Qusan

II Xosrovun önündə çıxış edən orta əsr qusanı Bərbəd.[1]

Qusan — Parfiyada ictimai teatrlarda çıxış edən yaradıcı və ifaçı incəsənət xadimləri – müğənnilər, instrumental ifaçılar, rəqqaslar, nağılçılar və peşəkar xalq aktyorları.[2]

İndiki Ermənistanda qusan termini tez-tez aşıq sözünün sinonimi kimi istifadə olunur.[3][4]

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Musiqi və poeziya Parfiya mədəniyyətinin mühüm bir hissəsini təşkil edirdi və bu, qədim Partiyanın dünyəvi cəmiyyətinə mənsubluğun mühüm göstəricisi kimi xidmət edirdi. Parfiya qusanlarının necə yetişdirildiyi qədim mənbələrdən məlum deyil, lakin qədim İranda peşələrin irsi ötürülməsinin üstünlük təşkil etməsi ailə tərbiyəsindən və atalardan övladlara biliklərin ötürülməsinə imkan verir. Tarixçilər hesab edirlər ki, hər bir feodal klanın öz klanının tarixini bilən və öz əsərlərində onları tərənnüm edən öz qusanları olmuşdur.[2]

Qusanlar qədim İran cəmiyyətində böyük imtiyazlara və nüfuza malik idilər. Orta əsr İran mənbələrinə görə, heç bir əlamətdar hadisə onlarsız keçə bilməzdi.[5] Qusan sənəti Sasanilər imperiyası dövründə inkişaf mərkəzinə çatmışdır. Sasani dövrünün ən məşhur qusanlarından (ozanka şairlərindən) biri də Bərbəd idi.[1][2]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Jean During, Zia Miradolbaghi. The Art of Persian Music (PDF). Washington DC: Mage Publishers. 1991. 2017-10-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-11-09. Barbad was a great minstrel (rameshgar, gosan) at the court of Khosrow II Parviz (590-628).
  2. ↑ 1 2 3 Gōsān Arxiv surəti 24 sentyabr 2020 tarixindən Wayback Machine saytında by Mary Boyce. Encyclopædia Iranica
  3. ↑ Yang, Xi. History and Organization of the Anatolian Ašuł/Âşık/Aşıq Bardic Traditions // Özdemir, Ulas; Hamelink, Wendelmoet; Greve, Martin (redaktorlar ). Diversity and Contact Among Singer-Poet Traditions in Eastern Anatolia. Ergon Verlag. 5 February 2019. səh. 20. ISBN 978-3956504815. İstifadə tarixi: 6 August 2020.
  4. ↑ The Concise Garland Encyclopedia of World Music, Volume 2. Routledge. 2013. 851–852. ISBN 978-1136095948. İstifadə tarixi: 6 August 2020.
  5. ↑ Sufiev, Shodimakhmad Zikrieevich. "Saki-name in the system of Persian-language literature of the 16th-17th centuries" (rus). Moscow: Tajik State University. 1990. 2014-01-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-09.

Əlavə ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]