Müqəddəs Lavrentiya körfəzi
Müqəddəs Lavrentiya körfəzi (fr. Golfe du Saint-Laurent; ing. Gulf of Saint Lawrence) — Dünyada ən böyük estuarisidir, Müqəddəs Lavrentiya çayının tölüldüyü yer olaraq Şimali Amerikanın şərq sahillərində yerləşir.
| Müqəddəs Lavrentiya körfəzi | |
|---|---|
| fr. Golfe du Saint-Laurent, ing. Gulf of Saint Lawrence | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Tip | Körfəz |
| Sahəsi |
|
| Həcmi | 34.500 km³ |
| Dərin yeri | 572 m |
| Tökülən çay | Müqəddəs Lavrenti çayı |
| Duzluluğu | 32 ‰ |
| Yerləşməsi | |
| 48°36′ şm. e. 61°24′ q. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Kanada |
| Akvatoriyası | |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ərazisinin böyüklüyünə və qapalılığına görə bəzən dəniz adlandırılır. Kanadanın Kvebek, Nyu-Bransuik, Yeni Şotlandiya, Şahzadə Eduard adası, Nyufaundlend və Labrador.
Coğrafiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]Körfəzin şimalında Labrador yarımadası, şərqdə Nyufaundlend, cənubda Keyp-Breton və Yeni Şotlandiya, qərbdə isə Şimali Amerika materiki ilə əhatələnir.
Hidroqrafiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Körfəzin sahəsi 263 min. km², dərinliyi 572 m, həcmi 35 min. km².
Körfəzi okeanla birləşdirən boğazlar:
- Kanso boğazı cənubda, Keyp-Breton adasını Yeni Şotlandiya yarımadası arasında.
- Kabot boğazı cənub-şərqdə Nyufaundlend və Keyp-Breton adaları arasında.
- Bell-Ayl (boğaz) şimal-şərqdə Labrador yarımadası ilə Nyufaundlend adası arasında.
Körfəzə Müqəddəs Lavrentiya çayı axır.
Qışda suyun orta temperaturu −1 °S, yayda 15 °S. Duzluğu şimal-şərqdə 32 ‰, qərbdə isə 12–15 ‰ təşkil edir.
- 100 metr dərinlikdə suyun temperatur 0 °S, duzluğu 32–33 ‰ təşkil edir.
- Dibində temperaturu 5 °S, duzluğu 35 ‰.
Axınların hündürlüyü 2 metrə çatır. Dekabr ayında körfəz donur, mayda isə buzdan azad olur. Bəzən Aysberqlərə rast gəlinir.
İqlimi
[redaktə | mənbəni redaktə et]İqlimi mussondur. Qış dönəmində soyuq şimal-qərb küləkləri, yayda isə cənub-qərb küləkləri əsir. период в основном наблюдаются холодные северо-западные ветры, летом — тёплые юго-западные. Havanın orta temperaturu fevral −10 °S, avqust 15 °S.
İqtisadi potensialı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Körfəz gəmiçilik üçün əlverişlidir. Baqılçılıq inkişaf etmişdir. Burada Pikşa, dəniz okunu, Paltus, Kambala, Siyənək kimi balıqlar. Üstəlik neft çıxarılır.
Limanları:
Ekologiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]Müqəddəs Pavla və Keyp-Berton adasının sahilləri Kanada sahil mühafizə xidməti vastəsi ilə qorunur. Üstləlik körfəzdə olan kiçik adalarda miqrasiya edən quşlar məskən salır. Körfəzin sahillərində bir neçə milli park vardır
- Şimal hissəsi Müqqəddəs Lavrentiya çayının estuarisi Saqeney-Sen-Loran parkı.
- Şimal hissəsi Şahzadə Eduard adasında yerləşın eyni adlı milli park.
- Nyu-Brunsvika afasının şimalı Kuçiboqvak milli parkı.
- Keyp-Breton adasının şimalı Keyp-Breton-Haylends milli parkı.
- Nyufaundlend adasının şimal-qərbində Qros-Morn milli parkı.
Müqəddəs Lavrentiya körfəzi üç ekosistemə bölünür[1]:
- Şelf Nort-Flaq (англ. North Gulf Shelf)[2] — körfəzin dayaz şimal hissə.
- (англ. Magdalen Shallows)[3] — dayaz cənub hissə.
- Lavrentiya kanalı (англ. Laurentian Channel)[4] — dərin mərkəzi hissə.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "National Marine Conservation Areas of Canada. Canada's National Marine Conservation Areas System Plan. Canada's Atlantic Marine Environment". 2011-06-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-06-17.
- ↑ "National Marine Conservation Areas of Canada. Canada's National Marine Conservation Areas System Plan. North Gulf Shelf". 2011-06-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-06-17.
- ↑ "National Marine Conservation Areas of Canada. Canada's National Marine Conservation Areas System Plan. Magdalen Shallows". 2011-06-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-06-17.
- ↑ "National Marine Conservation Areas of Canada. Canada's National Marine Conservation Areas System Plan. Laurentian Channel". 2011-06-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-06-17.