Прудоне: Письмо И. Б. Швейцеру // Маркс, К., Энгельс, Ф. Собр. соч. В 55-и т. Т. 16. — М., 1960. — С. 24–31.
• Маркс К. О "Нищете философии", там же, т. 19
• Энгельс Ф. Письмо В. И. Засулич, 6 марта 1884 г., там же, т. 36
• Энгельс Ф. Маркс и Родбертус. Предисл. к 1-му нем. изд. работы К. Маркса "Нищета философии", там же, т. 21
• Ленин В. И. Полн. собр. соч., 5 изд. (см. Справочный том, ч. 2, С. 344)
• Розенберг Д. И. Очерки развития экономического учения Маркса и Энгельса в сороковые годы XIX века, М., 1954, С. 220–238

• Fəlsəfənin yoxsulluğu  // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
• Багатурия Г. А. «Нищета философии» // Философский энциклопедический словарь (150000 nüs.). М.: Советская энциклопедия. Гл. редакция:Л. Ф. Ильичёв, П. Н. Федосеев, С. М. Ковалёв, В. Г. Панов. 1983. 438.