Northrop T-38 Talon

Northrop T-38 Talon, ABŞ-nin Northrop Corporation şirkəti tərəfindən istehsal edilmiş olan reaktiv mühərrikli təlim təyyarəsidir. İlk uçuşunu 10 mart 1959-cu ildə etmişdir. 1961-ci ildə xidmətə qəbul edilmiş və hal-hazırda da aktiv şəkildə istifadə olunur. 1961–1972-ci illər arasında 1187 ədəd istehsal edilmişdir. Maliyyə dəyəri 756.000 ABŞ dolları təşkil edir.

Northrop T-38 Talon
İstehsalçı Northrop Corporation
İlk uçuş 10 mart 1959
İstismara verilmə tarixi 17 mart 1961
İstismarçılar
Buraxılış sayı 1.187
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

1961-ci ildən 1972-ci ilə qədər istehsal olunan T-38 təlim təyyarələri 21-ci əsrin texnologiyası ilə ayaqlaşmaq üçün bəzi modernizasiya edilirlər. Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələri tərəfindən istifadə edilən 68 ədəd T-38 ARI programı əsasında TUSAŞ tərəfindən modernizasiya ediləcəkdir.[1][2]

T-38A “Talon”, iki mühərrikli yüksək hündürlüklü bir səsdən iti sürət ilə uçan təlim təyyarəsidir. T-38 qanadlarının ön tərəfi geriyə doğru əyilmiş vəziyyətdədir və gövdəsi aerodinamik quruluşa malikdir. Bu təyyarədə müəllim pilot və tələbə pilot ardıcıl olaraq bir-birinin arxasında katapult ilə təchiz edilmiş olan oturacaqlarda oturaraq kondisionerli bir pilot kabinəsində işləyirlər. Kritik komponentlər bel səviyyəsindədir və texniki heyət tərəfindən asanlıqla əldə edilə bilər. T-38, yüksək səviyyədə işləmə qabiliyyətli və baxılması asan, son dərəcə qənaətcil və eyni zamanda çox yüksək etibarlılıq səviyyəsinə sahib bir təyyarədir. Bu keyfiyyətlərinə görə bir çox müttəfiq ölkələr tərəfindən bəyənilmişdir.

T-38 695 metrə qədər olan qısa uçuş-enmə zolaqlarından havaya qalxır və bir dəqiqədə 9000 metrə kimi hündürlüyə çata bilər. Tələbə pilotlar T-38-də səssiz uçuş texnikası, akrobatika, qol uçuşu, gecə və alət uçuşu təlimi alırlar. Bu günə qədər 60 mindən çox pilot döş nişanlarını bu təyyarədə qazanmışdır.

“Talon” ilk uçuşunu 1959-cu ildə reallaşdırmışdır və 1961-ci ildən istehsalının başa çatdığı 1972-ci ilə qədər 1100-dən çox T-38 ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə (USAF) çatdırılmışdır.

“Pacer Classic” adlı bir proqram T-38-lərin ömrünü gövdə dözümlülüyü baxımından 2020-ci ilə qədər uzatmaq üçün tətbiq edilmişdir. Bundan əlavə, avionikada düzəlişlər edilməklə, bütün T-38-lər T-38C tipinə çevriləcəkdir.

İstifadəçilər

[redaktə | mənbəni redaktə et]


T-38A xüsusiyyətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Ekipaj: 2
  • Mühərrik: 2 ədəd General Electric J85-GE-5 (afterburnerli)
  • İtələmə gücü: 12,91 kN/ea.
  • Qanad uzunluğu: 7,60 m
  • Uzunluğu: 14,0 m
  • Hündürlük: 3,8 m
  • Sürəti: 1,340 km/saat (Mach 1,08 Dəniz səviyyəsində)
  • Xidmət tavanı: 16,500 m-dən çox
  • Maksimum uçuş çəkisi: 5,670 kq
  • Mənzili: 1,650 km.

T-38B silah daşıya bilir, tək pilotludur.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "TAI - T-38 Aviyonik Modernizasyon (ARI)". 2023-08-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-09-21.
  2. ↑ T.C. MSB Savunma Sanayii Müsteşarlığı - T-38 Modernizasyonu Arxivləşdirilib 2011-08-15 at the Wayback Machine  (ing.)