Miras: Bakının sirri (kitab)

Miras: Bakının sirri — Çingiz Mehbaliyev tərəfindən intellektual detektiv janrında yazılmış roman. 2012-ci ildə Bakıda azərbaycan dilində “Elm və təhsil” nəşriyyatında çap olunub.[1] Kitabda Azərbaycan abidələri, tarixi ilə bağlı araşdırmalar yaradıcı yanaşma ilə vəhdət şəklində təqdim olunur.[2] Bakıdakı əksər kitab mağazalarında[3] və Amazon-da satılan[4] kitab ilk gündən oxucular tərəfindən maraqla qarşılanıb.[5]

“Miras: Bakının sirri”
“Miras: Bakının sirri”
Müəllif Çingiz Mehbaliyev
Janr İntellektual detektiv
Orijinalın dili Azərbaycan
Orijinalın nəşr ili 2012
Nəşriyyat “Elm və təhsil” nəşriyyatı
Səhifə 368
Növ kitab
Tiraj 1000
ISBN 978-9952-8176-3-8

Kitabın yazılma məqsədi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Müəllif öz kitabi ilə Qız qalasının və Bakının tarixinin timsalında əşyalara və hadisələrə fərqli münasibəti nəzərə çarpdırmaq istəyir. Müəllif yazdıqlarına əsasən insanlar eşidəndə ki, kimlərinsə Bakıya marağı var, o dəqiqə düşünürlər ki, yəqin neftə görə maraq göstərirlər. Halbuki, Səfəvi hökmdarı I Şah İsmayıl Bakını fəth edəndə və yaxud Rus çarı I Pyotr Bakıya hücum edib onu tutanda və işğalı bayram edərkən Peterburqda yaylım atəşi açdıranda Bakı nefti indiki qədər əhəmiyyətli deyildi və sənayə məqsədi daşımırdı. Kitaba mövcud hadisələrə başqa yöndən baxmaq və başqa cür dəyərləndirmək nümunəsi kimi də baxılır.

Müəllif kitabın yazılmasına 3 ilə yaxın vaxt sərf edib.[6]

Müəllif hüquqları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kitab Azərbaycan Respublikası Müəllif Hüquqları Agentliyində qeydiyyatdan keçirilmiş və müvafiq şəhadətnamə almışdır.[7]

Məzmunu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kitabdakı hadisələrin özünəməxsus axın xəttini sezmək olar. Belə ki, kitabda təsvir olunanlara əsasən artıq yüz illərdi ki, bütün dünya iki yerə bölünmüşdür: Bakının sirrini ələ keçirmək istəyənlərə və bu sirri qoruyub saxlamaq istəyənlərə. Sadə insanlar isə bu mübarizənin Bakı nefti uğrunda getdiyini düşünməkdədirlər.[8] Müəllif Bakı neftini unutmağı təklif efir. Kitabın qəhrəmanının fikrincə Bakı nefti sade insanların fikrini yayındırmaqdan başqa bir işə yaramır. Bakının başına gələn macəraların əsl səbəbi başqa imiş.[9]

Müəllifə görə sən demə, indiyə qədər əksər adamların nəzərindən yayınan bəzi məlumatlar sanki müəmmalı kodu və gələcək nəsillər üçün gizlədilmiş şifrəni özündə əks etdirirmiş və Bakının hamının bildiyi aşkar tarixindən başqa "məxfi tarixi" də varmış. Çingiz Mehbaliyev bu kitab vasitəsilə "məxfi tarix"i oxuculara çatdırmağa çalışır.

Kitabda yazılanlara əsasən Qız Qalasını tikən müdrik babalarımız bizə hansısa məlumatları ötürmək istəyiblər. Kitabın baş qəhrəman bütün bunları öyrənmək üçün şifrələnmiş mətndəki gizli mənaları yaşı 2000 ildən çox olan şifrələrlə açamağa cəhd edir. Oxucu bütün kitab boyu şifrələnmiş mətnlərdə və "məxfi tarixi" də nələrin yazılmasının intizarında qalır.

Oxuduqca şahidi oluruq ki, kitab Kamalın tarixi abidələr üzrə ekspertin mühazirəsində iştirakı ilə başlayır və bununla da baş qəhrəman əvvəlcədən proqnozlaşdırıla bilməyən hadisələrin axarına düşmüş olur. Oxucu da baş qəhrəmanla birgə hadisələrin axarına düşərək Qız Qalasına gələn yeraltı yolun haradan başladığının və Kamalın o yolu necə tapdığının şahidi olur.[10] Əsas qəhrəmanın düşdüyü çətin vəziyyətlərdən öz biliyi və məntiqi mühakiməsi ilə çıxış yolu tapması, elmi mənbələrə və tarixi faktlara istinad etməsi əsərə intellektual detektiv xarakteri vermişdir. Kitabla tanış olan bir çox tənqidçilər və oxucular bu səbəbdən də "Miras: Bakının sirri" kitabını Azərbaycanda yazılan ilk milli intellektual detektiv hesab etməyə başlamışlar, onların fikirlərinə görə bu kitabla Azərbaycan ədəbiyyatında yeni ədəbi janrın əsası qoyulmaqdadır.

Janrı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kitabda 37-dən artıq tarixi şəxsin adı çəkilir və 22-dən artıq real mənbəyə istinad olunur. Əsas qəhrəmanın düşdüyü çətin vəziyyətlərdən öz biliyi və məntiqi mühakiməsi ilə çıxış yolu tapması, elmi mənbələrə və tarixi faktlara istinad etməsi əsərə intellektual detektiv xarakteri verəcək. Bu səbəbdən də kitab Azərbaycanda yazılan ilk milli intellektual detektiv hesab edilə bilər.[11] Lakin müəllif qeyd edir ki, Kitabda göstərilən obrazlar və təşkilatlar,haqqında danışılan qurumlar,hadisələrin təsviri,Bakının "sirr"i barədə yazılanlar yazıçı təxəyyülünün məhsuludur,üst-üstə düşən adlar və hadisələr tamamilə təsadüfdür.[12]

Onlayn kitab saytlarında[redaktə | mənbəni redaktə et]

Oxucularla görüşlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

ATGTİ-nin "Kitab adam yemir" klubu müəlliflə onun oxucuları ilə görüşünü təşkil edərək "Miras: Bakının sirri" kitabının müzakirəsini və fikir mübadiləsini təşkil etmişdir.[15][16][17]

Novator xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Azərbaycanda ilk intellektual detektiv janrında yazılmış əsər olması, bədii ədəbiyyat nümunəsi olmağına baxmayaraq orada 22-dən artıq real elmi mənbəyə istinad olunması və 37-dən artıq tarixi şəxsiyyətin adının çəkilməsi[18][19];
  • İlk dəfə əsas etibarilə sosial media vasitələri ilə alıcılar toplayan kitab[20][21];
  • Qız Qalasının "qızıl bölgü" əsasında tikilməyi, Quranda məhz hansı ayədə "qızıl bölgü"yə işarə olunmasının vurğulanması kimi ciddi elmi araşdırmalar[22];
  • Azərbaycanda yazılmış bədii əsərlərdən fərqli olaraq ənənəvi formada ön sözlə başlamaması, "Motivasiya: Niyə məhz bu kitab?" bölməsi ilə başlaması[23];
  • Azərbaycanda ilk dəfə olaraq kitab üçün ayrıca veb-sayt ın yaradılması;
  • Azərbaycanda ilk dəfə olaraq kitab üçün ayrıca Facebook səhifə nin yaradılması;
  • QR koddan istifadə. Android sistemi ilə işləyən mobil telefon və ya planşet kompüterlərin sahibləri Barcode Scanner proqramı ilə qurğunun kamerasını bu QR koda tutmaqla birbaşa olaraq "Miras: Bakının sirri" kitabının Facebook səhifəsi nə daxil ola bilərlər.

Mətbuatda kitab haqqında[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • 105 fm-də müəllif Çingiz Mehbaliyevlə müsahibə[24];
  • Yurd TV-də kitab haqqında məlumat;[25][26][27][28]
  • Mədəniyyət TV-də "Maraq dünyası" verilişində müəlliflə kitab barəsində müsahibə.
  • Xeberler.az saytında Çingiz Mehbaliyevlə müsahibə: "Sosial media vasitələri ilə kitab satışını necə reallaşdırmaq olar?"[20]
  • Xeberle.com saytında Çingiz Mehbaliyevlə "Miras: Bakının sirri" və növbəti kitab haqqında müsahibə[22]
  • Newstime.az saytında müəlliflə müsahibə[18]
  • Dayaq.org saytında Çingiz Mehbaliyevlə kitab barəsində müsahibə[23];
  • Xaçmazın RTV kanalında "İncəsənət" verilişində[29] Çingiz Mehbaliyevlə kitab barədə müzakirə.[30]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Çingiz Mehbaliyevin "Miras: Bakının sirri" kitabın rəsmi veb-saytı". 2022-01-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-06.
  2. ↑ "Qazi.az: Çingiz Mehbalıyevdən: "Gözünüzü Dünyaya Açan Kitab"". 2013-12-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-04-17.
  3. ↑ "Facebook.com/Miras.Bakinin.sirri: Satış mağazaları". 2023-07-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-12-02.
  4. ↑ Amazon.com, Miras: Bakinin sirri (Azerbaijani Edition), Paperback, Author: Çingiz Mehbaliyev
  5. ↑ Amazon.com: Çingiz Mehbaliyev
  6. ↑ "Telebe.az: Çingiz Mehbalıyev: Yazıçılar və rəssamlar gələcək həyatın sinoptikləridir". 2013-04-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-04-17.
  7. ↑ "Facebook.com/MIRAS.Bakinin.Sirri: Müəllif hüquqları qorunur". 2023-07-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-07.
  8. ↑ "Kitabklubu.org: Çingiz Mehbalıyev, Miras: Bakının sirri". 2013-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-06.
  9. ↑ "Kitab Klubu"nun İnternet mağazasında kitab haqqında[ölü keçid]
  10. ↑ "Bukinist" kitab mağazasında kitab haqqında[ölü keçid]
  11. ↑ ""Ali və Nino" Kitab Evinin saytında kitab haqqında". 2013-03-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-06.
  12. ↑ "ADA Kitab Mağazasının saytında kitab haqqında[ölü keçid]
  13. ↑ "Goodreads.com — "Miras: Bakının Sirri" by Çingiz Mehbalıyev". 2012-08-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-07.
  14. ↑ "Vikitap.com — "Miras: Bakının Sirri", Çingiz Mehbalıyev". 2014-03-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-07.
  15. ↑ "Çingiz Mehbalıyev "Miras: Bakının sirri" kitabının müzakirəsi". 2023-07-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-06.
  16. ↑ Facebook.com — Çingiz Mehbalıyev "Miras: Bakının sirri" kitabının müzakirəsi
  17. ↑ Facebook.com/Miras.Bakinin.sirri: Oxucularla görüş, 06.10.2012
  18. ↑ 1 2 "Newstime.az: Kitabsevərlər üçün "Şərqdə fırtına" gözlənilir-Müsahibə". 2012-12-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-21.
  19. ↑ "Rüfət Əhmədzadənin şəxsi bloqunda Çingiz Mehbaliyevlə "Kitabsevərlər üçün "Şərqdə fırtına" gözlənilir" başlıqlı müsahibə". 2014-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-21.
  20. ↑ 1 2 "Xeberler.az — "Miras: Bakının sirri" kitabının müəllifi Çingiz Mehbaliyevlə müsahibə: "Sosial media vasitələri ilə kitab satışını necə reallaşdırmaq olar?"". 2012-10-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-07.
  21. ↑ ""Profliqa" bloqunda Çingiz Mehbaliyevlə "Bir kitabın sirri" başlıqlı müsahibə". 2016-03-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-21.
  22. ↑ 1 2 "Xeberle.com: Bir kitabın sirri-EKSKLÜZİV". 2016-03-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-21.
  23. ↑ 1 2 "Dayaq.org - Gənc yazıçı Çingiz Mehbalıyev: "Yenilik gətirməyəcəyin işə girişmək olmaz"". 2013-07-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-21.
  24. ↑ 105 fm-də "Biz gələcəyik" verilişinin səs yazısı[ölü keçid]
  25. ↑ "Youtube.com: Yurd.tv-nin "Miras: Bakının sirri" kitabı barədə sujeti". 2019-05-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-06.
  26. ↑ "Yurd TV-də "Kitab oxu" proqramı: Elgün Babazadə "Gəncə xanlığının tarixindən" və Çingiz Mehbalıyevin "Miras: Bakının sirri" kitabları". 2012-11-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-06.
  27. ↑ "Yurd TV-nin Tvitter hesabında videosüjet barədə status". 2016-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-07.
  28. ↑ "Facebook.com/Miras.Bakinin.sirri: Yurd.tv-nin "Miras: Bakının sirri" kitabı barədə sujeti". 2023-07-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-07.
  29. ↑ "Youtube.com: İncə Sənət Kolleksiyaçılar 27 02 2013". 2023-07-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-13.
  30. ↑ "Youtube.com: INCESENET 11 02 2013". 2023-07-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-02-15.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]