MPLS

Multiprotocol Label Switching (MPLS) (azərb. Çoxprotokollu etiket kommutasiyası‎) — şəbəkə ünvanlarına deyil, etiketlərə əsaslanaraq məlumatları bir qovşaqdan digərinə yönləndirən telekommunikasiya şəbəkələrində rutinq texnikası.^[1] Şəbəkə ünvanları son nöqtələri müəyyən edərkən etiketlər son nöqtələr arasında qurulmuş yolları müəyyən edir. MPLS müxtəlif şəbəkə protokollarının paketlərini əhatə edə bilər, bu səbəbdən adında multiprotokol sözü mövcuddur. MPLS T1/E1, ATM, Frame Relay və DSL daxil olmaqla bir sıra texnologiyaları dəstəkləyir.

MPLS şəbəkəsində məlumat paketlərinə etiketlər təyin edilir. Paketin yönləndirilməsi ilə bağlı qərarlar paketin özünü yoxlamağa ehtiyac olmadan yalnız bu etiketin məzmunu əsasında qəbul edilir. Bu hər hansı bir protokoldan istifadə edərək hər hansı bir nəqliyyat mühitində ucdan-uca sxemlər yaratmağa imkan verir. Əsas faydası müəyyən bir OSI modelinin verilənlərin ötürülməsi kanalı (ikinci kanal) texnologiyasından asılılığını və müxtəlif trafik növlərini təmin etmək üçün çoxlu ikinci səviyyə şəbəkələrinə ehtiyacı aradan qaldırmaqdır. MPLS paket kommutasiya şəbəkələri ailəsinə aiddir.

MPLS adətən OSI ikinci (verilənlərin ötürülməsi kanalı) və üçüncü (şəbəkə səviyyəsi) üçün ənənəvi təriflər arasında yerləşdiyi hesab edilən bir təbəqədə işləyir və buna görə də çox vaxt "layer 2.5" protokolu kimi istinad edilir. O həm dövrə əsaslı müştərilər, həm də dataqram xidmət modelini təmin edən paket kommutasiyası müştəriləri üçün vahid məlumat daşıma xidməti təmin etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. O IP paketləri, həmçinin ATM, Frame Relay, SONET və ya Ethernet daxil olmaqla bir çox müxtəlif trafik növlərini daşımaq üçün istifadə edilə bilər.

Frame Relay və ATM kimi bir sıra fərqli texnologiyalar əvvəllər mahiyyətcə eyni məqsədlərlə tətbiq edilmişdi. Frame Relay və ATM kadrları və ya hüceyrələri şəbəkə vasitəsilə hərəkət etdirmək üçün etiketlərdən istifadə edir. Frame Relay kadrının və ATM hüceyrəsinin başlığı kadrın və ya hüceyrənin yerləşdiyi virtual dövrəyə aiddir. Frame Relay, ATM və MPLS arasındakı oxşarlıq ondan ibarətdir ki, şəbəkədəki hər bir keçiddə başlıqdakı etiket dəyəri dəyişdirilir. Bu IP paketlərinin yönləndirilməsindən fərqlidir.^[2] MPLS texnologiyaları ATM-in güclü və zəif tərəflərini nəzərə alaraq tərtib edilib. MPLS dəyişən uzunluqlu kadrlar üçün bağlantı yönlü xidmətlər təqdim edərkən ATM-dən daha aşağı yükə malik olmaq üçün nəzərdə tutulmuşdur və bazarda ATM-nin böyük hissəsini ələ keçirmişdir.^[3] MPLS ATM-in hüceyrə dəyişdirmə və siqnal protokolu funksiyasından imtina edir. MPLS anlayır ki, müasir şəbəkələrin nüvəsində kiçik ATM hüceyrələrinə ehtiyac yoxdur, çünki müasir optik şəbəkələr o qədər sürətlidir ki, hətta tam uzunluqda olan 1500 baytlıq paketlər də real vaxt növbələrində əhəmiyyətli gecikmələrə səbəb olmur.^[a] Eyni zamanda MPLS geniş miqyaslı şəbəkələrin yayımlanması üçün Frame Relay və ATM-ni cəlbedici edən trafik mühəndisliyi (TE) və diapazondan kənar nəzarəti qorumağa çalışır.

• GMPLS
• Label Information Base
• MPLS VPN
• Per-hop behavior
• Virtual private LAN service

• Evans, John; Filsfils, Clarence. Deploying IP and MPLS QoS for multiservice networks: theory and practice. Amsterdam: Morgan Kaufmann/Elsevier. 2007. ISBN 0-12-370549-5.
• Gallaher, Rick. Rick Gallaher's MPLS training guide: building multi protocol label switching networks. Rockland, Mass: Syngress. ISBN 1932266003.

Vikianbarda MPLS ilə əlaqəli mediafayllar var.

• MPLS Working Group, IETF.
• MPLS IP Specifications, Broadband Forum.
• A brief history of MPLS, RIPE