Qara küknar

Qara küknar (lat. Picea mariana) — bitkilər aləminin i̇ynəyarpaqlılar şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin i̇ynəyarpaqlılar dəstəsinin şamkimilər fəsiləsinin küknar cinsinə aid bitki növü.

Qara küknar
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çılpaqtoxumlular Şöbə: İynəyarpaqlılar Sinif: İynəyarpaqlılar Yarımsinif: İynəyarpaqlılar Dəstə: İynəyarpaqlılar Fəsilə: Şamkimilər Yarımfəsilə: Piceoideae Cins: Küknar Növ: Qara küknar
Beynəlxalq elmi adı
Picea mariana Britton, Sterns & Poggenb., 1888
Şəkil axtarışı ITIS   183302 NCBI   3335 EOL   1033617

Şimali Amerikanın çimalında Labrador yarımadasından Alyaskaya kimi və cənubda Virciniyadan Viskonsinə qədər yayılmışdır. Hündürlüyü 20–30 m, gövdəsinin dimateri 30–90 sm, ensiz, konusvarı çətirli ağacdır: mədəni şəraitdə, əsaəsn, orta ölçülüdür. İri ağaclarda budaqları torpağa qədər sallanır. Qabığı yarıqlı, bozumtul və ya qırmızımtıl-qonur, nazikdir. Cavan zoğları qırmızımtıl-qonur, sıx, qırmızı tükcüklüdür. Tumurcuqların uzunluğu təxminən 5 mm, yumurtavarı-konusvarıdır, qatransız və ya az qatranlıdır; onların qabıqları üçbucaq, uzunsov-ucu biz, tükcüklü, qırmızı-qonurdur. İynəyarpaqları nazik, uzunluğu 6–12 (18) mm, eni 0,7–0,8 mm, dördbucaqlı, iynəli, bəzən küt, tünd göyümtül-yaşıl, çox sıx, 8–9 (14) ol qalır, sürtüldükdə ətirli olur. Qozaları yumurtavarı, xırda (uzunluğu 2–3,5 sm və eni 1,5–1,8 sm), yetişənə qədər alqırmızı-qonur, yaşlandıqda tutqun-qonur, nazik yumurtavarı qabıqlı, uzun illər (20–30 ilə qədər) ağacda qalır. Toxumların uzunluğu 2 mm, tünd-qonur, narıncı-qonur qanadı 2–3 dəfə ondan uzundur. ədəni .raitdə torpaqlara az tələbkar, kölgəyə davamlıdır. Avropada 1700-cü ildən becərilir, az miqdarda rast gəlinir. Qışadavamlıdır, hər yerdə qozalar və toxumlar əmələ gətirir. Cənubda ilin quru dövrlərində suvarılmaya ehtiyacı var. Hətta əlverişli şəraitdə yavaş böyüyür. Kiçik ölçülərinə görə onu kiçik sahələrdə istifadə etmək olar. Küknarların digər növlərindən fərqli olaraq hər il bol meyvə verir. Ensiz çətiri və göyümtül xırda iynəyarpaqları ilə fərqlənir. Avropada və Şimali Amerikada qara küknarın dekorativ formalarından ("Kobold", "Baysneri", "Doumeti", "Nana", "Argenteo-varieqata"), qızılı, parlaq iynəyarpaqlı "Aurea", sallaq çətirli "Pendula", alçaqboylu "Empetroides", "Erikoides" və s.-dən hələlik yaşıllaşdırmada az istifadə edilir. Azərbaycanın cənub rayonlarında çox davamlıdır, ancaq az rast gəlinir.

• Abies mariana Mill.
• Pinus mariana (Mill.) Münchh.