Katyuşa (silah)

Katyuşa — BM-8 (82mm), BM 13 (132 mm) və BM-31 (310 mm) reaktiv artilleriyalarından ibarət hərbi maşınlara verilmiş qeyri-rəsmi addır. Bu qurğular ikinci dünya müharibəsi ərəfəsində SSRİ qoşunları tərəfindən aktiv istifadə edilmişdir. Almanlar buna "Stalin orqanı" adını vermişlər. Çünki arxadan bu silah sistemi orqan musiqi alətinə oxşayırdı.

Katyuşa
Ölkə	SSRİ
İstismar tarixçəsi
İstismara başlanması	1939
İstifadə edilən döyüşlər	İkinci Dünya müharibəsi
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Adi artilleriya qurğularına nisbətən Katyuşa qısa müddətdə bir neçə raket ata bilir. Bununla o düşmən tərəfini qorxuya salır və eyni zamanda onlara cavab verməyə imkan vermir. Sadə konstruksiyaya malik olması onun istənilən şəraitdə tətbiqinə imkan yaradır. Böyük atəş sahəsinə malikdir. Ancaq bu sistemin də öz çatışmazlıqları vardır. katyuşa raketləri artilleriya mərmilərinə nisbətən daha çox yanacaq istifadə edir və qeyri dəqiqdir. Digər tərəfdən batareyanın yüklənməsinə çox vaxt lazım gəlir.

Katyuşa raketlərini 1920-ci illərin əvvəlində Başlasalar da, ilk prototip 1938-ci ildə nümayiş etdirilmişdir. SİS markalı avtomobilin üzərinə quraşdırılmış atıcı 24 ədəd RS-82 və RS-132 raketlərini atmağa imkan verirdi.

7-si iyun 1939-cu ildə poliqonda M-13 raket ilə atış sınağı keçirilir. Burada öz effektivliyini göstərən raket sistemi tezliklə SSRİ-də aparılan elmi-tədqiqat işlərin əsas mövzusuna çevrilir. Layihə işlərində Andrey Qriqoryeviç Kostikov, ivan Qvay və Vasili Aborenkov iştirak edirlər. Sonralar yaradılmış katyuşalar ikinci dünya müharibəsində "Qırmızı ordu"ya üstünlüklər əldə etməyə imkan yaratmışdır.

Dizayn xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Katyuşalar Nebelwerfer adlı Nasist Almaniyası raket haubitsalarına qarşı hazırlanmışdırlar. Əslində onun dizaynı çox sadədir, o, raketləri atmaq üçün rels formalı çubuqlara və onları yuxarı-aşağı hərəkət etdirmək üçün sadə mexanizmə əsaslanır.

Katyuşalar piyada əleyhinə silahlar kimi hazırlanmışdırlar. Alman əsgərlərini belə qorxuya salan başqa bir silah olmamışdır. Tanklara qarşı da effektiv formada istifadə olunurdular. Vurduğu zamanı o, əksər Alman tanklarını deşəcək qədər güclü idi.

ZIS-6 yük avtomobilinin üzərinə quraşdırılmış Katyuşa modeli olan BM-13-lər ən çox istehsal olunan Katyuşa variantlarıdırlar.

Onun maksimum məsafəsi 20 kilometrdir, BM-13 modelinin hədəf sahəsi təxminən 400.000 m²-dir.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]