Nusaybin döyüşü
Nusaybin döyüşü — 1421-cu ildə Qaraqoyunlular ilə Ağqoyunlular arasında baş vermişdir.Qara İsgəndər bu döyüş ilə ilk böyük qələbəsini əldə edərək Qara Osmanı darmadağın etdi.
| Nusaybin döyüşü | |||
|---|---|---|---|
 Nusaybin şəhəri | |||
| Tarix | 1421 | ||
| Yeri | Mardin | ||
| Səbəbi | Qara Yuluq Osman bəyin Pir Ömərə hücumu | ||
| Nəticəsi | |||
| Münaqişə tərəfləri | |||
|
|
|||
| Komandan(lar) | |||
|
|||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
|
|||
| İtkilər | |||
|
|||
Arxa Plan
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bu dövrdə Şahrux ölkə daxilindəki üsyanları yatırırdı.Şahruxun mübarizəsindən istifadə edən Ağqoyunlu Qara Yuluq Osman bəydə Ərzincanı tutdu.Bu vəziyyətdə Ərzincan əmiri Pir Ömər Qara Yusifdən kömək istəmək məcburiyyətində qaldı.Qara Yusif bu xahişi rədd etmədi və oğlu İskəndər Mirzəni köməyə göndərdi.Qısa müddət ərzində sülh olsa da, münaqişələr davamlı olaraq davam edirdi.Qara Yusifə bağlı olan Ərzincan əmiri Pir Ömər də Kemahı mühasirəyə aldı və Qara Yuluq Osman bəyin oğlu Yaqupu əsir götürdü.Pir Ömər Yaqubu Qara Yusifin yanına göndərdi.[4][5] [6][7] [8][9] Qara Yusif 20000 nəfərlik ordunu Pir Ömərin yanına göndərdi[10][11] [12]Bu ordu mükəmməl silahlarla təhcizatlanmış və güclü Əmirlər tərəfindən idarə edilirdi.
Döyüş
[redaktə | mənbəni redaktə et]Orduda Türkmənlərdən başqa, təxminən 3000 kürd var idi.Qara İsgəndər qoşunları ilə Mosuldan hərəkət etdikdən sonra Cəzirə bölgəsinə getdi.Kürdlər də ona qoşuldular. Bundan əlavə,Qara Yuluq Osman bəy Mardin qapılarına gəldi.Mardin bəyi Tanrıvermiş şəhəri müdafiə etməyə başladı və bu müdafiəyə qarşı Qara Yuluq Osman bəy Nusaybinə doğru hərəkət etdi.Qara isgəndərin ona yaxınlaşdığını eşidən Qara Yuluq Osman bəy Şeyx Kəndi bölgəsinə gedib Qara İsgəndəri gözlədi. Əsl böyük müharibə olmadan Yolda müxtəlif münaqişələr də olub.Döyüş sözün əsl mənasında Şeyx Kendi düzündə baş verdi.1421-ci ilin martında iki dövlət Şeyx Onlar da üz-üzə gəliblər.Müharibə təxminən 21 gün davam etdi və çox qanlı müharibə oldu. baş verib.Təbii ki, Qaraqoyunlu ordusunda Qara Yusif dövrünün təcrübəli ordusu var. Onu da deyə bilərik ki, İsgəndər Mirzə bu müharibədə hər şeyi verdi.Müharibənin gedişində Akqoyunlu ordusu silah-sursat baxımından kasıb idi. zəif qaldı. Onların oxları azaldı, atları zəiflədi.Mardin hakimi Tanrıvermih Ağqoyunlulara gələn ərzaq və silah yardımının qarşısını kəsdi.Bu döyüşdə Uzun Həsən və oğlu Əli bəy də orada olmuş və igidliklə vuruşmuşlar. İskəndər müharibənin 21-ci günü Mirzə birbaşa Qara Yuluq Osman bəyə, bu hücumda isə Qara Yuluq Osman bəyə hücum etdi və o atdan düşdü.Bu müharibədə Ağqoyunlu ordusunun sərkərdələri qəhrəmanlıqla vuruşsada onlar Qara İsgəndərə tabe oldular.Qara Yuluq Osman bəyin aldığı qılınc O, aldığı xəsarətlərdən ata minməkdə belə çətinlik çəkirdi.Qara Yuluq Osman yəy at sürsə də, o müharibəyə çevrildi və eyni vaxtda edilən hücumda o, yenidən atdan düşürüldü.
Nəticəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]nəticədə Ağqoyunlular məğlub oldu.Bu müharibədən sonra Qara İsgəndər Qaraqoyunlular arasında yeni başçı oldu və türkmənlər ətrafında birləşməyə başladı.Qara İsgəndərin ilk böyük müharibəsi müvəffəqiyyətlə başa çatdı.[13][14]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 105 Ebu Bekr-i Tihrani, Kitab-ı Diyarbekriyye, s. 58-61
- ↑ Mustafa Yasin,Kara Yusuf ve Dönemi s.82
- ↑ Tihranî, Kitab-ı Diyarbekriyye, s. 44.
- ↑ Tihranî, Kitab-ı Diyarbekriyye, 56
- ↑ İbni Tagrıberdi, En-Nücûmu’z-Zâhire, 425
- ↑ Hasan-ı Rumlu,Ahsenü’t-Tevarih, 120
- ↑ Sümer, Kara Koyunlular, I, 101-102
- ↑ Behrâmnejâd, Karakoyunlular Akkoyunlular,s.32
- ↑ Toksoy, Karazdan Otlukbeline Savaşlar, 180
- ↑ Erdem, “Ak-Koyunlu Devleti’nin Kurucusu Kara-Yülük Osman’ın Hayatı ve Faaliyetleri”, 104
- ↑ Akyol, Akkoyunlu-Karakoyunlu Mücadeleleri, 60
- ↑ Çakmak,“Akkoyunlu-Karakoyunlu Mücadeleleri”, 87
- ↑ Ahmet,Karakoyunlular ve İskender Mirza'nın siyasi Hayatı s.38
- ↑ Faruk Sümer, Karakoyunlular, C.I, s. 119