Ledi Süzan

Ledi Süzan (ing. Lady Susan) — 1794-cü ildə yazılmış, lakin 1871-ci ilə qədər nəşr olunmamış ingilis yazıçısı Ceyn Ostinin qısa epistolyar romanıdır. Müəllifin sağlığında heç vaxt çap olunmayıb.

Ledi Süzan
Lady Susan
O kitabının azərbaycanca tərcüməsinin üz qabığı.
Müəllif	Ceyn Ostin
Janr	Roman
Orijinalın dili	İngilis
Ölkə	İngiltərə
Orijinalın nəşr ili	1794
Tərcüməçi	Zülfiyyə Abdulla
Nəşriyyat	Qanun Nəşriyyatı
Cild	Yumşaq
Səhifə	112
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Roman epistolyar üslubda yazılıb. Mürəkkəb bir hekayə və mürəkkəb personajlardan bəhs edir. Məktublarla yazılmış roman Ostenin çətin karyerasının lap əvvəlində yazılmışdır. Gənc qız heyrətamiz bir hekayə yazdı, bu da onun yaşı üçün xarakterik deyil. Hekayənin hər bir qəhrəmanının xarakterinə və xüsusiyyətlərinə dərin psixologizm və ətraflı məlumat çoxlarını heyrətə gətirir. Görünür, yazıçı ümumiyyətlə kitab nəşr etməyi planlaşdırmayıb. Ceyn Ostin, digər əsərlərindən fərqli olaraq, bunu heç vaxt nəşriyyatlara təklif etməyib. 1805-ci il romanının bir nüsxəsi tam olaraq müəllifin onu nəşr etmək istədiyi versiyada qorunub saxlanılmışdır. Bu fərziyyə Ceyn Ostinin işinin əksər tədqiqatçıları tərəfindən irəli sürülür. Kitab belə nəşr olundu. Məktublarla yazılmış roman öz məqsədlərinə hər vasitə ilə çatan dul qadından bəhs edir. Bütün hekayə 41 məktubdan ibarətdir^[1].

"Ledi Süzan" süjetin mürəkkəbliyi və ixtiraçılığı ilə heyran qalan kitabdır. Artıq yaşlı Süzan Vernon ərini itirdi. Buna baxmayaraq, qadın ümidsizliyə qapılmır, ancaq "cəsədlərin üstündən" keçərək həyatının bütün sahələrini yaxşılaşdırmağa çalışır. Bütün ailənin yaşadığı ailə mülkü çoxsaylı borclara görə satıldı. Buna görə də dul qadın artıq ərazidəki ləyaqətli evlərə qəbul edilmir^[2]. Bu hal diqqətə, yaltaqlığa və bahalı bəzəklərə öyrəşmiş iddialı bir xanımın həyatını çox korlayır. Məhz buna görədir ki Ledi Süzanın həyatda əsas məqsədi maddi vəziyyətini yaxşılaşdırmaqdır. Bu planın həyata keçirilməsinə aparan mümkün yollardan biri gənc qızın uğurlu evliliyidir. Birdən dul qadın mərhum ərinin qardaşından ziyarətə dəvət alır. Ledi Süzan bunu maraqlı fürsət hesab edir və dərhal razılaşır. Varlı bir ağanın gənc qızını qabaqcadan axtaran ana keçmiş həyatından, tanışlarından, dostlarından imtina edir və şansını sınamaq üçün yeni yerə gedir. Qardaşımın ailəsi vilayətdə yaşayır. Diqqətli oxucu başa düşür ki, qalmaq dəvəti sırf formal idi, ona görə də qohumlar yeni gələn qonaqlara heç də həvəs göstərmirlər. Bununla belə, gözəl əxlaq qaydalarına riayət edərək, onlarla nəzakət və mehribanlıqla rəftar edilir. Xanımın qızına baxdığı gənc lord ağlasığmaz axmaqdır. Gənc və təsirli Frederik onunla tamamilə maraqlanmır, hətta iyrənir. İlahi, öz növbəsində, gənc sadəlövh məxluqdan daha çox yaşlı xanımla maraqlanır. Bu vaxt Ledi Süzan qardaşı — Reginald de Kors — zəngin və tərbiyəli bir adam tərəfindən ziyarət edilir. Qohumunun əla maddi vəziyyətini öyrənən Ledi Vernon ikinci ər roluna layiqli namizəd ola biləcəyinə inanır. Bu andan etibarən xanım, tamamilə hər kəsi, hətta öz qızını da bağladığı heyrətamiz intriqalar şəbəkəsi yaratmağa başlayır, lakin onun hiyləgərliyi kitabın sonunda üzə çıxır. İntriqanın əsl siması hər kəsə açılır. Bu cür hiylə və qəzəblə vurulan çoxları ondan üz döndərir, yaxşılıq şərə qalib gəlir^[3].

Məktublarla yazılmış roman oxucunu çox maraqlı, görkəmli personajlarla tanış edir. Onların hər biri müəyyən xarakter xüsusiyyətinə malikdir. Bu cür qeyri-müəyyən personajların qarşılıqlı əlaqəsini izləmək olduqca gülməlidir. Eyni zamanda, Ostin hər bir personajın daxili vəziyyətinin nümayişinə diqqətlə yanaşdı^[4].

1. Əsas rol ərini itirmiş 35 yaşlı qadın Süzan Vernona məxsusdur. Bu, qızı ilə evlənmək istəyən ikiüzlü hiyləgər adamdır. Gələcək həyat yoldaşının əsas keyfiyyəti, anaya görə, cəmiyyətdə və sərvətdə yüksək mövqedir. Özü də, Süzan Vernon dəyərli bir şey deyil, lakin o, kişilərlə münasibətlərdə yaltaqlıq və flört etməklə hər şeyi həll etməyə öyrəşib. O, qızı Frederikanı küt, yumşaq bədənli və ləng, eləcə də gələcək həyatını təşkil etməkdə aciz hesab edir.
2. Frederika Susanna Vernon 16 yaşlı qızdır, Ledi Vernonun qızıdır. Təbiətcə utancaq, utancaq və sakitdir. Uşaqlıqdan ona xor baxan anasından qorxur. Gizli sevgisi var.
3. Çarlz Vernon Ledi Süzanın qaynıdır. Reginald de Kours hekayənin əvvəlində Ledi Süzanla sevgili olan xanım Vernonun qardaşıdır. Müəyyən bir müddətdən sonra ona ikiüzlü qadının əsl mahiyyəti açılır.
4. Xanım Ketrin Vernon Çarlz Vernonun həyat yoldaşıdır. O, gənc bir ailənin ailə xoşbəxtliyini məhv etməyə çalışdığı gənclik illərindən Ledi Süzana odlu nifrət bəsləyir.
5. Ledi de Kursi Reginaldın anasıdır, o, Ledi Süzanın niyyətlərini çox yaxşı anladığı üçün oğlu üçün narahatdır.
6. Alicia Conson ərinin ünsiyyətə qarşı olmasına baxmayaraq, Ledi Süzanın yaxın dostudur. Süzan bütün sirlərinə güvənir və əsl üzünü gizlətmir.

2009-cu ildən etibarən Ledi Süzan ingilis yazıçısı Lucy Prebble tərəfindən Celador Films və BBC4^[5] üçün uyğunlaşdırılırdı. Stillmanın Ledi Süzan filminə uyğunlaşdırılması, Ostenin bu adda olan gənc əsərindən sonra "Məhəbbət və Dostluq"^[6] adlanan film 2016-cı ilin yanvarında Sundance Film Festivalına daxil edildi. ABŞ-da nümayiş tarixi 13 may 2016-cı il idi. Filmdə Kate Beckinsale, Chloe Sevigny, Xavier Samuel və Stephen Fry çəkilib və çox müsbət rəylər alıb.

1. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-11-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-10.
2. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-11-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-14.
3. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-11-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-14.
4. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-07-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-10.
5. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-07-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-10.
6. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-11-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-10.