Rəqəmlər

Rəqəmlər

0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9

Rəqəm və ya say — ədədləri yazmaq üçün istifadə edilən xüsusi işarə.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Riyaziyyatçı Leonardo Pizano

1202-ci ildə riyaziyyatçı Leonardo Pizano (Leonardo Pisano) ərəb rəqəmlərinin adını çəkir. Hazırda istifadə edilən rəqəmlər Hindistandan gəlib və Avropa xalqları bu rəqəmlərlə ərəblərin sayəsində tanış olmuşlar. İlk dəfə XVI əsrdə yeni nömrələmə geniş şəkildə yayılmağa başlamışdır. Ərəb sistemi olan onluq say sistemi istənilən qədər böyük ədədi yazmağa imkan verir. Məlum olduğu kimi, Pifaqor, onun şagirdləri və davamçıları rəqəmlərin sayını azaldaraq 1–9 arasında saxladılar, çünki bu rəqəmlər başlanğıc rəqəmləridir, qalan rəqəmləri onlardan düzəltmək mümkündür. İyirmi əsr keçəndən sonra, məşhur Kornelius Aqrippa 1533-cü ildə nəşr etdiyi "Okkult fəlsəfəsi" əsərində həmin rəqəmləri və onların mənasını verdi.[1]

Afrikanın ərəb ölkələrində istifadə ediən ərəb rəqəmləri (Misirdən başqa) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Asiya və Misrdə istifadə edilən hind-ərəb rəqəmləri ٠ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩
İran rəqəmləri ۰ ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹
Hindistnda istifadə edilən hind rəqəmləri (devanaqari yazısı) ० १ २ ३ ४ ५ ६ ७ ८ ९
Qucarati yazısında rəqəmlər ૦ ૧ ૨ ૩ ૪ ૫ ૬ ૭ ૮ ૯
Qurmukxi yazısında rəqəmlər ੦ ੧ ੨ ੩ ੪ ੫ ੬ ੭ ੮ ੯
Limbu (Limbu) yazısında rəqəmlər ᥆ ᥇ ᥈ ᥉ ᥊ ᥋ ᥌ ᥍ ᥎ ᥏
Benqal yazısında rəqəmlər ০ ১ ২ ৩ ৪ ৫ ৬ ৭ ৮ ৯
Oriya yazısında rəqəmlər ୦ ୧ ୨ ୩ ୪ ୫ ୬ ୭ ୮ ୯
Teluqu yazısında rəqəmlər ౦ ౧ ౨ ౩ ౪ ౫ ౬ ౭ ౮ ౯
Kannada yazısında rəqəmlər ೦ ೧ ೨ ೩ ೪ ೫ ೬ ೭ ೮ ೯
Malayalam yazısında rəqəmlər ൦ ൧ ൨ ൩ ൪ ൫ ൬ ൭ ൮ ൯
Tamil yazısında rəqəmlər ೦ ௧ ௨ ௩ ௪ ௫ ௬ ௭ ௮ ௯
Tibet yazısında rəqəmlər ༠ ༡ ༢ ༣ ༤ ༥ ༦ ༧ ༨ ༩
Birma yazısında rəqəmlər ၀ ၁ ၂ ၃ ၄ ၅ ၆ ၇ ၈ ၉
Tay yazısında rəqəmlər ๐ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙
Kxmer yazısında rəqəmlər ០ ១ ២ ៣ ៤ ៥ ៦ ៧ ៨ ៩
Laos yazısında rəqəmlər ໐ ໑ ໒ ໓ ໔ ໕ ໖ ໗ ໘ ໙

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Rəqəm olanda nə olar, hərəsinin bir sirri var" (az.). milli.az. 15 Oktyabr 2012. 2022-08-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 iyun 2021.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Əliquliyev R. M., Salmanova P. M. İnformasiya cəmiyyəti: maraqlı xronoloji faktlar. Bakı: "İnformasiya Texnologiyaları" nəşriyyatı, 2013, 169 səh.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]