Qastronomiya

Qastronomiya (fr. gastronomie, q.yun. γαστήρ — "mədə" və νομός — "qanun, adət") — mədəniyyət və qida arasındakı əlaqəni öyrənən elm. Tez-tez səhvən kulinariyaya aid edilir, lakin ikincisi bu elmin yalnız kiçik bir hissəsidir.

"Qastronomiya" sözü bədii ədəbiyyatda XIX əsrin birinci yarısında meydana çıxıb, iki yunan sözündən əmələ gəlib və hərfi mənada "mədə qanunu" kimi tərcümə olunur. Qastronomiyanın klassiki A. Brillat-Savarinin "Dadın fiziologiyası" əsərində ortaya qoyduğu anlayışa görə, qastronomiya insanın dad seçimlərini mühakimə etmək qabiliyyətini əks etdirir, lakin qastronomiya həm də insanın qidalanmasına aid olan hər şey haqqında elmi bilikdir və məqsədi — ən yaxşı qidalanma vasitəsilə bir insanın saxlanması üçün qayğıdır. Öz ambivalentliyinə görə qastronomiya "kulinariya təcrübəsinin nəzəri kodunu" təmsil edən "təmiz" nəzəriyyə ilə ictimaiyyətə açıq praktika arasında sərhəd mövqeyi tutur.

Qastronomiya incəsənətə (yeməkdə zərif dad, kulinariya sənətinin incəliklərini dərk etmək, həmçinin dadlı və mürəkkəb yeməklər hazırlamaq sənəti) və sosial elmlərə aiddir.