Qroznı hücumu (2014)

Qroznı hücumu — 4 dekabr 2014-cü ildə Çeçenistanın paytaxtı Qroznı şəhərinə Noxçiyçoh Camaatı (Qafqaz Əmirliyi)[8] silahlılarının silahlı hücumu. Şəhərdəki hücumu dəf etmək üçün antiterror əməliyyat rejimi tətbiq edilmışdi.[11][12].

Qroznı hücumu (2014)
Rus-çeçen müharibəsi

Qroznıda Nəşriyyat Evinə hücum
Tarix 4 dekabr 2014
Yeri Rusiya Rusiya, Çeçenistan, Qroznı
Nəticəsi Hücum Rusiya Federal qüvvələri tərəfindən dəf edildi[1]
Münaqişə tərəfləri

Qafqaz Əmirliyi[2]

Rusiya Rusiya
Rusiya Daxili İşlər Nazirliyi[3]
Rusiya Polisi[2]
Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti[3]
Rusiya Fövqaladə Hallar Nazirliyi[3]

Komandan(lar)

Ramzan Kadırov[4]
Ruslan Alxanov
Alibek Delimxanov

Aslan Byutukayev[5]
Axmat Umarov
[6]

İtkilər


11 nəfər ölü[7][8]

11 ölü<[9]br>36 yaralı[7]

Ümumi itkilər
Vətəndaşlar:
1 ölü (Rusiya tərəfi məlumatı)[8] / 2 ölü (RBK-Ukraynaya görə)[10]

Hadisələrin gedişi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

4 dekabr 2014-cü il tarixində, saat 00:01 radələrində, Qroznı şəhərinin mərkəzində, Qafqaz Əmirliyi üzvü 20-30 nəfərdən ibarət silahlı dəstə, polis geyimində, yol patrul postuna atəş açdılar,[2][12], в результате чего погибли трое полицейских[11][12] nəticədə üç polis məmuru öldürüldü və bir patrul avtomobili partladıldı.[13] Atışmadan sonra silahlı dəstə üzvləri Qroznı Nəşriyyat Evinə (Lorsanov və Mayakovski küçələrinin kəsişməsindəki) girdilər və burada müdafiə mövqelərini tutdular.[8] Şəhərdə antiterror əməliyyatı elan edildi.[2]

Həyəcanla Rusiya ordusunun hissələri qaldırıldı, ağır texnika şəhərə gətirildi. Əməliyyata rəhbərliyi Çeçenistan Respublikasının başçısı Ramzan Kadırov öz üzərinə götürdü.[2] Əməliyyat zamanı bir neçə saat davam edən Nəşriyyat Evinə hücum edildi, bu zaman ağır silahlar[8] (zirehli personal daşıyıcıları, qumbaralar, ağır pulemyotlar)[2] istifadə edildi. Hücum nəticəsində səhər saat 09:00-a qədər Nəşriyyat Evinin binası demək olar ki, tamamilə yandı,[8][1][12] yaxınlıqdakı mərkəzi şəhər "Berkat"v bazarı da yanmağa başladı.[14]

Sonradan toqquşmalar Köhnə Bazar və Sülh küçələrinə,[13] oradan da - Nəşriyyat Evindən bir kilometr aralıda, qalan islamçı yaraqlıların yerləşdiyi 20 nömrəli məktəbin binasına keçdi.[2][8][13][12][15] Məktəbin ərazisində terrorçularla təhlükəsizlik əməkdaşları arasında baş verən atışmalar təxminən saat 13:50 radələrində bitdi və 14:00-da Rusiya hakimiyyəti anti-terror əməliyyatının sona çatdığını rəsmən elan etdi.[13][1]

Hücumun məqsədi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İnternetdə yerləşdirilən videoda Qafqaz Əmirliyindən olan silahlılar hücuma görə məsuliyyəti öz üzərinə götürdülər. İslamçılar müsəlman qadınların təqibinə görə qisas aldıqlarını söylədilər. Bu videoda silahlıların Aslan Byutukayevin əmri ilə hərəkət etdikləri də bildirilirdi.

Müasir Şimali Qafqazın tədqiqi ilə məşğul olan Miçiqan Universitetinin professoru Aleksander Knişə görə, hücumun gizli səbəbi İmam Qafqazın özünü xatırlatmaq istəyi və bəlkə də xaricdən maddi və ya mənəvi dəstək əldə etmək ümidi idi. "Qafqaz Düyünü" nəşrinin baş redaktoru Qriqori Şvedov, yaraqlıların, Ramazan Kadırovun Moskvada Vladimir Putin Federal Məclisə müraciət zamanı prezidentliyi anonsunu verərkən Qroznıda olmadığı üçün hücum günü seçdiyini istisna etmir. Lakin onun fikrincə, hücumun Birinci çeçen müharibəsinin başlamasının 20-ci ildönümü ilə əlaqədar olaraq təşkil edildiyini istisna etmək olmaz.

Hücumun nəticəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hücumdan bir gün sonra Çeçenistan Respublikasının başçısı Ramzan Kadırov polis əməkdaşlarını və ya digər insanları öldürən silahlıların ailələrinin Çeçenistan Respublikasından qovulacağını və evlərinin dağıdılacağını açıqladı. O, qərarını bu ifadə ilə şərh etdi: “Rəsmi olaraq bildirirəm ki, valideynlərin oğul və ya qızlarının hərəkətlərinə görə məsuliyyət daşımadıqlarını söylədikləri vaxt bitdi. Çeçenistanda cavab verəcəklər!" Respublika başçısı onu da bildirdi ki, nəzarət altında olan ərazinin sakinləri islamçıların sıralarına qoşulsa, yerli idarə və hüquq-mühafizə orqanlarının rəhbərləri məsuliyyət daşımalı olacaqlar.[16]

Ramzan Kadırovun bu açıqlamasına cavab olaraq, İşgəncələrə Qarşı İnsan Haqları Komitəsi Rusiya Federasiyası İstintaq Komitəsinə və Baş Prokurorluğa sorğu göndərdi. Bu təşkilatın rəhbəri İqor Kalyapinin ifadəsinə görə, silahlıların qohumları yalnız törədilən cinayətdə iştirakının dərəcəsini müəyyən edəcək məhkəmə tərəfindən məhkum edildikdə cəzalandırıla bilərlər. Kalyapin, Kadırovun öz vətəndaşlarının konstitusiya hüquqlarının pozulmasına çağırdığını söylədi: sərbəst hərəkət etmək, qalma və yaşayış yeri seçmək hüququ (Konstitusiyanın 27-ci maddəsi), xüsusi mülkiyyət hüququ (maddə 35) və mənzil hüququ (maddə 40) pozulurdu.[17]

Dekabrın 7-də 14 maşınla Yandi kəndinə gələn naməlum maskalı şəxslər, Qroznıdakı Nəşriyyat Evinin ələ keçirilməsində iştirak etdiyi iddia edilən islamçıların yaxın qohumlarının yaşadıqları dörd evi yandırdılar və bununla da Çeçenistan Respublikasının başçısının əmrini əslində yerinə yetirdilər.[18]

Nəşriyyat Evi Yeni ilə qədər tamamilə bərpa edildi.

  • Nəşriyyat Evi hücumdan əvvəl…
    Nəşriyyat Evi hücumdan əvvəl…
  • … və hücumdan sonra.
    … və hücumdan sonra.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 В Грозном отменён режим контртеррористической операции Arxivləşdirilib 2014-12-10 at the Wayback Machine. ИТАР-ТАСС.
  2. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 Бои в Грозном: Кадыров запретил чеченцам выходить на улицу (фото, видео) Arxivləşdirilib 2014-12-09 at the Wayback Machine. Подробности, 4 декабря 2014.
  3. ↑ 1 2 3 Александр Артемьев. Нападение на Грозный: как развивались события Arxivləşdirilib 2016-12-29 at the Wayback Machine//РБК, 4 дек 2014
  4. ↑ "Кадыров: Собаки по-собачьи подыхают! Я лично руковожу операцией. Не выходите из дома!!". 2014-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-04.
  5. ↑ Ответственность за нападение на Грозный взяли на себя боевики из группировки "Имарат Кавказ" Arxivləşdirilib 2014-12-08 at the Wayback Machine. Эхо Москвы, 4 декабря 2014.
  6. ↑ Гордеев, В. "Кадыров объявил организатором рейда на Грозный брата Доку Умарова". РБК. 2014-12-05. 2014-12-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-04.
  7. ↑ 1 2 В спецоперации в Грозном уничтожено 11 боевиков, заявил Кадыров Arxivləşdirilib 2014-12-05 at the Wayback Machine. РИА Новости, 5.12.2014.
  8. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 Атака на Грозный Arxivləşdirilib 2016-03-29 at the Wayback Machine. Радио Свобода, 4 декабря 2014.
  9. ↑ Во время спецоперации в Грозном погибли 14 полицейских Arxivləşdirilib 2014-12-08 at the Wayback Machine. NEWSru.com, 5.12.2014.
  10. ↑ Во время сегодняшних событий в Грозном погиб мирный житель Arxivləşdirilib 2014-12-08 at the Wayback Machine. РБК-Украина, 4.12.2014.
  11. ↑ 1 2 В Грозном введён режим контртеррористической операции Arxivləşdirilib 2014-12-04 at the Wayback Machine. Корреспондент, 4 декабря 2014.
  12. ↑ 1 2 3 4 5 Спецоперация в Грозном. Хроника событий Arxivləşdirilib 2014-12-10 at the Wayback Machine. ИТАР-ТАСС.
  13. ↑ 1 2 3 4 Нападение на Грозный: как развивались события Arxivləşdirilib 2014-12-04 at the Wayback Machine. РБК, 4 декабря 2014.
  14. ↑ Атака террористов на Грозный: багдадский халиф сдержал обещание Arxivləşdirilib 2014-12-05 at the Wayback Machine // Московский комсомолец. — 4 декабря 2014 года.
  15. ↑ В одной из школ Грозного блокирована группа боевиков Arxivləşdirilib 2014-12-09 at the Wayback Machine. ИТАР-ТАСС.
  16. ↑ Кадыров пообещал выселять семьи боевиков и сносить их дома Arxivləşdirilib 2014-12-08 at the Wayback Machine — Лента. Ру, 5 декабря 2014
  17. ↑ Правозащитники решили наказать Кадырова за угрозы в адрес родных боевиков Arxivləşdirilib 2014-12-17 at the Wayback Machine — РБК, 09.12.2014
  18. ↑ В Чечне уничтожены дома родственников бандитов Arxivləşdirilib 2014-12-14 at the Wayback Machine — Эхо Кавказа, 9.12.2014

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]