Qəzzə zolağında islamçılıq

Qəzzə zolağında islamçılıq — Qəzzə zolağında islam qanunlarını və ənənələrini təbliğ və tətbiq etmək səyləri. İslam qruplarının Qəzzə zolağında təsiri 1980-ci illərdən etibarən artmışdır. "HƏMAS"-ın 2006-cı il Fələstin seçkilərindəki qələbəsindən və rəqib "FƏTH" partiyasının tərəfdarları ilə münaqişədən sonra "HƏMAS" Qəzzə zolağına tam nəzarəti ələ keçirmişdir.[1][2][3] Onlar "Qəzzə zolağında dünyəvilik və bidətçiliyin sonu"nu elan etmişdir.[4] 1989-cu ildə Sudanda Ömər Bəşiri hakimiyyətə gətirən çevrilişdən sonra ilk dəfə olaraq "Müsəlman Qardaşlar" qrupu əhəmiyyətli bir coğrafi ərazini idarə edir.[5] Qəzzədə fəaliyyət göstərən insan haqları qrupları "HƏMAS"-ı bir çox azadlıqları məhdudlaşdırmaqda ittiham edir.[6]

İsmayıl Haniyə rəsmi olaraq "HƏMAS"ın islam əmirliyi yaratmaq niyyətində olduğuna dair ittihamları təkzib etmişdir. Bununla belə, Conatan Şantser yazmışdır ki, 2007-ci il çevrilişindən sonra iki il ərzində Qəzzə zolağı talibanlaşmanın xüsusiyyətlərini nümayiş etdirmişdir.[5]

Qadın geyimləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qəzzədə cəmiyyətin sektorları tərəfindən qadınların islam geyimləri və ya hicab geyinməyə məcbur edildiyi bildirmişdir. "HƏMAS"-ın sələfi "Mücamə əl-İslamiyə" 1970-ci illərin sonu və 1980-ci illərdə Qəzzədə yaşayan təhsilli qadınlara hicabı "bərpa etmək" üçün səylər göstərirdi.[7]

Oxşar davranışı Birinci intifada zamanı "HƏMAS" nümayiş etdirmişdir.[8] "HƏMAS" qadınların evdə qalması, kişilərdən təcrid olunması və çoxarvadlılığın təşviqi də daxil olmaqla, digər tədbirlərlə yanaşı hicabın taxılması üçün kampaniya aparırdı. Bu kampaniyanın gedişində hicab taxmamağı seçən qadınlar şifahi və fiziki təzyiqlərə məruz qalıb, nəticədə hicab "sırf küçələrdə problem yaşamamaq üçün" geyinilmişdir.[9]

2007-ci ilin iyununda Qəzzə zolağına nəzarəti ələ keçirdikdən sonra "HƏMAS" məhkəmələrdə, müəssisələrdə və məktəblərdə qadınlara hicab tətbiq edərək ərazidə islam qanunlarını tətbiq etməyə çalışmışdır.[10][11][12]

Digər qadın məsələləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2009-cu ildə "HƏMAS" qadınlara motorlu skuterdə kişilərin arxasına minməyi və qadınların rəqs etməyi qadağan etmişdir.[13]

"HƏMAS"-ın rəhbərlik etdiyi hökumət qadınların ictimai yerlərdə siqaret çəkməsinə qadağa qoymuşdur, lakin bunu sonradan ləğv etmişdir.[14] 2010-cu ildə "HƏMAS" qadınların ictimai yerlərdə qəlyan çəkməsini qadağan etmiş və bunun artan boşanmaların sayını azaltmaq olduğunu bildirmişdir.[15]

2013-cü ildə "HƏMAS" rəsmilərinin qadınların yarışda iştirakını qadağan etməsindən sonra UNRWA Qəzzədə keçirdiyi illik marafonu ləğv etmişdir.[16]

Ümumi evlilik nisbətinin azalmasına baxmayaraq, "HƏMAS" hökuməti dövründə çoxarvadlılıq artmışdır.[17][18]

Kitab qadağası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qəzzə zolağında kitablara geniş qadağalar var. 2007-ci ildə 45 Fələstin xalq nağılının toplandığı "Danış, quş, yenə danış" adlı kitab guya əxlaqsız məzmunlu olduğu üçün qadağan edilmişdir və bu, etirazlara səbəb olmuşdur.[19] Fələstinli yazıçı Zəkəriyyə Məhəmməd "HƏMAS"-ın kitabı qadağan etmək qərarının "yalnız başlanğıc" olduğu barədə xəbərdarlıq etmiş və ziyalıları hərəkətə keçməyə çağırmışdır.[20]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Militants torch Gaza water park shut down by Hamas Arxivləşdirilib 2020-04-14 at the Wayback Machine, Haaretz 19-09-2010
  2. ↑ Gunmen torch Gaza beach club shuttered by Hamas Arxivləşdirilib 2012-05-25 at the Wayback Machine, AFP 19-09-2010
  3. ↑ "The Beleaguered Christians of the Palestinian-Controlled Areas, by David Raab". 26 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 February 2015.
  4. ↑ Khaled Abu Toameh, "Haniyeh Calls for Palestinian Unity", Jerusalem Post, June 15, 2007
  5. ↑ 1 2 Jonathan Schanzer. "The Talibanization of Gaza: A Liability for the Muslim Brotherhood" (PDF). Current Trends in Islamist Ideology (9). August 19, 2009. September 10, 2021 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 23, 2016.
  6. ↑ Gunmen torch Gaza beach club shuttered by Hamas Error in Webarchive template: Empty url., AFP 19-09-2010
  7. ↑ "Women and the Hijab in the Intifada", Rema Hammami Arxivləşdirilib 2022-10-31 at the Wayback Machine Middle East Report, May–August 1990
  8. ↑ Rubenberg, C., Palestinian Women: Patriarchy and Resistance in the West Bank (USA, 2001) p.230
  9. ↑ Rubenberg, C., Palestinian Women: Patriarchy and Resistance in the West Bank (USA, 2001) p.231
  10. ↑ Milton-Edwards, Beverley; Farrell, Stephen. Hamas: The Islamic Resistance Movement. John Wiley & Sons. 2010. ISBN 9780745654683.
  11. ↑ Fedorak, Shirley A. Anthropology Matters. University of Toronto Press. 2012. səh. 172. ISBN 9781442605930.
  12. ↑ Women, the Hijab and the Intifada Arxivləşdirilib 2015-12-08 at the Wayback Machine, Middle East Research and Information Project
  13. ↑ [1] Arxivləşdirilib 2017-08-01 at the Wayback Machine, Reuters 8-10-2009
  14. ↑ Gaza ban on women smoking pipes Arxivləşdirilib 2020-11-11 at the Wayback Machine, Reuters, 19 July 2010, The Independent.
  15. ↑ Blomfield, Adrian. "Women banned from smoking hookah pipes in Gaza". London: Daily Telegraph. 18 July 2010. 21 July 2010 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 July 2010.
  16. ↑ "UN cancels Gaza marathon over Hamas ban on women". The Times of Israel. 10 March 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 February 2015.
  17. ↑ al Waheidi, Majd. "Gaza Dating Site Matches Widows to Men Seeking 2nd (or 3rd) Wife". New York Times. 4 June 2017. 1 August 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 June 2017.
  18. ↑ Al Ghoul, Asmaa. [Gaza's unhappy sister wives "Gaza's unhappy sister wives"] (#bad_url). Al-Monitor. 18 March 2015. İstifadə tarixi: 5 June 2017.
  19. ↑ Jonathan Spyer, Analysis: The Islamic republic of Gaza Arxivləşdirilib 2011-06-16 at the Wayback Machine, Jerusalem Post 29-09-2009
  20. ↑ Hamas orders book of Palestinian folk tales pulled from schools Arxivləşdirilib 2010-09-16 at the Wayback Machine, Tuesday, 6 March 2007. By Mohammed Daraghmeh and Dalia Nammari, Associated Press.