Qroznı

Qroznı
	Paytaxt
Qroznı
	Соьлжа-ГӀала; Грозный
Bayraq[d]	Gerb[d]
	43°18′45″ şm. e. 45°41′55″ ş. u.
Ölkə	Rusiya;
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	1818
Sahəsi	324,16 km²;
Mərkəzin hündürlüyü	130 m
Saat qurşağı	UTC+03:00;
Əhalisi
Əhalisi	324.602 nəf. (2021);
Rəsmi dili	Çeçen dili,; rus dili;
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+7 8712
Poçt indeksi	364000–364099
Digər
	grozmer.ru
	Xəritəni göstər/gizlə Qroznı
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qroznı (çeç. Соьлжа-ГӀала, qum. Süyünç-Qala^[4], qaraç.-balk. Süyünç-Qala^[5]) — Şimali Qafqazda şəhərdir, Rusiyanın cənubunda, Çeçenistan Respublikasının paytaxtı, Qroznu rayonunun mərkəzidir. Şimali Qafqazın ən böyük şəhərlərindən biridir, ərazisinə görə ikinci, əhalisinin sayına görə üçüncü böyük şəhərdir.

Etimologiyası

Şəhər Sevinc çayının (qum. Süyünç, qaraç.-balk. Süyünç, çeç. Sölƶa) qırağında yarandığına görə yerli türklər ona Sevinc-Qala (qum. Süyünç-Qala, qaraç.-balk. Süyünç-Qala, çeç. Sölƶa-Ġala) adı verdilər. Daha sonra (1818 — 30 dekabr 1869 kimi) Qroznaya qalası (rus. Крепость Грозная), 30 dekabr 1869-cu ildən etibarən isə Qroznı (rus dilindən tərcüməsi vahiməyə basan, hədələyici, qorxuducu) olub. Çeçenistan yerli əhalisi arasında şəhərin adı Sölƶa-Ġala kimi də adlandırılır. 1998-1999-cu illərdə Çeçenistanın o vaxtkı hakimiyyəti olan Çeçen İçkeriya Respublikasının hakimiyyəti şəhərin adını dəyişərək mərhum çeçen lideri Cövhər Dudayevin şərəfinə Cövhər-Qala (çeç. Dƶovxar-Ġala) adlandırsa da, Çeçenistan Rusiyanın hakimiyyəti altına qayıtdıqdan sonra şəhər yenidən Qroznı adlanmağa başladı. 2005-ci ildə Çeçenistan parlamenti şəhərin adını dəyişərək Çeçenistanın digər mərhum lideri Əhməd Kadırovun şərəfinə Əhməd-Qala (çeç. Aẋmad-Ġala) adlandırmağı təklif etsə də, Çeçenistan lideri Ramzan Kadırov bu təklifi rədd etmişdi.

İqlim

Qroznıda yay aylarında, tempratur bəzən kölgədə +35 °C ni ötür. Yağıntılar yayda qeyri-müntəzəmdir. Qroznı şimaldan gələn soyuq hava kütləsindən heç bir dağ massivi ilə qorunmur deyə qış aylarında şəhərin havası çox soyuq olur. Bəzən güclü şaxtalar olur (-20 C və daha aşağı). Yayda Qorznıda hava isti və quru keçir, bəzən temperatur +35 C dərəcəni keçir.

Qroznı üçün aylıq orta temperatur və yağıntı

	Yan	Fev	Mar	Apr	May	İyn	İyl	Avq	Sen	Okt	Noy	Dek
Max. Temperatur (°C)	0,6	2,5	8,7	17,9	23,7	27,9	30,5	27,9	24,7	16,6	9,3	3,2	Ø	16,1
Min. Temperatur (°C)	6,2	4,9	0,5	5,4	11,0	15,4	18,2	17,2	12,7	6,1	1,8	3	Ø	8,5
Temperatur (°C)	3,2	2,1	2,9	10,5	16,7	21,2	23,9	23,0	17,7	10,4	4,3	0,8	Ø	11,4

Yağıntı (mm)	19	21	23	33	57	72	57	44	33	30	26	24	Σ	439

T
e
m
p
e
r
a
t
u
r

0,6

6,2

2,5

4,9

8,7

0,5

17,9

5,4

23,7

11,0

27,9

15,4

30,5

18,2

27,9

17,2

24,7

12,7

16,6

6,1

9,3

1,8

3,2

3

Yan

Fev

Mar

Apr

May

İyn

İyl

Avq

Sen

Okt

Noy

Dek

A t m o s f e r ç ö k ü n t ü s ü	19	21	23	33	57	72	57	44	33	30	26	24
	Yan	Fev	Mar	Apr	May	İyn	İyl	Avq	Sep	Okt	Noy	Dek

Mənbə: / climate/klimatgorod / 1686-1246618396 "Meteorologiya mərkəzi", "Thermo Karelia.Ru"

Qardaşlaşmış şəhərlər

Məşhur şəxslər

Həmçinin bax

Sultan Bilimxanov stadionu

İstinadlar

↑ ¹ ² http://www.gks.ru/free_doc/2016/oktmo/tom4_oktmo.rar.
↑ http://web.archive.org/web/20130801123356/http://www.grozmer.ru/doc/genplan.rar.
↑ https://web.archive.org/web/20210502131349/https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/MZmdFJyI/chisl_МО_Site_01-01-2021.xlsx.
↑ https://etokavkaz.ru/obshchestvo/10-mifov Arxivləşdirilib 2022-01-25 at the Wayback Machine Местные называют город, в переводе на русский, «Городом-на-Сунже» (Соьлжа-гӀала по-чеченски, Сююнч-къала по-кумыкски).
↑ http://www.academia.edu/25919615/%D0%A2%D1%8E%D1%80%D0%BA%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D1%81%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BE-%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%B2 Arxivləşdirilib 2019-04-23 at the Wayback Machine Грозный - древнее название Сюйюнч-Къала, варианты Сюйюнчю Къала. Сюйюнчю радость, а Сюйюнчю-Сюйюмчю - обязательный подарок за сообщение радостной вести.

Mənbələr

[_5dedeff8735db8ae-1] ¹ ² http://www.gks.ru/free_doc/2016/oktmo/tom4_oktmo.rar.

[_216fe902fb4456ef-2] ttp://web.archive.org/web/20130801123356/http://www.grozmer.ru/doc/genplan.rar.

[_cb03cbebf18608e1-3] ttps://web.archive.org/web/20210502131349/https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/MZmdFJyI/chisl_МО_Site_01-01-2021.xlsx.

[4] ttps://etokavkaz.ru/obshchestvo/10-mifov Arxivləşdirilib 2022-01-25 at the Wayback Machine Местные называют город, в переводе на русский, «Городом-на-Сунже» (Соьлжа-гӀала по-чеченски, Сююнч-къала по-кумыкски).

[5] ttp://www.academia.edu/25919615/%D0%A2%D1%8E%D1%80%D0%BA%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D1%81%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BE-%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%B2 Arxivləşdirilib 2019-04-23 at the Wayback Machine Грозный - древнее название Сюйюнч-Къала, варианты Сюйюнчю Къала. Сюйюнчю радость, а Сюйюнчю-Сюйюмчю - обязательный подарок за сообщение радостной вести.

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

Çeçenistan
İnzibati mərkəz: Qroznı	Şəhərlər: Arqun • Qroznı • Qudermes • Kurçaloy • Urus-Martan • Şali •
İnzibati-ərazi bölgüsü:	Şəhər dairələri: Arqun • Qroznı • Rayonlar: Açxoy-Martan • Vedeno • Qalançoj • Qroznı • Qudermes • İtum-Kali • Kurçaloy • Nadterek • Naurski • Noji-Yurt • Sunja • Urus-Martan • Çeberloyev • Şalin • Şaroy • Şatoy • Şelkov •
Məqalələr:	Gerb \| Himn \| Tarix \| Əhalisi \| İnzibati-ərazi bölgüsü \| Bayraq