Məhəmmədqasım xan Vali

Məhəmmədqasım xan Dostəli xan oğlu Vali (1800-1872)—Qacarlar dövlətinin hərbi və mülki xadimi.

Məhəmmədqasım xan Vali
Məhəmmədqasım xan Dostəli xan oğlu Vali
Doğum tarixi	1800
Doğum yeri	Tehran, İran
Vəfat tarixi	21 mart 1872
Vəfat yeri	Şiraz, İran
Atası	Dostəli xan Müəyyirəlməmalik
Fəaliyyəti	qubernator, diplomat
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Məhəmmədqasım xan Dostəli xan oğlu 1800-cü ildə Tehran şəhərində anadan olmuşdu. Mükəmməl mədrəsə təhsili almışdı. Qacarlar dövlətində xidmət etmişdi. 1838-1840-cı illərdə Yəzdin valisi olan böyük qardaşı Hüseynəli xan Müəyyirilməmalikin yanında nəvvab olmuşdu. Ordan saraya pişxidmət vəzifəsinə dəyişildi. 1851-ci ildə Əhməd xan Əminülmülkün əvəzinə Tiflis baş konsulu təyin edildi. 1854-cü ildə Rusiya səfirliyinə baş müşavir təyin edildi. 1855-ci ildə çar II Aleksandrın tacgüzarlığında iştirak etdi. 1855-1860-cı illərdə Tehranda yaşadı.1860-cı ildə İranın Rusiyada səlahiyyətli səfiri vəzifəsinə təyin edildi. Təyinat yerinə yola düşərkən Avropa gəzintisinə çıxdı. Oğlu Əli xan ilə Berlinə, Brüsselə, Parisə və Londona baş çəkdi. Marseldən, hər ikisi İstanbula getdi və qısa müddətdən sonra onlar Trabzondan və Ərzurumdan Qara dənizi keçdilər. 1861-1862-ci ildə yenidən Yəzd valisinin müavini oldu. 1862-1868-ci illərdə Gilan əyalətinə vali təyin edildi. 1871-ci ildə Nasirəddin şahla Zilli Sultan Məsud mirzənin arasında qovğa başlandı. Asəfəddövlə Hacı Məhəmmədqulu xan Dəvəli-Qacar Şirazın idarəsini əlinə keçirdi. Məsud mirzəni qovub Məhəmmədqasım xanı da yanına çağırıb şahın adından vali təyin etdi.

Farsın qubernatoru Məhəmmədqasım xan Vali 21 mart 1872-də Şirazda qarın yatalağından öldü və İranın məşhur şairi Hafizin məqbərəsində dəfn edildi.

Məhəmmədqasım xanın Əli xan adlı oğlu vardı.

• Ənvər Çingizoğlu, Qacarlar dövrünün diplomatları, Bakı, "Mütərcim", 2012. 334 səh.

• Şiraz