Nurdinm Musayev (2 (15) oktyabr 1913 – 1983[1], Qroznı) — Çeçen yazıçı, şair, dramaturq, tərcüməçi, alim, filologiya elmləri namizədi, müəllim, Böyük Vətən müharibəsi iştirakçısı, Çeçen-İnquş MSSR Yazıçılar Birliyinin sədri (1958-1959), SSRİ Yazıçılar Birliyinin üzvü (1934).
| Nurdin Musayev | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 2 (15) oktyabr 1913 |
| Vəfat tarixi | 1983[1] |
| Vəfat yeri | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | yazıçı, şair, dramaturq, tərcüməçi, pedaqoq |
| Fəaliyyət illəri | 1930-cu ildən |
| Elmi dərəcəsi |
|
| Partiyası | |
| Üzvlüyü | |
15 oktyabr 1913-cü ildə Belqatoy kəndində kəndli ailəsində anadan olmuşdur. 1929-cu ildə ibtidai məktəbi, 1933-cü ildə isə Qroznı fəhlə məktəbini bitirir. İşçilər fakültəsini bitirdikdən sonra Moskvada Ümumittifaq Kommunist Jurnalistika İnstitutunun Komsomol şöbəsinə daxil olur.
Hələ məktəbdə ikən şeir yazmağa başlayır. İlk əsərləri 1930-cu ildə nəşr edilmişdir. 1933-cü ildə "Doğru yolda bir addım" şeirlər toplusu nəşr olunur. Eyni zamanda kolxoz quruculuğuna həsr olunmuş "Dövrümüzün cücərməsi" pyesini yazır.
SSRİ Yazıçılar Birliyinin birinci təsis qurultayının nümayəndəsi olur. Yarandığı gündən SSRİ Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. Üzvlük kartını Maksim Qorki imzalamışdır. 1940-cı ildən Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası üzvüdür.
Vətənə qayıtdıqdan sonra respublika "Leninets" qəzetinin birinci müavini, sonra redaktoru olur. O illərin əsərlərində ("Yolum", "Qəlbin səsi" şeir topluları, "İldırımın yanıb-sönməsində", "Aset", "Kolxoz bayramı" pyesləri) yeni bir insanın,- inşaatçının problemi sosializmin mənəvi yenilənməsi qoyulur.
1941-ci ilin sonunda cəbhəyə gedir. 255-ci ayrı Çeçen-İnquş süvari alayının siyasi şöbəsinin üzvü, pulemyot eskadronun komissarı olur. Stalinqrad döyüşündə iştirak edir. Orden və medallarla təltif edilir.
Müharibə dövründə sovet şeirinin əsas mövzusu Nurdin Muzayevin yaradıcılığında əks olunan cəsarət, qəhrəmanlıq, beynəlxalq vəzifə mövzusu idi. 1943-1944-cü illərdə Çeçen-İnquş MSSR-in kinematoqrafiya şöbəsinin müdiri işləyir. Sürgün illərində (1944-1957) Qazaxıstan SSR-də müəllim, radio və qəzet müxbiri işləmiş, Qazax ədəbi nəşriyyatında Çeçen-İnquş bədii ədəbiyyat redaksiyasına rəhbərlik etmişdir. Frunze Dövlət Pedaqoji İnstitutunun filologiya fakültəsini bitirir. 1966-cı ildə "Çeçen ədəbiyyatı sosialist realizmi yolunda" namizədlik dissertasiyasını müdafiə edir.
1957-ci ildə vətənə qayıtdıqdan sonra müəllim, Çeçen-İnquş kitab nəşriyyatının baş redaktoru, sonra Çeçen-İnquş MSSR Yazıçılar Birliyinin idarə heyətinin ədəbi məsləhətçisi olur.
Çeçen-İnquş Pedaqoji İnstitutunda və Çeçen-İnquş Dövlət Universitetində ana dili və ədəbiyyat müəllimi işləyir.
Vladimir Mayakovskinin "V. I. Lenin ”, Aleksandr Puşkin. Mixail Lermontovun şeirləri və Şota Rustavelinin "Pələng dərisi geymiş pəhləvan" poemasını tərcümə edir. Bu tərcümə üzərində 20 il çalışır və gürcü şairinin anadan olmasının 800 illiyi üçün tamamlayır. Nurdinm Musayev Gürcüstan Ali Soveti Rəyasət Heyətinin və Nazirlər Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edildiyi bu tarixin qeyd olunmasına dəvət edilir.
Bir çoxu yerli teatrların səhnələrində səhnələşdirilən bir sıra pyeslərin müəllifi olur:
Mexaş-Mirzə (1940);
Ən bahalı (1958);
"İnsana inam";
Aset (1961);
"İşıqlı Yol" (1961).
"Mexash-Mirzə" komediyası çeçen folkloru əsasında yazılmış və Xanbaba Nurədilov adına Çeçenistan Dövlət Dram Teatrında səhnələşdirilmişdir. O, 20 ildən çoxdur ki, uğurla teatrın səhnəsindədir və osetin dilinə tərcümə edilmişdir. "İnsana inam" tamaşası Qroznı Rus Dram Teatrında səhnələşdirilir.
1970-ci ildə bəstəkar Oskar Feltsman Nurdin Muzaevin sözlərinə "Qroznı mahnısı" yazır[2][3].
Oğlu Maqomed Musayev - tarixçi, Çeçenistan Respublikası Hökumətinin Arxiv İdarəsinin müdiri;
Nəvəsi Timur Musayev - tarixçi, jurnalist, siyasətçi, köşə yazarı, publisist, televiziya filmlərinin müəllifi.