Məhəmməd bəy Talış

Məhəmməd bəy Talış (fars. محمد بیگ تالش‎ Xalxalda yaşamış və Səfəvi təriqətinə xidmət etmiş talış mənşəli yüksək rütbəli hərbi komandir. O atası Şeyx Cüneyd (ö. 1460) sağ ikən Şahpaşa xatunla evləndi. Şahpaşa Xatun Şeyx Heydərin (1459-1488) sağ qalan yeganə bacısı idi.[1] Bu evlilik Səfəvilər sülaləsinin hakimiyyət uğrunda mübarizəsinin son mərhələsində onlara kömək edən bir ittifaq yaratdı.[2]

Məhəmməd bəy Talış
SonrakıHüseyn bəy Şamlı
Şəxsi məlumatlar
Milliyyəti talış
Həyat yoldaşı Şahpaşa Xatun Şeyx Cüneyd qızı

Daha sonra o, I İsmayılın (1501-1524) qəyyumu (lələ) oldu və onun taxta çıxmasında mühüm rol oynadı.[1] Məhəmməd bəy və həyat yoldaşı İsmayılın öz kampaniyası ərəfəsində Gilandan Talış vasitəsilə Ərdəbilə təhlükəsiz keçməsində mühüm rol oynamalı idi.[3]

Məhəmməd bəyin başçılıq etdiyi Səfəvi təriqətinin Talış ardıcıllarından bir dəstə İsmayılın Şərqi Anadoluya səyahəti ərəfəsində onun həyatına qəsd etdi. Erkən Səfəvi dövrünün şairi və bürokratı Qasım bəy Həyati Təbrizinin (fl. 1554) dediyinə görə Məhəmməd bəyin sui-qəsd planında iştirakı ilə bağlı şayiələr əsassız çıxdı və İsmayıl onu bağışladı, lakin qısa müddət sonra İsmayıl Məhəmməd bəyin edam edilməsini əmr etdi və onun yerinə qaynı Hüseyn bəy Şamlı lələ olaraq təyin olundu.[4] Həsən bəy Rumlu və 16-cı əsrin digər Səfəvi salnaməçiləri bu hadisələri qeyd etməmişlər.[5]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Ghereghlou, 2016
  2. ↑ Szuppe, 2003. səh. 145
  3. ↑ Ghereghlou, 2017. səh. 819–820
  4. ↑ Ghereghlou, 2017. səh. 827
  5. ↑ Ghereghlou, 2017. səh. 826–827

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Ghereghlou, Kioumars. ḤAYDAR ṢAFAVI // Yarshater, Ehsan (redaktor). Encyclopædia Iranica (online). 2016.
  • Ghereghlou, Kioumars. "Chronicling a Dynasty on the Make: New Light on the Early Ṣafavids in Ḥayātī Tabrīzī's Tārīkh (961/1554)". Journal of the American Oriental Society. 137 (4). October–December 2017: 805–832. doi:10.7817/jameroriesoci.137.4.0805 – Columbia Academic Commons vasitəsilə.
  • Szuppe, Maria. Status, Knowledge, and Politics: Women in Sixteenth-Century Safavid Iran // Nashat, Guity; Beck, Lois (redaktorlar ). Women in Iran from the Rise of Islam to 1800. Champaign, Illinois: University of Illinois Press. 2003. 140–167. ISBN 0-252-07121-2.