Karl Renner

Karl Renner — Avstriya Sosyal-Demokrat Partiyasının qurucusu və Avstriyanın ikinci cumhuriyyətinin ilk prezidentidir. Əvvəllər parlament kitabxanasında calışırdı. Sosyaldemokratlara qatıldıqdan sonra dostları ilə birlikdə Avstriya Marksizminin önəmli təmsilçisi halına gəldi. Avstriya-Macarıstan impersiyasının federal şəkildə yenidən qurulmasını müdafiə etmişdi.

Karl Renner
Karl Renner
Karl Renner
Avstriyanın ilk Prezidenti
20 Dekabr 1945 – 31 Dekabr 1950
Əvvəlki	Vilhelm Miklas
Sonrakı	Teodor Körner
Şəxsi məlumatlar
Doğum adı	Carl Renner
Doğum tarixi	14 dekabr 1870
Doğum yeri	Avstriya-Macarıstan imperiyası
Vəfat tarixi	31 dekabr 1950 (80 yaşında)
Vəfat yeri	Vyana, Avstriya
Dəfn yeri	Vyana mərkəzi qəbiristanlığı[d]
Partiya	Avstriya Sosialist Partiyası
Təhsili	Vyana Universiteti
Fəaliyyəti	siyasətçi, kitabxanaçı, diplomat, vəkil, hüquqşünas
Həyat yoldaşı	Luiz Renner
Dini	Roma-Katolik kilsəsi
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi	siyasət[2], hüquq[2], milli iqtisadiyyat[2], beynəlxalq münasibətlər[2], Hüquq sosiologiyası[2]
Elmi dərəcəsi	doktorluq dərəcəsi[d][1]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Karl Renner kəndli ailəsində on səkkizinci uşaq olmuşdur. Vyanada hüquq təhsili alıb və hüquq elmləri doktoru elmi dərəcəsinə yiyələnmişdir. 1896–1932-ci illərdə Parlamentin kitabxanaçısı vəzifəsində işləmiş və kitabxananın fondlarından öz tədqiqatlarına istifadə etmişdir.

1894-cü ildə Sosial Demokrat Partiyasının üzvü olmuşdur. 1907-ci ildən — Parlamentin üzvü, 1934-cü ilə qədər aşağı palatada işləmişdir.

İlk Avstriya Respublikasının yaradılmasında iştirak etmişdir. 1918–1920-ci illərdə kansler və Dövlət Şurasının sədri oluşdur. 1930-cu ildən o, 1934-cü ildə Dollfus hökuməti tərəfindən ləğv edilən parlamentin sədri seçilir. Avstriya azad edildikdən sonra o, ilk ümumi koalisiya müvəqqəti hökumətinin kansleri olmuşdur.^[3] Bütün siyasi partiyaların razılığı ilə prezident seçilmişdir, lakin altı illik səlahiyyət müddəti bitmədən vəfat etmişdir.

O, Avstriya Sosial Demokratiyasının və II İnternasionalın lideri, həmçinin Avstriya-marksizmin görkəmli nəzəriyyəçisi idi. Milli məsələ probleminə dair bir neçə əsərin müəllifidir. Azlıqların siyasi və mədəni bərabərliyinə əsaslanan demokratik federasiya şəklində çoxmillətli dövlət ideyası aşılayırdı. 1938-ci ildə referendumda faşist Almaniyası ilə birlikdə anşlüz-a səs verməyə çağırırdı, eləcə də nasistləri təşviqat prosesinə fəal qoşulmağa dəvət edirdi^[4].

1920–1929-cu illərdə Avstriya Respublikasının faktiki himni olmuş "Alman Avstriyası, ecazkar diyar" mahnısının mətninin müəllifidir^[5].

• Государство и нация, 1899 (Sinoptikus təxəllüsü ilə; ru. tərcümə — 1906)
• Национальная проблема, 1902 (Rudolf Şpringer təxəllüsü ilə; ru. tərcümə — 1909, ikinci nəşr — 2010. ISBN 978-5-396-00125-1)
• Теория капиталистического хозяйства : марксизм и проблема социализирования / Tərcümə G. B. Germaidze. — Moskva ; Leninqrad : Гос. изд-во, 1926. — XVIII–XX, 336 с. : ил.

• Ватлин, Александр Юрьевич. Австрия в XX веке: учеб. Пособие для вузов. М. 2006.
• Ватлин А. Ю., Котов Б. С., Сорокин А. К.. СССР и Австрия на пути к Государственному договору. Страницы документальной истории 1945—1955. М.: Политическая энциклопедия. 2015. səh. 455.
• Воцелка К.. История Австрии. Культура, общество, политика. М. 2007
• Жиряков И. Г.. Советская оккупация Австрии: некоторые политико-правовые выводы и обобщения. // «Право и жизнь». № № 112 (7). 2007.
• Котов Б. С.. Переписка Сталина и Реннера //Историк. 2016.
• Котов Б. С.. Проблема «германской собственности» в переговорном процессе о восстановлении независимой Австрии (1945—1955) // Исторические документы и актуальные проблемы археографии, источниковедения, российской и всеобщей истории нового и новейшего времени. М.: Политическая энциклопедия. 2016. səh. 285—294.