Havar
Havar adaları (ərəb. جزر حوار) — Hind okeanına aid Fars körfəzində yerləşən arxipelaq. Adalar inzibati cəhətdən Bəhreynin Cənub muxafazasına daxil olsa da 16 adadan üçünə Qətər iddia edir.
| Havar | |
|---|---|
| ərəb. جزر حوار | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Adaların sayı | 16 |
| Ən böyük adası | Havar adası |
| Ümumi sahəsi | 52 km² |
| Hündür nöqtəsi | 22 m |
| Yerləşməsi | |
| 25°39′ şm. e. 50°47′ ş. u. | |
| Ölkələr | |
| Akvatoriya | |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiyası və təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Arxipelaqın mərkəzi Bəhreynin əsas adasından 25 km cənub-şərqdə yerləşir. Arxipelaqın bir qutaracağı Qətərin qərbindən bir km məsafədə yerləşir. Bu səbəbdən 16 adadan üçünün hansı dövlətə mənsub olması mübahisələrə səbəb olur. Ümumilikdə isə bəzi mənbələrdə ada, adacıqlar, qumlu dillər, dayazlıq və bankələrin sayı ilə birlikdə 36 adanın hələdə dəqiq kimə mənsubluğu müəyyən edilməmişdir. Arxipelaqın uzunluğu 23 kilometr, eni isə 8 km təşkil edir. Ümumi sahəsi isə cəmi 52 km²-dir. Ən böyük adası Havar adlanır. Adanın uzunluğu 18 km, eni 5,2-0,9 km arasında dəyişir[1]. Adaların iqlim tipi səhradır. Burada daimi yaşayış yeri demək olar ki yoxdur. Arxipelaqda yeganə gözə dəyən tikili Best Western mehmanxanasıdır. Mehmanxana arxipelaqın ən iri adası olan Havarın sahilində qərarlaşır. Bu obyektdə ümumilikdə 140 otaq fəaliyyət göstərir. Adanın qərb sahilində yerləşən mehmanxana 2014-cü ilin fevralında təmirdən sonra yenidən açılmışdır[2]. Mehmanxana yaxınlığında polis qarnizonunun binası yerləşir. Belə ki, adaya düşmək hər kəsə nəsib olmur. Bura giriş məhduddur. Arxipelaqda su demək olar az tapılır.
Arxipelaqda xüsusi ilə quşlar arasında Socotra cormorant növü geniş ysyılmışdır. Halbuki, bu növün dünyada tükənmə təhlükəsi vardır. Məməlilərdən Ərəb köpgəröküzü və ceyranları müşshidə etmək olar. Sahil sularında isə Dyoqonlar yayılmışdır[3].
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
XIX əsrin əvvəllərində adalarda Davasir qəbiləsinə aid Bədəvilər yaşayırdı. Qərb səyyahları adaları 1820-ci ildə ətraflı şəkildə araşdırmış və onları Uorden adaları adlandırmışlar. O zaman adalarda cəmi iki kənd qeydə alınmışdır. 1997-ci ildən adalsr Ramsar konvensiyasına daxil edilmişdir. Hüquqi cəhətdən adaların mikə mənsub olması məsələsi üzərində mübahisələr hələ 10 illiklərdə davam etmişdir[4]. 16 adadan üçünün Bəhreyn və Qətər arasınd mübahisə predneti olmaqdan 2001-ci il anlaşması ilə çıxarılmışdır[5]. Buna qədər isə adalar Bəhreynin ayrıca muxafazasına daxil idi. 1997-ci il Ramsar kovensiyasına daxil edilən adalarla bağlı mübahisə aradan qalxmışdır. 2004-cü ildə Bəhreyn Havar arxipelaqını UNESKO Ümumdünya irsi siyahısına daxil etmək istəyərkən onun bu iddiası təmin edilməmişdir[6].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ P. Krombe, М. de Dappe, E. Henrik. An archaeological survey of Hawar Island (Bahrain) Arxivləşdirilib 2016-07-31 at the Wayback Machine (ing.), noyabr 2001, səh. 143
- ↑ Best Western to open Bahrain resort next month Arxivləşdirilib 2021-12-31 at the Wayback Machine (ing.)
- ↑ Dugong Arxivləşdirilib 2016-07-25 at the Wayback Machine (ing.)
- ↑ Beynəlxalq dəniz sərhədləri. Cild 4. Arxivləşdirilib 2016-10-29 at the Wayback Machine (ing.) səh. 2844 ISBN 904111954X
- ↑ Maritime Delimitatioiv and Teirritorial Questions Between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain) (Merits) Arxivləşdirilib 2017-02-12 at the Wayback Machine (ing.)
- ↑ World Heritage Nomination — IUCN Technical Evaluation Hawar Islands Arxivləşdirilib 2016-07-25 at the Wayback Machine (ing.)
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Bahrain’s Initial Communications to the United Nations Framework Convention on Climate Change (ing.)
- axipelaqa daxil 12 iri ada haqqında məlumat Arxivləşdirilib 2017-05-09 at the Wayback Machine (ing.)
- The Hawar Archipelago Arxivləşdirilib 2016-07-25 at the Wayback Machine (ing.)
- Ropoqrafik zəritə Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine
- Havar adaları Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine
