Qlass — Stiqoll qanunu
1933-cü ilin Bank Qanunu (ing. Banking Act of 1933), təşəbbüskarlarının adları ilə də adlandırılır Qlass–Stiqoll qanunu (ing. Glass—Steagall Act) — 16 iyun 1933-cü ildə və XX əsrin sonlarına qədər Amerika Birləşmiş Ştatları Prezidenti tərəfindən imzalanmış[1], Amerika bank sisteminin görünüşünü müəyyənləşdirən, kommersiya banklarının investisiya fəaliyyətinə girməsini qadağan edən, hüquqlarını əhəmiyyətli dərəcədə məhdudlaşdıran federal qanunvericilik aktı, banklar qiymətli kağızlarla işləmək və bank depozitlərinin icbari sığortasını tətbiq etmək üçün yaradılmışdır[2][3].
| Qlass–Stiqoll qanunu | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
Qanunun məzmunu
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qlass–Stiqoll Qanununun əsas müddəalarına aşağıdakılar daxildir[4][5]:
- aktivlərin qiymətli kağızlara çevrildiyi əməliyyatlar istisna olmaqla, kommersiya banklarının qiymətli kağızlarla əməliyyatlar həyata keçirməsinin qadağan edilməsi, lakin belə bir qiymətli kağızın sahibi, çevrilmədən əvvəlki aktivlərlə eyni hüquqlara malikdir;
- bankların qiymətli kağızlarla əməliyyatlar aparan filiallarının yaradılmasına qadağa;
- qiymətli kağızlar bazarında fəaliyyət göstərən şirkətlərin ənənəvi bank əməliyyatları növlərini həyata keçirməsinə qadağa;
- investisiya şirkətlərinin vəzifəli şəxslərinin eyni vaxtda kommersiya banklarında vəzifə tutmalarının qadağan edilməsi;
- Federal Depozit Sığortası Korporasiyasının yaradılması;
- 5.000 ABŞ dollarına qədər olan bank əmanətlərinin icbari sığortası;
- yeni bank qruplarının Federal Ehtiyat Sisteminə daxil edilməsi.
Qanunun qəbul edilməsinin səbəbləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qlass–Stiqoll qanununun qəbulu, ABŞ səlahiyyətlilərinin 1929-cu ilin payızında başlayan və ilk növbədə birjaya təsir göstərən maliyyə böhranına reaksiyası idi[6]. Ticarət bankları, qiymətli kağızlar almaq üçün müştərilərin vəsaitlərindən istifadə edərək fond bazarındakı əməliyyatların fəal iştirakçıları olduğundan, fond bazarının çöküşü bir çox bankın iflasına səbəb oldu. ABŞ qanunvericisinin cavabı Bank haqqında təcili qanun (Emergency Banking Relief Act) ilə tətbiq olunan "bank tətilləri" zamanı qəbul edilən 1933-cü il Bank Qanunu idi[7]. Qlass–Stiqoll Qanunu, kommersiya banklarının qiymətli kağızlar bazarındakı əməliyyatlarda iştirakını qadağan edir və bununla da kommersiya bankı və investisiya bankı anlayışlarını ayırır. Bu qanun xarici ölkələrdə bank qanunvericiliyinin inkişafına ciddi təsir göstərmişdir[8][9].
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Wilmarth 2008, p. 560.
- ↑ CRS, 2010a. səh. 1 and 5. Wilmarth 1990, p. 1161.
- ↑ Stiglitz, Joseph E. "Joseph E. Stiglitz on capitalist fools". 2022-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-09-11.
- ↑ "Money, power, and Wall Street: Transcript, Part 4, (quoted as "The Glass–Steagall law is no longer appropriate—")". April 24 and May 1, 2012; encore performance July 3, 2012. PBS. September 24, 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 8, 2012. Transcript of Clinton remarks at Financial Modernization bill signing, Washington, D.C.: U.S. Newswire, November 12, 1999,
It is true that the Glass-Steagall law is no longer appropriate to the economy in which we lived. It worked pretty well for the industrial economy, which was highly organized, much more centralized and much more nationalized than the one in which we operate today. But the world is very different.
- ↑ "Statement on Signing the Gramm-Leach-Bliley Act". The University of California, Santa Barbara – The American Presidency Project. November 12, 1999. February 7, 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: February 2, 2021.
- ↑ Patrick 1993, pp. 168–172. Burns 1974, pp. 41–42 and 79. Kennedy 1973, pp. 212–219.
- ↑ Kennedy 1973, pp. 50–53 and 203–204. Perkins 1971, pp. 497–505.
- ↑ "FRB: Speech--Bernanke, Monetary Policy and the Housing Bubble--January 3, 2010". www.federalreserve.gov. 2022-08-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-09-11.
- ↑ Mester, Loretta J. "Optimal industrial structure in banking." (2005).
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Anderson, Benjamin, Economics and the Public Welfare, New York: D. Van Nostrand Company, 1949.
- Barth, James R.; Brumbaugh, R. Dan, Jr.; Wilcox, James A., "Policy Watch: The Repeal of Glass–Steagall and the Advent of Broad Banking", Journal of Economic Perspectives, 14 (2), 2000: 191–204, doi:10.1257/jep.14.2.191, JSTOR 2647102.
- Blass, Asher A.; Grossman, Richard S., "Who Needs Glass–Steagall? Evidence From Israel's Bank Share Crisis and the Great Depression", Contemporary Economic Policy, 16 (2), 1998: 185–196, doi:10.1111/j.1465-7287.1998.tb00511.x.
- Burns, Arthur F., The Ongoing Revolution in American Banking, Washington, D.C.: American Enterprise Institute, 1988, ISBN 978-0-8447-3654-9.
- Calomiris, Charles W.; White, Eugene N., "The Origins of Federal Deposit Insurance, chapter 5 in The Regulated Economy: A Historical Approach to Political Economy, edited by Claudia Golden and Gary D. Libecap" (PDF), Journal of Comparative Business and Capital Market Law, 5 (2), 1994: 137–193, March 26, 2019 tarixində arxivləşdirilib (PDF), İstifadə tarixi: February 27, 2012.
- Calomiris, Charles W., U.S. Bank Deregulation in Historical Perspective, New York: Cambridge University Press, 2000, ISBN 978-0-521-58362-6
- Canals, Jordi, Universal Banking: International Comparisons and Theoretical Perspectives, Oxford; New York: Clarendon Press, 1997, ISBN 978-0-19-877506-5.
- Coggins, Bruce, Does Financial Deregulation Work? A Critique of Free Market Approaches, New Directions in Modern Economics, Northampton, MA: Edward Elgar Publishing Limited, 1998, ISBN 978-1-85898-638-8.
- Firzli, M. Nicolas, "Bank Regulation and Financial Orthodoxy: the Lessons from the Glass–Steagall Act", Revue Analyse Financière (fransız), January 2010: 49–52.
- Hambley, Winthrop P., "The Great Debate-What will become of financial modernization", Community Investments, 11 (2), September 1999: 1–3, April 3, 2011 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: February 16, 2012.
- Huertas, Thomas, Chapter 1: The Regulation of Financial Institutions: A Historical Perspective on Current Issues // Benston, George J. (redaktor), Financial Services: The Changing Institutions and Government Policy, Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 1983, ISBN 978-0-13-316513-5.
- Kroszner, Randall S.; Rajan, Raghuram G., "Is the Glass–Steagall Act Justified? A Study of the U.S. Experience with Universal Banking Before 1933", American Economic Review, 84 (4), 1994: 810–832, JSTOR 2118032.
- Lewis, Toby, "New Glass–Steagall Will Shake Private Equity", Financial News, January 22, 2010.
- Mester, Loretta J., "Repealing Glass–Steagall: The Past Points the Way to the Future", Federal Reserve Bank of Philadelphia Business Review (July/August), 1996, İstifadə tarixi: February 25, 2012[daimi ölü keçid].
- Minsky, Hyman, Can It Happen Again?, Armonk, N.Y.: M.E. Sharpe, 1982, ISBN 978-0-873-32213-3.
- Mishkin, Frederic S., "How Big a Problem is Too Big to Fail? A Review of Gary Stern and Ron Feldman's Too Big to Fail: The Hazards of Bank Bailouts" (PDF), Journal of Economic Literature, 44 (December), 2006: 988–1004, doi:10.1257/jel.44.4.988, August 21, 2014 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: February 25, 2012.
- Pecora, Ferdinand, "Wall Street Under Oath: The Story of Our Modern Money Changers", (reprint of 1939 edition pubslished by Simon &Schuster, New York ), Reprints of Economics Classics, New York: A.M. Kelley (1966 tarixində nəşr olunub), 1939, LCCN 68-20529.
- Saunders, Anthony; Walter, Ingo, Universal Banking in the United States: What could we gain? What could we lose?, New York: Oxford University Press, 1994, ISBN 978-0-19-508069-8.
- Saunders, Anthony; Walter, Ingo, redaktorlar Universal Banking: Financial System Design Reconsidered, Chicago: Irwin Professional Publishing, 1997, ISBN 978-0-7863-0466-0.
- Uchitelle, Louis, "Elders of Wall St. Favor More Regulation", New York Times, February 16, 2010, June 17, 2022 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: February 2, 2021.
- White, Eugene Nelson, "Before the Glass–Steagall Act: An analysis of the investment banking activities of national banks", Explorations in Economic History, 23 (1), 1986: 33–55, doi:10.1016/0014-4983(86)90018-5.
- Willis, Henry Parker; Chapman, John, The Banking Situation: American Post-War Problems and Developments, New York: Columbia University Press, 1934, OCLC 742920.
- Wilmarth, Jr., Arthur E., "Walmart and the Separation of Banking and Commerce", Connecticut Law Review, 39 (4), 2007: 1539–1622, SSRN 984103.