Qiymətli Kağızlar üzrə Beynəlxalq Komissiyalar Təşkilatı

Qiymətli Kağızlar üzrə Beynəlxalq Komissiyalar Təşkilatı (ing. International Organization of Securities Commissions, IOSCO) — milli qiymətli kağızlar bazarı tənzimləyicilərini birləşdirən beynəlxalq maliyyə institutu[1]. Təşkilatın mərkəzi ofisi İspaniyanın Madrid şəhərində yerləşir.

Qiymətli Kağızlar üzrə Beynəlxalq Komissiyalar Təşkilatı
ing. International Organization of Securities Commissions (IOSCO)
Yaranma tarixi 1983
Rəsmi dili ingilis, portuqal, fransız, ispan
Mərkəzi İspaniya, Madrid, Oquendo 12
Üzvləri 225
iosco.org

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təşkilat 1974-cü ildə Amerikanın Qiymətli Kağızlar Komissiyaları arasında əməkdaşlığı stimullaşdırmaq məqsədilə qurulmuşdur[2].

Daha sonra, 1983-cü ildə regional bir beynəlxalq təşkilatdan dünya beynəlxalq bir təşkilata çevrildi[3]. Bu qərar Ekvadorun Kito şəhərində keçirilən bir konfransda qəbul edildi. 1986-cı ildə milli qiymətli kağızlar komissiyalarının investorlar hüquqlarının qorunması və qiymətli kağızlarla ticarət edən vasitəçilərin və gələcək müqavilələri alqı-satqısı edən vasitəçilərin fəaliyyətinin izlənilməsində təşkilat daxilində kömək göstərilməsinə dair bir qərar qəbul edildi.

Beynəlxalq əməkdaşlığın inkişafındakı növbəti addım 1987-ci ildə bir texniki komitənin yaradılması idi. Bu komitənin əsas vəzifələri bunlardır:

  • Milli qiymətli kağızlar və fyuçers bazarlarının hüquqi tənzimlənməsi sahəsində yaranan problemlərin öyrənilməsi;
  • Nəticələrin ümumiləşdirilməsi və icmalların yekunlaşdırılması;
  • Hüquqi tənzimləmə problemlərinin həllinə kömək edəcək tədbirlər təkliflərinin hazırlanması.

Komitə iş hesabatları, mühasibat uçotu, təkrar qiymətli kağızlar və fyuçers bazarlarının tənzimlənməsi, vasitəçilik fəaliyyətinin tənzimlənməsi və icra və uyğunluq mexanizmləri və məlumat mübadiləsi üzrə beynəlxalq standartları araşdırır.

1989-cu ildə, əsas vəzifələri inkişaf etməkdə olan qiymətli kağızlar bazarlarında ortaya çıxan problemləri öyrənmək olan IOSCO-nun strukturunda bir inkişaf komitəsi yaradıldı. İnkişaf Komitəsi bazarların inkişafını və klirinq və hesablaşma təşkilatlarının fəaliyyətini stimullaşdırmaq üçün tədbirlərin hazırlanmasına cavabdehdir, beynəlmiləlləşmə proseslərinin inkişaf etməkdə olan qiymətli kağızlar bazarlarının dövlət tənzimlənməsinə təsirinin xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirir və qiymətli kağızlar bazarının iştirakçıları üçün minimum məlumatlandırma standartlarının tətbiqi üçün təklif hazırlayır.

Hal-hazırda (2019-cu ilin may ayı etibarilə) təşkilatın 225 üzvü var. Təşkilatın üzvləri qlobal qiymətli kağızlar bazarının 95% -dən çoxunu təşkil edən qiymətli kağızlar bazarlarını tənzimləyir[2].

Məqsəd və vəzifələri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

IOSCO-nun əsas vəzifələri[1]:

  • Milli qiymətli kağızlar bazarlarının daha səmərəli dövlət tənzimlənməsini təmin etmək üçün müxtəlif ölkələrin qiymətli kağızlar komissiyaları arasında əməkdaşlığın koordinasiyası:
  • Qiymətli kağızlar bazarının dövlət hüquqi tənzimlənməsi və qiymətli kağızlar bazarının tənzimlənməsinin daha qabaqcıl metodlarının tətbiqi ilə bağlı təcrübə mübadiləsi;
  • Qiymətli kağızlar bazarlarında vahid davranış standartlarının hazırlanması və qiymətli kağızların dövriyyəsi sahəsində beynəlxalq müqavilələrə dövlət nəzarətinin həyata keçirilməsi;
  • Qiymətli kağızlar bazarlarının birliyini və bölünməzliyini təmin etmək və cinayətkarlıqla mübarizə məqsədilə qarşılıqlı yardım.

IOSCO, milli fond bazarlarının tənzimlənməsi üçün standartlar hazırlayır. "Qiymətli kağızlar bazarlarının tənzimlənməsi məqsədləri və prinsipləri" sənədi (IOSCO Prinsipləri) əksər inkişaf etmiş ölkələrdə milli fond bazarlarının tənzimlənməsi üçün əsasdır[4]. Bundan əlavə, təşkilat müxtəlif ölkələrin tənzimləyiciləri arasında məlumat mübadiləsini təmin edir və milli fond qanunvericiliyinə dair məlumat bazalarını saxlayır.

Strukturu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təşkilata üç növ üzv daxildir: müntəzəm (ing. regular), əlaqəli (ing. associate) və bağlı (ing. affiliate)[5].

Quruma ildə bir dəfə illik iclaslarda toplaşan və təşkilatın daimi və köməkçi üzvlərinin bütün rəhbərlərini daxil edən Prezidentlər Komitəsi (ing. Presidents' Committee) rəhbərlik edir.

İl ərzində vaxtaşırı toplanan İcraiyyə Komitəsinə 19 üzv daxildir:

  • Texniki və İnkişaf etməkdə olan Bazarlar Komitə (ing. Executive Committee) sədrləri;
  • Regional Komitə Liderləri: Asiya-Sakit okean, Amerikaarası, Afrika və Orta Şərq, Avropa;
  • Hər bölgə komitəsindən bir nümayəndə;
  • Prezident Komitəsi tərəfindən seçilən 9 daimi üzv

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 "Международная организации комиссий по ценным бумагам (ІОSСО)" (rus). Сайт про портфельное инвестирование,ценные бумаги, финансовые инвестиции, регулирование рынка ценных бумаг. 2013-03-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-01-16.
  2. ↑ 1 2 "OICV-IOSCO - Iosco.org". www.iosco.org. 2019-05-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-03.
  3. ↑ "IOSCO Historical Background" (ingilis). Официальный сайт IOSCO. 2012-07-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-01-16.
  4. ↑ "Обзор официального сайта Trade". Бинарные опционы (rus). 2018-04-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-22.
  5. ↑ "IOSCO Membership" (ingilis). Официальный сайт IOSCO. 2012-07-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-01-16.