Qobi iri qəhvəyi yarasası

Qobi iri qəhvəyi yarasası (Eptesicus gobiensis) hamarburunlar yarasasının bir növüdür.[3] Əfqanıstan, Çin, Hindistan, Monqolustan, Pakistan və Rusiyada yayılmışdır. Rus zooloqu professor Nikolay Alekseyeviç Bobrinski ilk dəfə 1926-cı ildə Qobi Səhrasında Altay dağlarından gələn bu heyvan nümunəsini təsvir etdi.[4]

Qobi iri qəhvəyi yarasası
Elmi təsnifat
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır.
???:
Qobi iri qəhvəyi yarasası
Beynəlxalq elmi adı

Təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bu yarasa bədən uzunluğu 57 ilə 65 mm arasında dəyişən, qolunun uzunluğu isə 38 ilə 42 mm arasında dəyişən olduqca kiçik bir hamarburunlar yarasası növüdür. Arxa hissəsində xəz qırmızı-sarı, tüklərinin dibi tünd qəhvəyi, içəri hissələrindəki xəz qəhvəyi ağ rəngdədir. Yarasanın üst çənəsinin daxili kəsici dişləri xarici hissədəki dişlərə nisbətən daha yüksəkdir. Yayılması və yaşayış mühiti Qobi iri qəhvəyi yarasası Orta Asiyaya məxsus yerli heyvan növüdür. Bu yarasa növü Qazaxıstan, Əfqanıstan, Şimali Hindistan, Monqolustan və Cənubi Sibirdəki Tuvadan keçərək Şimali İrana qədər, Əlburz dağlarından Çinin şərqinə qədər yayılmışdır. Tipik olaraq səhra, yarımsəhra və dağ bölgələrində yaşayır. Qobi iri qəhvəyi yarasasının məskunlaşma xarakteristikası kölgəli sahələrdir. Yarasa qayalardakı yarıqları və ya köhnə binaların daxili hissələrini, bəzən də mağaraların xarici hissələrini seçərək tək və ya kiçik qruplarda böyüyə bilər. Yalnız ağaclarda məskunlaşmır.[5]

Ekologiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bu yarasa növü az araşdırılmışdır. Digər hamarburun yarasalar kimi, bir böcəkyeyəndir və qidalarına kəpənəklər də daxil edə biləcəyi düşünülür. Gecələr yırtıcı quşlar tərəfindən ovlandığı fərz edilir.


Status[redaktə | mənbəni redaktə et]

Eptesicus gobiensis, ümumi sayına görə çoxluq təşkil edir, həmçinin geniş bir sahədə yayılmışdır. Sayı dəqiq bilinməsə də, azalma aşkar edilməyib və bu yarasa xüsusi təhdidlərlə qarşılaşmır. Gələcəkdə quraqlıq və su mənbələrinin quruması, o cümlədən Böyük Göllər Çökəkliyindəki çaylardan birində bənd tikilməsi bu növün azalmasına təsir göstərə bilər. Monqolustan ərazisindəki bu yarasanın təxminən 17% -i qorunan ərazilərdədir. Bu yarasa növü Rusiya və Qazaxıstanda da qorunan ərazilərdə yayılmışdır. Nəticədə Qobi iri qəhvəyi yarasası Beynəlxalq Təbiəti Qoruma Birliyi qoruma statusuna əsasən "ən az narahat olan" heyvan növü olaraq qiymətləndirilir.[6]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0
  2. ↑ Smith A. T., Xie Y., Lunde D. P., Wilson D. E., Wozencraft W. C., Hoffmann R. S., Sung W., MacKinnon J. R. A Guide to the Mammals of China. (ing.). / A. T. Smith, Y. Xie Princeton: Princeton University Press, 2008. P. 356.
  3. ↑ Simmons, N.B. (2005). Arxivləşdirilib 2022-07-31 at the Wayback Machine"Order Chiroptera" Arxivləşdirilib 2022-01-25 at the Wayback MachineIn Wilson, D.E.; Reeder, D.M (eds.).Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference Arxivləşdirilib 2021-07-09 at the Wayback Machine(3rd ed.). Johns Hopkins University Press. p. 455.
  4. ↑ Smith, Andrew T.; Xie, Yan; Hoffmann, Robert S.; Lunde, Darrin; MacKinnon, John; Wilson, Don E.; Wozencraft, W. Chris (2010). A Guide to the Mammals of China Arxivləşdirilib 2021-07-10 at the Wayback MachinePrinceton University Press. p. 356.
  5. ↑ "Гобийский Кожанок Eptesicus gobiensis". 2021-07-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-04.
  6. ↑ Srinivasulu, C.; Srinivasulu, B. (2019)"Eptesicus gobiensis". Arxivləşdirilib 2019-12-12 at the Wayback MachineIUCN Red List of Threatened Species. Arxivləşdirilib 2022-09-28 at the Wayback Machine