Natron gölü

Natron gölü (ing. Natron, suah. Natron) — Tanzaniyanın şimalında, Keniya ilə sərhəddə Aruşa bölgəsində duzlu qələvi göl. Göl Böyük Rift Dərəsinin şərq hissəsi olan Qriqori riftində yerləşir. Natron gölü hövzəsi beynəlxalq Ramsar Konvensiyası ilə qorunur.

Natron gölü
ing. Natron, suah. Natron
Ümumi məlumatlar
Mütləq hündürlüyü 800 m
Eni 22 km
Uzunluğu 57 km
Sahəsi
  • 600 km²
Həcmi 0,35 hm³
Dərin yeri 3 m
Orta dərinliyi 1,5 m
Yerləşməsi
2°25′00″ c. e. 36°00′00″ ş. u.
Ölkə  Tanzaniya
Natron gölü xəritədə
Natron gölü
Natron gölü
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Natron əsasən Şimali Keniyada minerallarla zəngin ərazidən başlayan Evaso Nqiro çayı ilə qidalanır. Gölün dərinliyi üç metrdən çox deyil və ilin vaxtından və suyun səviyyəsindən asılı olaraq sahil xəttini dəyişir. Gölün uzunluğu maksimum 57 km, eni isə 22 km-ə çatır. May-dekabr aylarında göl üzərində mövsümi yağıntılar düşür və 800 mm yağıntı alır. Bataqlıq ərazilərdə suyun temperaturu 50 dərəcə C-yə çata bilir və suyun səviyyəsindən asılı olaraq qələvilik pH 9-dan 10,5-ə qədər ola bilir.

Flora və fauna

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Natron gölü vaxtaşırı qırmızı və çəhrayı rəngə çevrilən duz qabığı ilə örtülmüşdür. Bu göldə yaşayan mikroorqanizmlərin həyati fəaliyyətinin nəticəsidir. Göl milyonlarla flaminqoya ev sahibliyi edir. Natron kiçik flaminqonun əsas çoxalma yeridir; bu növün dünya populyasiyasının 75%-ə qədəri burada doğulur[1]. Göldə iki endemik qələvi tilapiya növü var - Alcolapia latilabris və Alcolapia ndalalani. Alcolapia alcalica növü də göldə mövcuddur, lakin endemik deyil.

Ekologiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Natron gölünün su hövzəsinin qollarında və Evaso Nqiro gölündə planlaşdırılan su elektrik stansiyasında artan lillənmə ilə duzluluq balansı təhlükə altına düşə bilər. İnkişaf planlarına şirin suyun daxil olması üçün gölün şimal ucunda bənd tikilməsi nəzərdə tutulsa da, gölün duzlu hissəsinin əriməsi təhlükəsi hələ də ciddi olaraq qalır. Hələlik gölün duzlu hissəsi üçün rəsmi mühafizə yoxdur.

Natron gölünə yeni təhlükə onun sahillərində potaş hazırlama zavodunun tikintisi təklif edilir. Zavod göldən suyu çəkəcək və onu camaşırxana yuyucu vasitəsinə çevirmək üçün kalium karbonat çıxaracaq[2]. Zavodun tikintisi zavodda və zavod kompleksini enerji ilə təmin edən kömürlə işləyən elektrik stansiyasında 1000-dən çox işçini mənzillə təmin edəcəkdi. Əlavə olaraq, tərtibatçılar ekstraksiya səmərəliliyini artırmaq üçün hibrid duzlu karidesdən istifadə edə bilərlər.

Quşların Mühafizəsi Kral Cəmiyyəti Afrika zabiti Kris Maqinin sözlərinə görə, "Belə bir dağıntı qarşısında kiçik flaminqoların çoxalmağa davam etmə şansları sıfıra bərabərdir. Bu inkişaf Şərqi Afrikada kiçik flaminqonun nəslinin kəsilməsinə səbəb ola bilər”. Əlli Şərqi Afrikalı ekoloq qrupu hazırda Tata Chemicals Ltd (Hindistan) və Tanzaniyanın Milli Tikinti Korporasiyası tərəfindən planlaşdırılan kalium zavodunun tikintisini dayandırmaq üçün beynəlxalq kampaniyaya rəhbərlik edir.

2008-ci ilin iyununda Tata Chemicals Ramsar Konvensiyasına görə zavodun tikintisini bərpa etməkdən imtina etmişdir[3].

Unikal biomüxtəlifliyinə görə Natron gölü hövzəsi ərazisi 4 iyul 2001-ci ildə Ramsar Konvensiyasının beynəlxalq əhəmiyyətli bataqlıqlar siyahısına daxil edilmişdir. Göl həmçinin Ümumdünya Təbiəti Mühafizə Fondunun Şərqi Afrika regionuna daxildir.

Gəzinti yerləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gölün yaxınlığında çoxsaylı düşərgələr var ki, bunlar da Ol Doino Lenqai dağına qalxmaq üçün əsas nöqtələrdir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Major flamingo breeding event begins on Lake Natron" (ingilis). 2017-02-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-04.. // Би-Би-Си, 13 ноября 2012 года.
  2. ↑ "The Deadly Lake Where 75 Percent of the World's Lesser Flamingos Are Born" (ingilis). 2019-06-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-12-02.
  3. ↑ "Position Statement on the Lake Natron Project" (PDF) (ingilis). Tata Chemicals. 2008-06-13. 2013-10-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2013-10-07.