Günəbaxan

Günəbaxan
Günəbaxan
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Kampanulidlər Dəstə: Astraçiçəklilər Fəsilə: Mürəkkəbçiçəklilər Cins: Günəbaxan
Beynəlxalq elmi adı
	Helianthus L., 1753;
ITIS	36611
NCBI	4231
EOL	44915

Günəbaxan (lat. Helianthus) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Arealı

Günəbaxanın vətəni Amerikadır. Yabanı halda Meksikada və Peruda təsadüf edilir. Avropaya XVI əsrdə Meksikadan gətirilib və uzun müddət bəzək bitkisi kimi istifadə olunub.

Botaniki xarakteristikası

Hündür birillik bitkidir. Yarpaqları iri, bütöv ayalıdır, gövdə üzərində spiral şəklində düzülür, çiçəklər gövdənin təpə hissəsində səbət çiçək qrupunda toplanır. Səbətin diametri 30 sm-ə bərabər olur. Səbət alt tərəfdən bir-birinə bitişmiş yaşıl sarı yarpaqları ilə örtülmüşdür. Səbətdə minə qədər çiçək olur. Burada toplanmış çiçəklər boru və dilcikşəkillidir. Boruşəkilli çiçəklər səbətin ortasında yerləşir. Onlar pərdəşəkilli kasacıq və 5 bitişmiş sarı rəngli ləçəkdən əmələ gəlmiş tacdan ibarətdir. Tacın ortasında ikidilimli zərif dişicik və bitişik halda 5 erkəkcik yerləşir. Bitişmiş erkəkciklər dişiciyi əhatə edən borucuq əmələ gətirir. Səbəti qıraqlardan dilcikşəkilli sarı çiçəklər əhatə edir.

Azərbaycanda günəbaxanın iki növü becərilir. Onlardan biri birillik günəbaxan, digəri isə köküyumru günəbaxandır.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

Vosacan Adans.

Heterotipik sinonimləri

Discomela Raf.
Echinomeria Nutt.
Harpalium (Cass.) Cass.
Helianthemum Gray
Leighia Cass.
Lincecumia Buckley
Neactelis Raf.

Növləri

Helianthus agrestis Pollard
Helianthus × alexidis B.Boivin
Helianthus × ambiguus (Torr. & A.Gray) Britton
Helianthus angustifolius L.
Birillik günəbaxan (Helianthus annuus L.)
Helianthus anomalus S.F.Blake
Helianthus argophyllus Torr. & A.Gray
Helianthus arizonensis R.C.Jacks.
Helianthus atrorubens L.
Helianthus bolanderi A.Gray
Helianthus × brevifolius E.Watson
Helianthus californicus DC.
Helianthus carnosus Small
Helianthus ciliaris DC.
Helianthus × cinereus Torr. & A.Gray
Helianthus cusickii A.Gray
Helianthus debilis Nutt.
Helianthus decapetalus L.
Helianthus deserticola Heiser
Helianthus devernii T.M.Draper
Helianthus dissectifolius R.C.Jacks.
Helianthus divaricatus L.
Helianthus × divariserratus R.W.Long
Helianthus × doronicoides Lam.
Helianthus eggertii Small
Helianthus exilis A.Gray
Helianthus floridanus A.Gray ex Chapm.
Helianthus giganteus L.
Helianthus glaucophyllus D.M.Sm.
Helianthus × glaucus Small
Helianthus gracilentus A.Gray
Helianthus grosseserratus M.Martens
Helianthus heterophyllus Nutt.
Helianthus hirsutus Raf.
Helianthus inexpectatus D.J.Keil & Elvin
Helianthus × intermedius R.W.Long
Helianthus × kellermanii Britton
Helianthus laciniatus A.Gray
Helianthus × laetiflorus Pers.
Helianthus laevigatus Torr. & A.Gray
Helianthus longifolius Pursh
Helianthus × luxurians E.Watson
Helianthus maximiliani Schrad.
Helianthus microcephalus Torr. & A.Gray
Helianthus mollis Buc'hoz
Helianthus neglectus Heiser
Helianthus niveus (Benth.) Brandegee
Helianthus nuttallii Torr. & A.Gray
Helianthus occidentalis Riddell
Helianthus paradoxus Heiser
Helianthus pauciflorus Nutt.
Helianthus petiolaris Nutt.
Helianthus porteri (A.Gray) Pruski
Helianthus praecox Engelm. & A.Gray
Helianthus pumilus Nutt.
Helianthus radula (Pursh) Torr. & A.Gray
Helianthus resinosus Small
Helianthus salicifolius A.Dietr.
Helianthus schweinitzii Torr. & A.Gray
Helianthus silphioides Nutt.
Helianthus simulans E.Watson
Helianthus smithiorum Heiser
Helianthus strumosus L.
Köküyumru günəbaxan (Helianthus tuberosus L.)
Helianthus verticillatus Small
Helianthus winteri J.C.Stebbins

İstinadlar

↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 386. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 904.

Həmçinin bax

[_27fd3c589edf3dd8-1] Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 386. doi:10.5962/BHL.TITLE.746

[_92dd9b5af1b5befe-2] Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 904.

[1]

[2]