Prezident rejimi

  Parlamentar prezident respublikası
  Parlamentli konstitusiyalı monarxiya (monarx şəxsi səlahiyyətlərə malik deyildir).
  Qarışıq konstitusiyalı monarxiya (monarx şəxsi səlahiyyətlərə malikdir və əsasən parlament ondan asılıdır).
  İdarəçilik ilə əlaqədar olan konstitusiya qaydalarının ləğv edildiyi ölkələr. (Nümunə olaraq hərbi çevrilişdən sonra yaradılmış olan hərbi diktaturalar).
  Yuxarıdakı sistemlərin heç birinə uyğun gəlməyən ölkələr

Prezident üsulu idarəetmə də adlandırılan bu rejim, parlamentar sistemdən xeyli fərqlənir. Prezident rejiminin başlıca xüsusiyyətlərini bu şəkildə sıralaya bilərik:

  • Prezident rejimi, bərk/qatı bir hakimiyyətlər ayrılığı prinsipinə söykənir. Qanunvericilik və icra hakimiyyətləri bir-birindən qəti xəttlərlə ayrılmışdır. İcra etmə, xalqın seçdiyi Başçı, qanunuma isə Konqres tərəfindən yerinə yetirilər.
  • Dövlət Başçısı, icra vəzifəsini tək başında əlində məbləğ. Başçı, həm dövlət başçısı, həm hökumət başçısı vəzifəsini icra edər.
  • Prezident rejimində, parlamentar rejimdəkinin əksinə icra etmənin yasamayı dağıt/paylaması, yasamanın da icra etməyi salması imkanı yoxdur.
  • Qanunvericilik və icra arasındakı əlaqələrdə qopuqluğu aradan qaldırmaq üzrə, bir "yoxlama və tarazlıq sistemi" inkişaf etdirilmişdir. İcra etmənin bəzi əməliyyatları, məsələn üst səviyyə idarəçilərinin təyin edilməsi Senatın təsdiqini tələb edir. Buna qarşılıq, Başçının da yasamadan keçən qanunları veto etmə səlahiyyəti var.

Başçılıq rejiminin doğulduğu və hələ də tətbiq olunduğu ölkələrin başında Amerika Birləşmiş Dövlətləri gəlməkdədir. Başçılıq rejimi qanunuma, icra etmə və mühakimə orqanlarının tamamilə bir-birlərindən müstəqil və bərabər siyasi əryə sahib olduqları bir tənzimləmədir. Westminster modelindəki qanunuma-icra etmə iç-içəliyi və nəzəri olaraq yasamanın, tətbiqdədirsə icra etmənin üstünlüyü, yerinə qanunuma ilə icra etmədən heç birinin bir başqasına üstün gələ bilməməsi səbəbindən bir tarazlıq və yoxlama təmin edilmək surətiylə hər cür iqtidar təcrübəs(n)i və dikdə təhlükəsinin maneə törədilməsi əsasına görə yaradılmışdır. Qanunuma orqanı içindədirsə ayrıca bir tarazlıq güdülmüş, Nümayəndələr Məclisi əhali böyüklüyü bərabər olan tək kürsülü (dar) bölgələrdən seçilər və əhalisi daha çox olan əyalətlərə daha çox təmsil imkanı təmin edərkən, Senat hər əyalətdən iki senator seçmək surətiylə əyalətlərin bərabər təmsilini təmin etməkdədir.