Gender bərabərliyi

Gender bərabərliyi — cinsi bərabərlik və ya cinslərin bərabərliyi kimi də tanınır. Gender bərabərliyi, iqtisadi iştirak və qərarların qəbulu da daxil olmaqla, cinsindən asılı olmayaraq resurslara və imkanlara bərabər çıxış asanlığı vəziyyətidir. Eyni zamanda cinsindən asılı olmayaraq müxtəlif davranışları, istəkləri və ehtiyacları bərabər qiymətləndirmə vəziyyəti sayılır[1][2].

UNICEF gender bərabərliyini "qadınlar və kişilər, qızlar və oğlanlar eyni hüquqlardan, resurslardan, imkanlardan və müdafiələrdən istifadə edirlər. Bu, qızların və oğlanların, qadınların və kişilərin eyni olmasını və ya onlara tam münasibət göstərilməsini tələb etmir.[3][4].

2017-ci ildən etibarən gender bərabərliyi Birləşmiş Millətlər Təşkilatının on yeddi davamlı inkişaf məqsədindən (SDG 5) beşincisi hesab edilir. Gender bərabərliyi məqsəddir, gender neytrallığı və gender bərabərliyi isə məqsədə çatmağa kömək edən təcrübə və düşüncə tərzidir. Müəyyən bir vəziyyətdə gender tarazlığını ölçmək üçün istifadə edilən gender pariteti əsaslı gender bərabərliyinə nail olmağa kömək edə bilər, lakin özlüyündə məqsəd deyil. Gender bərabərliyi qadın hüquqları ilə güclü şəkildə bağlıdır və çox vaxt siyasət dəyişikliklərini tələb edir. Qlobal miqyasda gender bərabərliyinə nail olmaq həm də qadınlara və qızlara qarşı cinsi alver, qadın öldürmə, müharibə zamanı cinsi zorakılıq, gender əmək haqqı fərqi[5][1] və digər təzyiq taktikaları daxil olmaqla, zərərli təcrübələrin aradan qaldırılmasını tələb edir. UNFPA bəyan edib ki, "insan hüquqlarını təsdiq edən bir çox beynəlxalq müqavilələrə baxmayaraq, qadınların kasıb və savadsız olma ehtimalı hələ də kişilərə nisbətən daha yüksəkdir. Onların mülkiyyətə, kreditə, təlimə və məşğulluğa daha az çıxışı var. Bu, qismən, "qadınlar"ın arxaik stereotiplərindən qaynaqlanır. Qadınlar ailənin təminatçısı deyil, uşaq sahibi və evdar kimi damğalanması[6], onların siyasi cəhətdən aktiv olma ehtimalı kişilərə nisbətən daha azdır və məişət zorakılığının qurbanı olma ehtimalı daha yüksəkdir[7]".

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Gender Equality, what does it mean ? – Egalité Femmes/Hommes"
  2. ↑ "Gender Equality, what does it mean ? – Egalité Femmes/Hommes". gender-equality.essec.edu. Archived from the original on 2023-03-27. Retrieved 2022-10-14.
  3. ↑ LeMoyne, Roger (2011). "Promoting Gender Equality: An Equity-based Approach to Programming" (PDF).
  4. ↑ Operational Guidance Overview in Brief. UNICEF. Archived from the original (PDF) on 2017-10-20. Retrieved 2011-01-28.
  5. ↑ Meriküll, Jaanika; Mõtsmees, Pille (2017-09-04). "Do you get what you ask? The gender gap in desired and realised wages". International Journal of Manpower. 38 (6): 893–908. doi:10.1108/ijm-11-2015-0197. ISSN 0143–7720. S2CID 155152121.
  6. ↑ ineman, Martha (2000). "Cracking the Foundational Myths: Independence, Autonomy, and Self-Sufficiency". Journal of Gender, Social Policy and the Law. 8: 13–29 – via HeinOnline.
  7. ↑ "Gender equality". United Nations Population Fund. UNFPA. Archived from the original on 20 may 2019. Retrieved 14 June 2015.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]