Mordov dilləri

Mordva dilləri[1]Ural dil ailəsinin fin-uqor dillərinin fin-volqa dilləri qrupuna aiddir. Mordov dilləri qrupuna iki dil daxildir — mokşan dilierzyan dili. Mordov dilləri Rusiya ərazisində Mordoviyada, Çuvaşistanda, Tatarıstanda, Başqırdıstanda, həmçinin Nijeqorod, Orenburq, Penza, Ryazan, Samara, Saratov, TambovUlyanov vilyaətlərində yayılıb. Mokşan və erzyan dilləri rus dili ilə yanaşı Mordoviya Respublikasının rəsmi dilləridir. Knyaz Kurbskinin bildirdiyuinə görə meşeralılar da mordov dillərinə aid imiş.

Danışanların sayı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mordov dillərində danışan erzya, mokşa, şokşa, teryuxankaratai xalqları ümumi mordva xalqı adı altında birləşirlər. Ona görə ümumi saylarını müəyyənləşdirmək çətin olur.

Rusiyada 201-ci il əhalini siyaıya alınmasına görə 392 941 nəfər mordva dilini, 36 726 nəfər erzya-mordov dilini, 2025 nəfər mokşa-mordov dilini bildiklərini bildiriblər[2]; 744 237 nəfər özləri mordva, 4767 nəfər mokşa, 57 008 nəfər erzya xalqına aid olduqlarını göstəriblər[3].

  • Орнатов П. Мордовская грамматика, составленная на наречии мордвы-мокши. — М., 1838;
  • Шахматов А. А. Мордовский этнографический сборник. — СПб., 1910;
  • Евсевьев М. Е. Основы мордовской грамматики. — М., 1928; Очерки мордовских диалектов : в 5 т. — Саранск, 1961–1968;
  • Грамматика мордовских (мокшанского и эрзянского) языков. Фонетика и морфология. — Саранск, 1962. — Ч. 1;
  • Феоктистов А. П. Очерки по истории формирования мордовских письменно-литературных языков (ранний период). — М., 1976;
  • Грамматика мордовских языков: Фонетика, графика, орфография, морфология. — Саранск, 1980;
  • Лексикология современных мордовских языков. — Саранск, 1983;
  • Современные мордовские языки. Фонетика. — Саранск, 1993;
  • Мокшень кяль. Морфология. — Саранск, 2000;
  • Эрзянь кель. Морфология. — Саранск, 2000;
  • Budenz J. Moksa- és erza-mordvin nyelvtan // Nyelvtudományi közlemények. — Budapest, 1876. — Bd. 13;
  • Paasonen H. Mordwinische Lautlehre. — Helsingfors, 1903;
  • Keresztes L. Geschichte des mordwinischen Konsonantismus. — Szeged, 1986–1987. — Bd. 1–2.
  1. Мордва дилләри // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. VII ҹилд: МисирПрадо. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1983. С. 58.
  2. "Перепись-2010: Население Российской Федерации по владению языками". 2021-10-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-16.
  3. "Перепись-2010: Национальный состав населения Российской Федерации". 2021-12-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-16.