Qusul atı

Qusul atı^[1][2], həmçinin Qusulik^[3] və ya Qusul — Dağ şəraitinə uyğunlaşmış ev at cinsi^[4]. Bu atlar əsasən Karpat dağları ərazisində və Şərqi Avropa ölkələrində yetişdirilir və dünya genefondu hesab edilir^[5]. 1979-ci ildə Qusul atı relikt növ statusu elan edilmiş və qorunma statusu almışdır.

Qusul atı
Hucul pony
Qusul atı
Cinsin istiqaməti	minik, qoşu
Ölçüləri	139 - 145 sm
Rəngi	Boz, küll və pass rəngli
Yetişdirildiyi yer	Şərqi Avropa
Arealı	Şərqi Avropa
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bu ad qusullarla bağlıdır^[6][7]. Ukraynların etnik qrupu olan qusullar əsasən İvano-Frankov, Çernovis vilayətləri və Zakarpat vilayətinin Raxovski rayonu ərazilərində yaşayırlar.

Atlar elə də hündür olmurlar. Erkəklərin orta hündürlüyü 139 - 145 sm, dişilər isə 137 - 142 sm olur. Sinəsi geniş və enlidir. İri gözlərə və kiçik qulara sahibdir. Güçlü beli və əzələli boynu vardır. Boz, küll və pass rəngli, qaramtıl olurlar. Dırnaqları kiçik və möhkəm olur. Bu səbəbdən nala ehtiyac duymur.

Bu atların törənməsi Tarpanla bağlanılır. Bununla belə bəzi alimlər onların Ərəb atlarından törənməsidi düşünürlər. Digər fərziyyəyə görə Qusul atlarının əcdadı Roma imperiyasında yetişdirilən atlardır^[8].

Qusul atları olduqca sakit və sözə baxandırlar. Onlar həm minik vastəsi həm də qoşqu kimi istifadə edilə bilir. Onlar hətta təcrübəsiz çaoarlara qarşı belə sakitdirlər.

Qusul atları haqqında ilk məlumat XIII əsrə aiddir. Ukraynada bu atlar haqqında ilk yaxılı məlumat 1603-ci ildə çap olunan «Qippika» kitabında verilir.

1856-ci ildə Radoves at zavodundan bir qədər aralıda Lusina at zavodu inşa edilir. Bu zananlar Karpat dağları Avstriya-Macarıstan imperiyasının ərazisinə daxil idi. İkinci Dünya müharibəsi Qusul atlarının populyasiyasına ağır zərbə vurmuşdur. Bu zaman Çexdlovakiyada cəmi 300 başa qədər Qusul atı qalır.

Şərqi Avropa ölkələrində bu cins atlar at idmanı^[9][10][11], kənd təsərrüfatı^[12], turizm^[13] və Hippoterapiya məqsədi ilə istifadə edilir.

1. ↑ «Час і Події»: Гуцульський кінь — окраса і гордість краю Arxivləşdirilib 2015-06-10 at the Wayback Machine  (ukr.)
2. ↑ Журнал «CITY LiFE»: Де гуцул, там і кінь… Arxivləşdirilib 2013-10-17 at the Wayback Machine  (ukr.)
3. ↑ Всеукраинский туристический журнал «Карпати. Туризм. Відпочинок»: Де гуцул, там і «гуцулик» Arxivləşdirilib 2012-01-20 at the Wayback Machine
4. ↑ Закарпатье онлайн: На Закарпатті відроджується популяція коней гуцульської породи^{[ölü keçid]}  (ukr.)
5. ↑ «Heifer Project Intrenational»: Василина наснажує гуцульську громаду Arxivləşdirilib 2010-06-19 at the Wayback Machine  (ukr.)
6. ↑ Конный завод Гуцульских коней в Гладышове (Польша): Гуцулы и кони. Часть первая Arxivləşdirilib 2020-08-03 at the Wayback Machine
7. ↑ Конный завод Гуцульских коней в Гладышове (Польша): Гуцулы и кони. Часть вторая Arxivləşdirilib 2009-01-22 at the Wayback Machine
8. ↑ "At soyadı". 2012-10-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-21.
9. ↑ «Закарпатье онлайн»: На закарпатській Свалявщині пройшов конкурс коней гуцульської породи^{[ölü keçid]}  (ukr.)
10. ↑ «Новий Погляд»: Підкорювачі гірських вершин Arxivləşdirilib 2015-06-11 at the Wayback Machine  (ukr.)
11. ↑ Мукачево.net. Новости Закарпатья: У Голубиному вирощують і вдосконалюють гуцульську породу коней Arxivləşdirilib 2018-11-11 at the Wayback Machine  (ukr.)
12. ↑ Україна Молода: Карпатський «горбоконик» Arxivləşdirilib 2015-06-10 at the Wayback Machine  (ukr.)
13. ↑ Журнал «Віче»: Карпатами — на конях Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine  (ukr.)

• Qusul atı (zoovet.ru)