Kəngərli süvariləri
Kəngərli süvariləri — 1828-1856-cı illərdə rus ordusunda kəngərlilərdən ibarət ordu birliyidir. Naxçıvanlı Ehsan xanın başçılığı altında Rusiya-Osmanlı müharibəsində iştirak etmişdilər.
| Kəngərli süvariləri | |
|---|---|
| rus. Кенгерлинская конница | |
 | |
| Növü | Atlı alay |
| Yaranma tarixi | 1828-1856 |
| Ölkə |
 Rusiya İmperiyası |
| Daxildir | Qafqaz korpusu |
| Qərargah | İrəvan quberniyası |
| Müharibələr |
Rusiya-Osmanlı müharibəsi (1828-1829) Krım müharibəsinin Qafqaz cəbhəsi (1853-1856) |
| Döyüşlər | Oltu qalasının alınması (1829) |
| Komandanlıq | |
| Məşhur komandirləri |
Ehsan xan Kəngərli, Fərəculla bəy |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bəylər ordu birliyini idarə etmək üçün epaulet, naib və vəkillərdən istifadə edirdilər. 1828-1829-cu illər Rusiya-Osmanlı müharibəsində müasir Türkiyə ərazisində yerləşən Oltu qalasının alınmasında iştirak etmişdilər.
1830-cu illərdə 350 süvaridən ibarət birlik döyüşə hazır vəziyyətdə saxlanılırdı və ordunun saxlanması üçün ləğv edilmiş Naxçıvan xanlığı ərazisindən 8400 rubl yığılırdı. 1837-ci ildə Ehsan xanın qardaşı Fərəculla bəyin başçılıq etdiyi yüzlərlə kəngərli süvarisi dünyanın sonunun gəlməsi ilə bağlı söhbətlər aparan Molla Məmməd Sadığı həbs etdi. 5 oktyabr 1837-ci ildə, Qafqaza səyahət zamanı Rusiya imperatoru Nikolay Kəngərli süvarilərini seyr etdi və onları "müqayisəolunmaz" adlandırdı. Azərbaycanlı tarixçi Fərhad Nağdəliyev hesab edir ki, Nikolay Kəngərli süvarilərinin mükəmməlliyini gördükdən sonra konvoyunda Azərbaycan əsilzadə ailələrinin nümayəndələrindən ibarət olan bir müsəlman dəstəsi yaratmağı əmr etmişdir.
1850-ci ildə əvvəllər hərbi idarəyə tabe olan Kəngərli süvari dəstəsi mülki rəhbərliyə verildi və Naxçıvan qəzasında polis, sərhəd və gömrük-karantin keşikçisi vəzifələrini icra etməyə başladı. Krım müharibəsi zamanı kəngərli süvariləri Qafqaz cəbhəsində fəaliyyət göstərirdilər.
Hərbi fəaliyyətin bitməsi ilə, 1856-cı ildə Kəngərli süvariləri birliyi ləğv edildi.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Сулейманов Ф. И. О знаменах азербайджанских полков, участвовавших в русско-турецкой войне 1828-1829 гг. // Материалы по истории Азербайджана. — Б., 1962. — Т. V.
- Исмаилов Э. Э. Георгиевские кавалеры-азербайджанцы / Редакторы: Думин С. В., Джангиров А. Б.. — М.: Герои отечества, 2005. — 248 с.
- Нагдалиев Ф. Ф. Ханы Нахичеванские в Российской империи. — М.: Новый Аргумент, 2006. — С. 171. — 432 с. — 1000 экз. — ISBN 5-903224-01-6.
- Гулиев М. Знамя Конницы кенгерли // Каспий. — 2015. — 11 января.
- Гордин Я. А. Николай I глазами современников. — СПб.: Пальмира, 2017. — 543 с.