Mərkəzi Amerika vulkanlarının siyahısı

Mərkəzi Amerikanın vulkanları Mərkəzi Amerika vulkanik sisteminə, Mərkəzi Amerikanın vulkanik yayına daxildir. Bu sistem Sakit okean sahili boyu, şimal-qərbdən cənub-şərqə doğru uzanır. Qvatemala, Salvador, Honduras, Nikaraqua, Kosta Rikanı əhatə etməklə Panamanın şimal hissəsində başa çatır. Belə ki, vulkanik qövs uzunluğu 1500 km-dir. Vulkanik sistem öz müasir strukturunu, Karib dənizi Sakit okeandan ayrıldığı zaman Miosen dövründə almışdır. Bu sistemə çoxsaylı və çox aktiv stratovolkaniyalar daxildir ki, tiroid də olsa da, tez-tez püskürmələrdə baş verir. Bunun nəticəsində çox dağıdıcı zəlzələlərlə müşayiət olunur. Məsələn, 1902-ci ildə Santa Maria vulkanının püskürməsi 6000 adamın öldüyü və partlamanın 800 km-uzaqda Kosta Rikada eşidilmişdir. Mərkəzi Amerikanın ən hündür vulkanları Qvatemaladadır. Takana və Taxamulkanın hündürlüyü 4000 metrə çatır. Bəzi vulkanlar 2010-cu ildən aktivdilər. Kosta Rikada Arenal, Turrialba, Irazu və Poas vulkanları, Nikaraqua şəhərində San Kristobal, Serro Negro, Konsepsion, Salvadorda San-Migel, San-Ana, İsalko, Qvatemalada Santa Mariya, Pakaya, Fuego vulkanlarıdır.

Ümumi xəritə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  •  Sönmüş vulkanlar
  •  Aktiv vulkanlar
  • Yatmış vulkanlar

Qvatemala vulkanları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
№ Şəkil Adı Coğrafi mövqeyi Coğrafi koordinatları Hündürlük Yaşı Son püskürməsi
1 Такаnа[1]
(isp. Tacaná)
San-Markos		 15°07′59″ şm. e. 92°06′34″ q. u. 4060 m. Pleystoson 1986-cı ildə
2 Тахamulka[2]
(isp. Tajumulco)
San-Markos		 15°02′ şm. e. 91°54′ q. u. 4220 m. Holosen Нет точно подтвержденных данных, возможно 1893-cü ildə
3 Аlmolonqa[3]
(isp. Almolona)
Kesaltenanqo		 14°49′ şm. e. 91°29′ q. u. 3197 m. Pleystosen 1818-ci ildə
4 Çikabel[4]
(isp. Chicabal)
Kesaltenanqo 		14°47′ şm. e. 91°40′ q. u. 2712 m. Pleystosen məlum deyil
5 San-Mariya[5]
(isp. Santa María)
Kesaltenanqo		 14°45′22″ şm. e. 91°33′07″ q. u. 3772 m. Pleystosen 2010-cu ildə
(fəal)
6 Santo-Tomas[6]
(isp. Santo Tomás)
Kesaltenanqo		 14°42′37″ şm. e. 91°28′43″ q. u. 3542 m. Pleystosen məlum deyil
7 Тоliman[7]
(isp. Tolimán)


Solola || 14°36′45″ şm. e. 91°11′21″ q. u. || 3158 m. || Pleystosen || məlum deyil

8 San-Pedro[8]
(isp. San Pedro)
Solola		 14°39′22″ şm. e. 91°15′58″ q. u. 3020 м. Pleystosen məlum deyil
9 Аtitlan[9]
(isp. Atitlán)
Solola		 14°34′59″ şm. e. 91°11′10″ q. u. 3535 m. поздний плейстоцен 1853-ci ildə
10 Аkatenanqa[10]
(isp. Acatenango)
Сакатепекес		 14°30′ şm. e. 90°52′ q. u. 3976 m. Pleystosen 1972-ci ildə
11 Fueqo[11]
(isp. de Fuego)		 Çimaltenanqo
Сакатепекес
Эскуинтла		 14°28′28″ şm. e. 90°52′50″ q. u. 3763 м. Pleystosen 2010-cu ildə
(fəal)
12 Аqua[12]
(isp. Agua)		 30px
Sakatepekes		 14°27′ şm. e. 90°44′ q. u. 3753 m. Holosen 1541-ci ildə
13 Pakaya[13]
(isp. Pacaya)
Eskuintla 		14°22′48″ şm. e. 90°36′00″ q. u. 2552 m. Pleystosen 2010-cu ildə
(fəal)
14 Теkuamburro[14]
(isp. Tecuamburro)
Santa-Rosa		 14°09′22″ şm. e. 90°24′25″ q. u. 1845 m. Pleystosen — Erkən Holosen məlum deyil
15 Моyuta[15]
(isp. Moyuta)
Хутьяпа		 14°02′ şm. e. 90°06′ q. u. 1662 m. Pleystosen məlum deyil

Salvador vulkanları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
№ Şəkil Adı Coğrafi mövqeyi Coğrafi koordinatları Hündürlük Yaşı Sonuncu püskürməsi
1 Çinqo[16]
(isp. Chingo)
Santa-Ana		 14°07′12″ şm. e. 89°43′48″ q. u. 1775 m. Holosen məlum deyil
2 Quasapa[17]
(isp. Guazapa)
San-Salvador		 13°54′00″ şm. e. 89°07′12″ q. u. 1438 m. Holosen məlum deyil
3 [[Santa-Ana (вулкан)|Santa-Ana][18]
(isp. Santa Ana)
Santa-Ana		 13°50′58″ şm. e. 89°37′59″ q. u. 2385 m. Pleystosen 2005-ci ildə
(активный)
4 İsalko[19]
(isp. Izalco)
Santa-Ana		 13°48′47″ şm. e. 89°38′00″ q. u. 1885 m. Pleystosen 1966-cı ildə
(fəal)
5 San-Salvador[20]
(isp. San Salvador)
San-Salvador		 13°44′02″ şm. e. 89°17′38″ q. u. 1893 m. Pleystosen 1987-ci ildə
6 San-Visente[21]
(isp. San Vicente)
San-Visente		 13°35′42″ şm. e. 88°50′13″ q. u. 2173 m. Holosen məlum deyil
7 Usulutan[22]
(isp. Usulután)		 30px
Usulutan		 13°25′08″ şm. e. 88°28′15″ q. u. 1449 m. Holosen məlum deyil
8 Çinameka[23]
(isp. Chinameca)
San-Migel		 13°28′40″ şm. e. 88°19′48″ q. u. 1300 m. Holosen məlum deyil
9 San-Migel[24]
(isp. San Miguel)
San-Migel		 13°26′02″ şm. e. 88°16′08″ q. u. 2130 m. Pleystosen 1976-ci ildə
(fəal)
10 Koncaqua[25]
(isp. Conchagua)
La-Union		 13°16′30″ şm. e. 87°50′42″ q. u. 1225 m. məlum deyil məlum deyil
11 Коnçaquita[26]
(isp. Conchagüita)
La-Union		 13°54′00″ şm. e. 89°07′12″ q. u. 1438 m. Holosen 1892-ci ildə

Honduras vulkanları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
№ Şəkil Adı Coğrafi mövqeyi Coğrafi koordinatları Hündürlük Yaşı Sonuncu püskürməsi
1 Sakate-Qrande[27]
(isp. Zacate Grande)		 Vale 13°20′09″ şm. e. 87°37′40″ q. u. 640 м. Holosen Сведения об известных извержениях отсутствуют
2 El-Tiqre[28]
(isp. El Tigre)		 Vale 13°16′19″ şm. e. 87°38′27″ q. u. 783 м. Holosen Сведения об известных извержениях отсутствуют

Nikaraqua vulkanları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
№ Şəkil Adı Coğrafi mövqeyi Coğrafi koordinatları Hündürlük Yaşı Sonuncu püskürməsi
1 Косигуина[29]
(isp. Cosigüina)
Çinandeqa		 12°58′48″ şm. e. 87°34′12″ q. u. 859 m. Pleystosen 1859-cu ildə
2 San-Kristobal[30]
(isp. San Cristóbal)
Çinandeqa		 12°42′ şm. e. 87°00′ q. u. 1745 m. Pleystosen 2010-cu ildə
(fəal)
3 Телика[31]
(isp. Telica)
Leon		 12°36′07″ şm. e. 86°50′42″ q. u. 1061 m. Pleystosen 2007-ci ildə
4 Serro Neqro[32]
(isp. Cerro Negro)
Leon		 12°03′21″ şm. e. 86°42′07″ q. u. 728 m. Pleystosen 1999-cu ildə
(fəal)
5 Las-Pilas[33]
(isp. Las Pilas)
Leon		 12°29′42″ şm. e. 86°41′16″ q. u. 1088 m. Pleystosen 1954-cü ildə
6 Momotombo[34]
(isp. Momotombo)
Leon		 12°25′19″ şm. e. 86°32′24″ q. u. 1297 m. Pleystosen 2015-ci ildə
7 Аpoeke[35]
(isp. Apoyeque)
Manaqua		 12°14′30″ şm. e. 86°20′30″ q. u. 518 m. Pleystosen məlum deyil
8 Маsaya[36]
(isp. Masaya)
Маsaya		 11°59′03″ şm. e. 86°10′06″ q. u. 635 m. Pleystosen 2008-ci ildə
9 Mombaço[37]
(isp. Mombacho)
Qranada		 11°49′34″ şm. e. 85°58′03″ q. u. 1344  m. Holosen 1570-ci ildə
10 Sapatera[38]
(isp. Zapatera)
Qranada		 11°43′48″ şm. e. 85°49′12″ q. u. 629 m. Holosen məlum deyil
11 Konsepson[39]
(isp. Concepcion)
Rivas		 11°32′16″ şm. e. 85°37′21″ q. u. 1610 m. Pleystosen 2010-cu ildə
(fəal)[40]
12 Maderas[41]
(isp. Maderas)
Rivas		 11°26′45″ şm. e. 85°30′54″ q. u. 1394 m. Holosen məlum deyil

Kosto-Riko vulkanları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
№ Şəkil Adı Coğrafi mövqeyi Coğrafi koordinatları Hündürlük Yaşı Sonuncu püskürməsi
1 Orosi[42]
(isp. Orosí)		 30px
Quanakaste		 10°58′48″ şm. e. 85°28′24″ q. u. 1659 m. Holosen 1849-ci ildə
2 Rinkon-de la-Vexa[43]
(isp. Rincón de la Vieja)
Quanakaste		 10°49′48″ şm. e. 85°19′26″ q. u. 1916 m. Pleystosen 1998-ci ildə
3 Miravales[44]
(isp. Miravalles)
Quanakaste		 10°44′54″ şm. e. 85°09′10″ q. u. 2028 m. Pleystosen 1946-cı ildə
4 Теnorio[45]
(isp. Tenorio)
Quanakaste		 10°40′22″ şm. e. 85°00′54″ q. u. 1916 m. Holosen məlum deyil
5 Çato
(isp. Chato)
Alaxuela		 10°26′31″ şm. e. 84°41′17″ q. u. 1140 m. Pleystosen məlum deyil
6 Arenal[46]
(isp. Arenal)
Alaxuela		 10°27′48″ şm. e. 84°42′12″ q. u. 1657 m. Pleystosen 2010-cu ildə
(активный)[47]
7 Poas[48]
(isp. Poás)
Alaxuela		 10°12′ şm. e. 84°12′ q. u. 2708 m. Pleystosen 2010-cu ildə
(fəal)[49]
8 Тurrialba[50]
(isp. Turrialba)
Каrtaqo		 10°02′ şm. e. 83°46′ q. u. 3340 m. Pleystosen 2010-cu ildə
(активный)[51]
9 İrasu[52]
(isp. Irazu)
Kartaqo		 9°58′48″ şm. e. 83°51′00″ q. u. 3432 m. Pleystosen 1994-cü ildə
(fəal)[53]

Panama vulkanları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
№ Şəkil Adı Coğrafi mövqeyi Coğrafi koordinatları Hündürlük Yaşı Sonuncu püskürməsi
1 Baru[54]
(isp. Barú)
Çiriki		 8°48′28″ şm. e. 82°32′34″ q. u. 3475 м. Pleystosen 1550-ci ildə
2 La-Equada[55]
(isp. La Yeguada)		 30px
Veraquas		 8°28′12″ şm. e. 80°49′12″ q. u. 1297 м. Pleystosen məlum deyil
3 El-Vale[56]
(isp. El Valle)
Кокle		 8°34′48″ şm. e. 80°10′12″ q. u. 1185 м. Holosen məlum deyil

Ədəbiyyat siyahısı

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Alvarez-Gómez, José A. "Constraints from finite element modelling on the active tectonics of northern Central America and the Middle America Trench" (pdf). Tectonics. American Geophysical Union. 27 (1008). 2008: TC1008. doi:10.1029/2007TC002162. İstifadə tarixi: 2008-08-04.
García Quintero, Janett Josefina. Geometría, sismicidad y deformación de la placa de Cosos subducida (tesis) (pdf) (Spanish). Mexico, D.F.: Centro de Geociencias, UNAM. 2007.
Mann, Paul. Overview of plate tectonic history and its unresolved tectonic problems (PDF) // Bundschuh, Jochen & Guillermo E. Alvarado (Eds) (redaktor). Central America: Geology, Resources and Hazards (pdf) (#format_missing_url). Taylor & Francis. 2007. 205–241. ISBN 978-0415416474. 2013-06-12 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. ([[:Category:|link]])[[Category:]]
Melían, G., I. Galindo, P. A. Hernández, N. M. Pérez, M. Fernández, G. Alvarado, W. Strauch, F. Barahona, D. López. "Subduction process and diffuse CO2 degassing rates alon Central America volcanic arc". Geophysical Research Abstracts. European Geosciences Union. 7. 9-2-2005. ISSN 1607-7962.
Rose, W.I. "An improved age framework for late Quaternary silicic eruptions in northern Central America" (pdf). Bull Volcanol. Springer-Verlag (61). 1999: 106–120. İstifadə tarixi: 2010-08-15.
  1. ↑ Global Volcanism Program Tacaná Arxivləşdirilib 2022-02-24 at the Wayback Machine (ing.)
  2. ↑ Global Volcanism Program Tajumulco Arxivləşdirilib 2020-11-14 at the Wayback Machine (ing.)
  3. ↑ Global Volcanism Program Arxivləşdirilib 2012-11-11 at the Wayback Machine (ing.)
  4. ↑ Summitpost Volcán Chicabal Arxivləşdirilib 2021-04-18 at the Wayback Machine (ing.)
  5. ↑ Global Volcanism Program Santa María Arxivləşdirilib 2022-04-19 at the Wayback Machine (ing.)
  6. ↑ Global Volcanism Program Santo Tomás Arxivləşdirilib 2021-09-17 at the Wayback Machine (ing.)
  7. ↑ Global Volcanism Program Tolimán Arxivləşdirilib 2020-11-14 at the Wayback Machine (ing.)
  8. ↑ Estructura interna de la tierra Arxivləşdirilib 2020-11-14 at the Wayback Machine (isp.)
  9. ↑ Global Volcanism Program Atitlán Arxivləşdirilib 2011-12-10 at the Wayback Machine (ing.)
  10. ↑ Global Volcanism Program Acatenango Arxivləşdirilib 2012-11-11 at the Wayback Machine (ing.)
  11. ↑ Global Volcanism Program Fuego Arxivləşdirilib 2020-11-06 at the Wayback Machine (ing.)
  12. ↑ Global Volcanism Program Agua Arxivləşdirilib 2012-11-11 at the Wayback Machine (ing.)
  13. ↑ Global Volcanism Program Pacaya Arxivləşdirilib 2020-11-14 at the Wayback Machine (ing.)
  14. ↑ Global Volcanism Program Tecuamburro Arxivləşdirilib 2021-09-17 at the Wayback Machine (ing.)
  15. ↑ Global Volcanism Program Moyuta Arxivləşdirilib 2021-09-17 at the Wayback Machine (ing.)
  16. ↑ Global Volcanism Program Chingo Arxivləşdirilib 2020-11-14 at the Wayback Machine (ing.)
  17. ↑ Global Volcanism Program Guazapa Arxivləşdirilib 2021-09-17 at the Wayback Machine (ing.)
  18. ↑ Global Volcanism Program Santa Ana Arxivləşdirilib 2020-11-14 at the Wayback Machine (ing.)
  19. ↑ Global Volcanism Program Izalco Arxivləşdirilib 2009-01-26 at the Wayback Machine (ing.)
  20. ↑ Global Volcanism Program San Salvador Arxivləşdirilib 2020-11-14 at the Wayback Machine (ing.)
  21. ↑ Global Volcanism Program San Vicente Arxivləşdirilib 2021-09-17 at the Wayback Machine (ing.)
  22. ↑ Global Volcanism Program Usulután Arxivləşdirilib 2021-09-17 at the Wayback Machine (ing.)
  23. ↑ Global Volcanism Program Chinameca Arxivləşdirilib 2021-09-17 at the Wayback Machine (ing.)
  24. ↑ Global Volcanism Program San Miguel Arxivləşdirilib 2020-11-14 at the Wayback Machine (ing.)
  25. ↑ Global Volcanism Program Conchagua Arxivləşdirilib 2021-09-16 at the Wayback Machine (ing.)
  26. ↑ Global Volcanism Program Conchagüita Arxivləşdirilib 2020-11-14 at the Wayback Machine (ing.)
  27. ↑ Global Volcanism Program Zacate Grande Arxivləşdirilib 2021-09-17 at the Wayback Machine (ing.)
  28. ↑ Global Volcanism Program El Tigre Arxivləşdirilib 2021-09-17 at the Wayback Machine (ing.)
  29. ↑ Global Volcanism Program Cosigüina Arxivləşdirilib 2013-05-07 at the Wayback Machine (ing.)
  30. ↑ Global Volcanism Program San Cristóbal Arxivləşdirilib 2020-11-17 at the Wayback Machine (ing.)
  31. ↑ Global Volcanism Program Telica Arxivləşdirilib 2020-11-14 at the Wayback Machine (ing.)
  32. ↑ Global Volcanism Program Cerro Negro Arxivləşdirilib 2020-11-14 at the Wayback Machine (ing.)
  33. ↑ Global Volcanism Program Las Pilas Arxivləşdirilib 2020-11-14 at the Wayback Machine (ing.)
  34. ↑ Global Volcanism Program Momotombo Arxivləşdirilib 2011-05-14 at the Wayback Machine (ing.)
  35. ↑ Global Volcanism Program Apoyeque Arxivləşdirilib 2012-10-10 at the Wayback Machine (ing.)
  36. ↑ Global Volcanism Program Masaya Arxivləşdirilib 2022-03-16 at the Wayback Machine (ing.)
  37. ↑ Global Volcanism Program Mombacho Arxivləşdirilib 2021-09-17 at the Wayback Machine (ing.)
  38. ↑ Global Volcanism Program Zapatera Arxivləşdirilib 2021-09-28 at the Wayback Machine (ing.)
  39. ↑ Global Volcanism Program Concepcion Arxivləşdirilib 2013-01-22 at the Wayback Machine (ing.)
  40. ↑ MIGnews.com. В Никарагуа «проснулся» вулкан Консепсьон[ölü keçid]
  41. ↑ Global Volcanism Program Maderas Arxivləşdirilib 2020-11-14 at the Wayback Machine (ing.)
  42. ↑ Global Volcanism Program Orosí Arxivləşdirilib 2021-05-16 at the Wayback Machine (ing.)
  43. ↑ Global Volcanism Program Rincón de la Vieja Arxivləşdirilib 2021-11-24 at the Wayback Machine (ing.)
  44. ↑ Global Volcanism Program Miravalles Arxivləşdirilib 2021-10-29 at the Wayback Machine (ing.)
  45. ↑ Global Volcanism Program Tenorio Arxivləşdirilib 2020-11-14 at the Wayback Machine (ing.)
  46. ↑ Global Volcanism Program Arenal Arxivləşdirilib 2020-11-17 at the Wayback Machine (ing.)
  47. ↑ Vulcanologia Volcán Arenal Arxivləşdirilib 2010-02-12 at the Wayback Machine  (isp.)
  48. ↑ Global Volcanism Program Poas Arxivləşdirilib 2021-03-24 at the Wayback Machine (ing.)
  49. ↑ Vulcanologia Volcán Poás Arxivləşdirilib 2008-01-17 at the Wayback Machine  (isp.)
  50. ↑ Global Volcanism Program Turrialba Arxivləşdirilib 2021-05-15 at the Wayback Machine (ing.)
  51. ↑ Vulcanologia Volcán Turrialba Arxivləşdirilib 2010-02-12 at the Wayback Machine  (isp.)
  52. ↑ Global Volcanism Program Irazú Arxivləşdirilib 2021-03-31 at the Wayback Machine (ing.)
  53. ↑ Vulcanologia Volcán Irazu Arxivləşdirilib 2009-03-12 at the Wayback Machine  (isp.)
  54. ↑ Global Volcanism Program Barú Arxivləşdirilib 2022-02-05 at the Wayback Machine (ing.)
  55. ↑ Global Volcanism Program La Yeguada Arxivləşdirilib 2021-08-01 at the Wayback Machine (ing.)
  56. ↑ Global Volcanism Program El Valle Arxivləşdirilib 2021-09-17 at the Wayback Machine (ing.)