Piyalə Paşa məscidi
Piyalə Paşa məscidi (osm. پیاله پاشا جامع Piyale Paşa Camii) və ya Tərsanə məscidi — Türkiyədə, İstanbul şəhərinin Bəyoğlu ilçəsinin Kasımpaşa məhəlləsində yerləşən XVI əsrə aid Osmanlı məscidi.
| İslam | |
| Piyalə Paşa məscidi | |
|---|---|
 | |
| 41°02′40″ şm. e. 28°57′57″ ş. u. | |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə | |
| Yeri | Kasımpaşa, Bəyoğlu, İstanbul |
| Memarlıq | |
| İnşa tarixi | 1565 – 1573 |
| Memarı | Memar Sinan |
| Üslubu | Osmanlı memarlığı |
| Minarələrin sayı | 1 |
| Günbəzlərin sayı | 6 |
| Ölçüləri | 30,5 x 19,5 metr |
| Saytı | |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]
Piyalə Paşa məscidi Osmanlı imperatoru memar Mimar Sinan tərəfindən vəzir və böyük admiral Piyalə Mehmed Paşa üçün dizayn edilmişdir. Məscid 1565-1573 -cü illərdə tikilmişdir.[2]
Memarlıq[redaktə | mənbəni redaktə et]
Böyük bir mərkəzi günbəzə malik olan Sinan tərəfindən hazırlanmış digər məscidlərdən fərqli olaraq, Piyalə Paşa məscidi hər birinin diametri təxminən 9 metr (30 ft) olan, üç sırada düzülmüş altı eyni günbəz ilə inşa edilmişdir. Məscid Vasat Atik Əli Paşa məscidi ilə birlikdə İstanbuldakı iki çoxqübbəli məsciddən biridir. Qübbələr namaz qılınan yerin mərkəzindəki bir cüt nazik qranit sütunla dəstəklənir.[2] Minarə qiblənin əksi istiqamətindəki divarın ortasında yerləşir. Minarə 19-cu əsrin ortalarında yenidən qurulmuşdur.
Məscidin üç daxili divarı üzərində kobalt-mavi fon üzərində yazılmış ağ süls skriptində yazılar olan bir sıra İznik saxsısı ilə örtülmüşdür. Bu günkü qiblə divarının pəncərələrində yer alan vitraj orijinal deyil.[2]
Məscidin şimal-qərbindəki günbəzli səkkizguşəli məqbərədə Piyalə Paşa və övladlarının məzarı yerləşir. Onun həyat yoldaşı Gevherhan Sultan (II Səlimin qızı) ölümündən sonra yenidən evlənmiş və II Səlimin Aya Sofyanın yanındakı məqbərəsində basdırılmışdır.[2]
Hal-hazırda Parisdəki Luvr,[3][4] Lissabondakı Qalusta Qlyubenkyana[5] və Londondakı Viktoriya və Albert Muzeyində[6] sərgilənən bir çox İznik saxsısı panellərinin 19-cu əsrdə Piyalə Paşa məscidindən aparıldığına inanılır. Panellər pəncərələrin alt sırasının üstünə qoyulacaqdı. Başqa bir ehtimal isə budur ki, bu panellər zamanla məscidlə əlaqəli olmuş, lakin günümüzə gəlib çatmamış köşkdən aparılmışdır.[7]
Qalereya[redaktə | mənbəni redaktə et]
-
Piyalə Paşa məscidinin xarici görünüşü
-
Piyalə Paşa məscidinin xarici görünüşü
-
Piyalə Paşa məscidinin xarici görünüşü
-
Piyalə Paşa məscidinin qalereyaları
-
Piyalə Paşa məscidinin qalereyaları
-
Piyalə Paşa məscidinin ümumi daxili görünüşü
-
Piyalə Paşa məscidindəki müəzzin platforması
-
Məscidin interyeri
-
Məscidin mehrabı
-
Piyalə Paşa məscidinin mehrabın detalları
-
Mehrabın detalları
-
Mehrabın detalları
-
Mehrabın detalı
-
Mehrabın detalı
-
Mehrabın detalı
-
Piyalə Paşa məscidinin günbəzlərinin daxildən görünüşü
-
Piyalə Paşa məscidinin bağa açılan qapısı
-
Piyalə Paşa türbəsi
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 archINFORM (alm.). 1994.
- ↑ 1 2 3 4 Necipoğlu, 2005
- ↑ Inv. no. OA 7508, Paris: Musée du Louvre, 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 10 fevral 2012.
- ↑ Inv. no. OA 7509, Paris: Musée du Louvre, 2012-11-28 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 10 fevral 2012.
- ↑ Inv. no. 1598B, Lisbon: Museu Calouste Gulbenkian, 2015-04-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 12 yanvar 2015.
- ↑ Inv. no. 1889:1 to 16-1897, London: Victoria and Albert Museum, 2022-06-09 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 10 fevral 2012.
- ↑ Denny, 2005. səh. 154