Mir Mehdi Etimad
Mir Mehdi Məhəmməd oğlu Etimad (Natiq) 1900-cu ildə Təbrizdə anadan olub[1]. Doğulduğu şəhərdə Molla Yusifin köhnə tərzli təhsil verən məktəbində dini təhsil almış, sonra təhsili Mirzə Əbülqasım Xanın yeni tərzli təhsil verən məktəbində davam etdirmiıdir. Buranı bitirdikdən sonra "Talibiyyə" mədrəsəsində ali təhsili başa vurmuşdur. Burada bir çox elmlərə yiyələnən Etimad bununla kifayətlənməmiş, ədəbiyyat biliyini genişləndirməyə başlamışdır. Gənc yaşlarından ədəbiyyata bağlanan Mir Mehdi Etimad İranda azadlıq şüarlarını dilə gətirən ilk şairlərdən idi. O, bədii yaradıcılıqla yanaşı xalq təhsili sahəsində də fəaliyyət göstərmiş, Təbrizdə açdığı "Etimad Mədrəsəsi"ndə on beş il gənclərə dərs demişdir. Bu illər ərzində Etimad həm bədii yaradıcılıqla məşğul olmuş, həm də müəllimlik etmişdir. Onun şeirlərində bir çox əxlaqi tərbiyəvi məsələlərə toxunulur, elmi və ədəbi əsərləri oxucular tərəfindən maraqla qarşılanır. Rza Şah dönəmində yazdığı "Ayineyi-Əxlaq" kitabı 20, "Bədr-i-Qeyu-Əl-Səbyaiv" və "Mənazeyi-Ədəbi" kitabları isə 8-10 dəfə təkrar çap edilmişdir.
| Mir Mehdi Etimad | |
|---|---|
| Mir Mehdi Məhəmməd oğlu Etimad (Natiq) | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Təbriz |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Tehran |
| Fəaliyyəti | şair |
Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sonralar qələmə aldığı "Əlifbayi-Cədid", "Gül Qönçəsi", "Töhfəlül-Səbyaiv", "Gəlinlər Bəzəyi", "Çərşənbə Bazarı" əsərləri də böyük oxucu rəğbəti qazanmışdır.
1941–46-cı illərdə Güney Azərbaycanda vüsət alan xalq hərəkatı Etimadın da ədəbi yaradıcılığında yeni mərhələ açmışdır. Onun bu illərdə yazdığı şeirlər həm siyasi kəskinliyi, həm də dil-üslub xüsusiyyətləri ilə seçilir. Etimadın bu illərdə qələmə aldığı bir şeir marşa çevrilmiş, məşhur "Təbrizim" şeri dillərdə əzbər olmuş, ona mahnılar bəstələnmişdir.
1941–46-cı illərdə Respublikamızın ziyalıları tərəfindən Təbrizdə nəşr olunmuş Vətən Yolunda (qəzet) bir çox serləri dərc olunmuşdur.
Milli müstəqilliyi bütün varlığıyla tərənnüm edən Etimad "Şairlər Məclisi"nin başçısı seçilmişdir. Milli hərəkatın qanlı şəkildə qarşısı alınandan sonra Etimadı iki il həbsxanaya salmışlar. Ancaq əfv fərmanından sonra azadlığa çıxmış, böyük çətinliklə Notariat kontorlarından birində işə düzəlmişdir. Şair bir çox ədəbi məclisin qurucusu və fəal üzvü olmuşdur, bu məclisləri gənclər üçün sənətkarlıq mədrəsəsinə çevirə bilmişdir. Mir Mehdi Etimad 1981-ci ildə Tehranda vəfat etmişdir.
Yaradıcılığı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Doğma Azərbaycan
Ey dağ-daşı gül, bağçası gül, torpağı mərcan,
Ey ay kimi ulduzlar içində üzü taban.
Ey xalqımızın şövkəti, sənsən bizə ziynət,
Sənsən verən evladına dünya boyu nemət.
Yurdum, yuvam ellər gülü, doğma vətənimsən,
Dünya hamısı bir tərəfə, sən də mənimsən.
Azadlığı çün sərv ağacı səndən alıbdır,
Dan ulduzu tək baş çəkib ərşə ucalıbdır.
Səndən alır ilhamı o dağ-daşdakı tufan,
Sən tərbiyə versən daş olur ləli-bədəxşan.
Bu qəlblərin coşğun olan pak qanı sənsən,
Azər elinin izzəti sənsən, canı sənsən.
Tarix o uzun keçmişini yaxşı yazıbdır,
Şanlı adını parlaq ürəklərdə qazıbdır.
Heç qüvvə cahanda ayırammaz səni məndən,
Mümkünmü ayırmaq ola bir ruhu bədəndən.
Eşq olsun o aşiqlərə ki, bağladı peyman,
Öz canlarını eylədilər eşqüvə qurban.
Oğlanlarının fikri, məramı budur ancaq,
Daim yaşa, ey izzətimiz, ey ana torpaq.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Cənubi Azərbaycan Ədəbiyyati Antologiyası. III. Bakı: Elm nəşriyyatı. 1988. səh. 56. 2023-07-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-20.