Məmməd Məmmədov (ədəbiyyatşünas)

Məmməd Məmmədov (azərb. Məmmədov Məmməd Mahmud oğlu‎; 1 yanvar 1930, Birinci Şıxlı, Gəncə dairəsi – 2006, Bakı) — Azərbaycan alimi, ədəbiyyatşünas, filologiya elmləri doktoru, professor.

Məmməd Məmmədov
azərb. Məmmədov Məmməd Mahmud oğlu‎
Doğum tarixi	1 yanvar 1930
Doğum yeri	Birinci Şıxlı, Qazax rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vəfat tarixi	9 aprel 2006 (76 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan
Vətəndaşlığı	SSRİ→ Azərbaycan

Məmməd Mahmud oğlu Məmmədov 1930-cu ildə Qazax rayononun Birinci Şıxlı kəndində anadan olmuşdur. Orta təhsilini doğma kəndində almış, Azərbaycan Dövlət Universitetinin (hazırda BDU ) filologiya fakültəsini 1952-ci ildə fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 1952–1955-ci illərdə aspiranturada oxumuş, 1958-ci ildə "Cəlil Məmmədquluzadənin bədii nəsri" mövzusunda namizədlik, 1969-cu ildə isə "M.Ə.Sabir və Azərbaycan demokratik mətbuatı" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını uğurla müdafiə etmişdir.

Məmməd Məmmədov 1956–1970-ci illərdə Azərbaycan EA Nizami adına Ədəbiyyat və Dil Institutunda kiçik elmi işçi və baş elmi işçi vəzifələrində çalışmışdır. 1970-ci ilin fevral ayından taleyini Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti ilə bağlayan M.Məmmədov burada dosent, professor, Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi kafedrasının müdiri (1976–1982), sonra Pedaqogika və Psixologiya fakültəsinin dekanı (1989–1997) vəzifələrində səmərəli fəaliyyət göstərmişdir. Bundan başqa o, Naxçıvan və Təfəkkür Universitetlərində Azərbaycan ədəbiyyatı və tənqid tarixi fənnlərindən mühazirələr oxumuşdur. Professor Məmməd Məmmədov C.Məmmədquluzadə və M.Ə.Sabir kimi ədəbi zirvələrinin bədii irslərinin ən mötəbər tədqiqatçılarından biri kimi tanınır. Cəlil Məmmədquluzadənin "Dram və nəsr əsərləri"nin (Bakı, 1958) və M.Ə.Sabirin "Hophopnamə"sinin akademik elmi nəşrləri (üç cilddə Bakı, 1962 və 1965; iki cilddə Bakı, 2005) Məmməd Məmmədovun səmərəli və səriştəli ədəbiyyatşünas və mətnşünas alim əməyinin nəticəsidir. O, 20-dən artıq kitabın, 100-ə yaxın elmi məqalənin müəllifidir.

Məmməd Məmmədovun elmi rəhbərliyi ilə 1 doktorluq, 9 namizədlik dissertasiyası müdafiə edilmişdir. Bundan başqa o, onlarla dissertasiyaya rəsmi opponentlik etmiş, Müdafiə Şurasının, 2003-cü ildən isə Prezident yanında Ali Attestasiya Komissiyasının filologiya elmləri üzrə Ekspert Şurasının üzvü olmuşdur. Məmməd Məmmədovun anadan olmasının 75, elmi və elmi-pedaqoji fəaliyyətinin 55 illiyi münasibətilə 2005-ci ildə "Ömrü Şərəflə Yaşayanda" (müəlliflər: Təyyar Salamoğlu və Yaqub Babayev) adlı kitab çap etdirilmişdir. Kitabda Məmməd Məmmədovun şərəfli həyat yolundan səhifələr verilmişdir.

• Şair-vətəndaş (M.Ə.Sabirin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə). Bakı: Azərbaycan SSR Siyasi və Elmi Bilikləri Yayan Cəmiyyət, 1962;
• Cəlil Məmmədquluzadənin bədii nəsri. Bakı: AzSSR EA, 1963;
• İdeal qardaşları. Bakı: Azərnəşr, 1967;
• Sabir və məktəb. Bakı: Maarif, 1968;
• M.Ə.Sabir və Azərbaycan demokratik mətbuatı. Bakı: Elm, 1974;
• Sabir: mübahisələr, həqiqətlər. Bakı: Yazıçı, 1990;
• Pedaqoji mühit və uşaq ədəbiyyatı (müəllim və tələbələr üçün ədəbiyyat). Bakı: Maarif, 1992 (həmmüəllif);
• Əbdürrəhimbəy Haqverdiyevin həyat və yaradıcılığı. Bakı: Nurlan, 2008;