Qəzza
Qəzza[2] və ya Qəzzə[3] — Fələstinin cənub-qərbində yerləşən şəhər. Şəhər inzibati baxımdan Qəzza bölgəsinə daxildir və həmin bölgənin ən böyük şəhəri hesab olunur.
| Qəzza | |
|---|---|
| غزة | |
 | |
| 31°31′ şm. e. 34°27′ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | XV əsr |
| Sahəsi |
|
| Mərkəzin hündürlüyü | 30 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 590,481 (2017) nəfər |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | 860 |
| Digər | |
|
gaza-city.org mogaza.org |
|
|
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Qəzzədəki insan yaşayış tarixi bu şəhəri dünyadakı ən qədim şəhərlərdən biri edəcək şəkildə 5.000 ilə çatır. Şimali Afrika və Levant arasındakı Via Maris deyilən ticarət rotası üzərində iştirak etdiyi üçün tarixinin böyük bir hissəsində Cənubi Fələstinin qiymətli bir antreposu və Qırmızı dəniz üzərindən gələn Ədviyyat Yolu üzərində əhəmiyyətli bir fasilə yeri olaraq funksiya gördü.
Romalılar və daha sonra Bizanslılar altında, Qəzzə və nisbi sülh dövrü yaşayaraq əhəmiyyətli bir məskunlaşma vahid oldu. 635-ci ildə, İslam Ordusu tərəfindən fəth edildi və sürətli bir şəkildə İslami bir hüquq mərkəzi halına gəldi. Ancaq, Xaçlılar zəbti ilə şəhər xarab oldu. Aşağıdakı hissələrdə bir tarixçinin Xaçlıların şəhəri "pilotsuz və xarab tapdığından" bəhs etdiyi yazmaqda olub bu mövzuda qəti qaynaq yoxdur. Sonrakı əsrlərdə, Qəzzə sellər və Monqol axınları üzündən bir çox çətinlik yaşadı. 16-cı əsrdə, Osmanlı İmperatorluğuna daxil olduqda bir kənd idi. Osmanlı hakimiyyətinin ilk yarısında, Rıdvan Xanədanı rəhbərliyində şəhərdə böyük ticarət və sülh içində dövr keçdi.
Qəzzə Birinci Dünya Döyüşü əsnasında, ingilis hakimiyyətinə təslim oldu və ingilis mandatı altında Fələstinin bir parçası halına gəldi. 1948 Ərəb-İsrail müharibəsi nəticəsində, Misir rəhbərliyində Qəzzədə bəzi inkişaflar olmuşdur. 1967-ci ildə İsrail tərəfindən Altı Gün Döyüşü nəticəsində ələ keçirildi; ancaq 1993-cü ildə, şəhər rəhbərliyi Fələstin Milli rəhbərliyinə keçdi. Həmas, 2007-ci ildə edilən seçkiləri qazanaraq şəhəri Əl Fəthin təslim etdi və o tarixdən bəri İsrail tərəfindən mühasirə altında tutulmaqdadır.
Qəzzənin əsas iqtisadi fəaliyyətləri kiçik miqyaslı sənaye, kənd təsərrüfatıdır. Ancaq, iqtisadiyyat mühasirə və davamlı davam edən qarşıdurmalar ilə iqtisadi olaraq şəhər pis vəziyyətdədir. Əhalisinin çoxu müsəlman olan şəhərdə, çox az xristian azlıq vardır. Qəzzə xalqının təxminən 75%-i 25 yaşın altındadır və dünyada qaçqın olaraq başqa bölgələrdə yaşayan ən yüksək sayda xalqa sahib şəhərdir.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 Gaza // ArchINFORM (alm.). 1994.
- ↑ Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 9-cu cild: Fedinq – Gitara. Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2020. səh. Fələstinlilər.
- ↑ Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. IV ҹилд: Елдәҝәз—Итабира. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1980. С. 564.