Requl

Requl α Şir bürcünün ən parlaq ulduzlardan biri olan Günəşdən təxminən 79 işıq ili[2] uzaqlıqda olan Alpha LEONIS (α LEONIS, qısaldılmış Alpha Leo, a Leo) olaraq da adlandırılır. Regulus, iki cüt şəklində təşkil dörd ulduzdan ibarət olan misilli ulduz sistemidir. Requl A açıq-mavi əsas ulduzdan və digər komponenti birbaşa müşahidə etmək olmur, ancaq ağ cırtdan[3] olduğu təxmin edilən spektroskopik qoşa ulduzdur. Daha uzaqda yerləşən Requl B, C və D ulduzları da baş ardıcıllıq ulduzlarıdı. Requl, "Aslanın Ürəyi" olaraq da bilinər.

Ulduz
Requl
Müşahidə məlumatları
(Dövr J2000.0)
Birbaşa çıxma 10s 08d 22,50s[1]
Meyl 10s 08d 22,50s[1]
Məsafə 24 parsek
Bürc Şir
Astrometriya
Mütləq böyüklük (V) −0,52
Fiziki xüsusiyyətləri
Kütlə 7.555.920.000.000.000.000.000.000.000.000 kq
Orbit elementləri
Digər təyinatlar
PMSC 10030+1227, WDS J10084+1158A,BC, CCDM J10083+1159ABC
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Terminalogiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Α LEONIS (Alfa Leonis'e Latinceed) ulduzun Bayer adıdır. Ənənəvi adı Regulus "şahzadə" və ya "kiçik kral" kimi Latıncada qeydə alınır. Beynəlxalq Astronomiya Birlik 2016-cı ildə[4] ulduzlar üçün uyğun adları kataloqlaşdırılması və Standartlaşdırma üçün Star Names (WGSN)[5] üzərinə bir Əmək Qrupu[6] təşkil etdi. WGSN'nin iyul 2016 ilk bülletenində, WGSN tərəfindən təsdiqlənən ilk iki ad siyahısı toplandı; Bu ulduz üçün Requl qeydə alındı. Bu anda IAU Ulduz Adlarının kataloquna daxil edilmişdir.

Sistem

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Şəkil 1. Şir bürcündə Requl ulduzunun yeri
    Şəkil 1. Şir bürcündə Requl ulduzunun yeri

Regulus, ən az dörd ulduzdan ibarət olan misilli ulduz sistemidir. Requl A baş ulduzdur.

Requl A əsas ulduzu B7V spektral sinfə məxsus açıq-mavi, digəri isə kütləsi 0,3 Günəş kütləsindən kiçik ağ cırtdandan ibarət qoşa ulduzdur.

İki ulduz ortaq bir kütlə mərkəzi ətrafında bir tam dövr etmək üçün təxminən 40 gün davam edir. Requl A temperaturunun, parlaqlığının və kütləsinin müqayisəsi əsasında uzun müddət yaşı 50–100 milyon il olan olduqca cavan ulduz olması hesab olunmuşdur.

Requl A kütləsi təxminən 3,5 Günəşin kütləsinə bərabərdir. Son dərəcə sürətli bir şəkildə fırlanır, 15,9 saatlıq bir dönmə müddəti var və bu da onun sferoid forması olmasına səbəb olur[7]. Bu, cazibə tündləşməsi olaraq adlandırılar: Requlun qütblərindəki fotosfer olduqca istidir və səthindəki parlaqlıq ekvatorial bölgədən 5 dəfə parlaqdır[8].

Görünmə dərəcəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Requl sistemi gecə səmasında görünən ulduz ölçüsü +1.35 olan 21-ci parlaq ulduzdur. İşıq çıxışı Regulus A tərəfindən nəzarət edilir. Regulus B izolyasiya halında görüldüyündən ulduz ölçüsü +8.1 ölçülü bir obyekt olur və digər komponenti Requl C birbaşa müşahidə olunan üç ulduzdan ən zəifidir, teleskopla müşahidə olunması üçün görünən ulduz ölçüsü +13.5 olmalıdı. Requl A özü bir spektroskopik qoşa ulduzdu: İkinci ulduz baş ulduzdan çox zəif olduğundan birbaşa müşahidə etmək olmur. BC cütlərinin bucaq məsafəsi Requl A-dan 177 ark saniyə uzaqlıqdadır, bu da həvəskar teleskoplarda görünə bilər[9].

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Tokovinin A. A. MSC - a catalogue of physical multiple stars (ing.). // Astron. Astrophys. / T. Forveille EDP Sciences, 1997. Vol. 124, Iss. 1. P. 75–84. 10 p. ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846 doi:10.1051/AAS:1997181
  2. ↑ van Leeuwen, F. (2007). "Validation of the new Hipparcos reduction" Arxivləşdirilib 2019-12-07 at the Wayback Machine. Astronomy and Astrophysics. 474 (2): 653–664. van Leeuwen, F. (2007). "Validation of the new Hipparcos reduction" Arxivləşdirilib 2019-12-07 at the Wayback Machine. Astronomy and Astrophysics. 474 (2): 653–664. 
  3. ↑ Gies, D. R.; Dieterich, S.; Richardson, N. D.; Riedel, A. R.; Team, B. L.; McAlister, H. A.; Bagnuolo, Jr., W. G.; Grundstrom, E. D.; Štefl, S.; Rivinius, Th.; Baade, D.; et al. (2008). "A Spectroscopic Orbit for Regulus". The Astrophysical Journal. 682 (2): L117–L120. Bibcode:2008ApJ…682L.117G. arXiv:0806.3473 . doi:10.1086/591148.
  4. ↑ "Bulletin of the IAU Working Group on Star Names, No. 1" Arxivləşdirilib 2018-04-17 at the Wayback Machine (PDF). Retrieved 28 July 2016.
  5. ↑ "IAU Catalog of Star Names" Arxivləşdirilib 2018-07-07 at the Wayback Machine. Retrieved 28 July 2016.
  6. ↑ "IAU Working Group on Star Names (WGSN)" Arxivləşdirilib 2020-04-23 at the Wayback Machine. Retrieved 22 may 2016.
  7. ↑ McAlister, H. A.; ten Brummelaar, T. A.; Gies; Huang; Bagnuolo, Jr.; Shure; Sturmann; Sturmann; Turner; Taylor; Berger; Baines; Grundstrom; Ogden; Ridgway; Van Belle; et al. (2005). "First Results from the CHARA Array. I. An Interferometric and Spectroscopic Study of the Fast Rotator Alpha Leonis (Regulus)". The Astrophysical Journal. 628: 439–452. Bibcode:2005ApJ…628..439M. arXiv:astro-ph/0501261 . doi:10.1086/430730
  8. ↑ Rappaport, S.; Podsiadlowski, Ph.; Horev, I. (2009). "The Past and Future History of Regulus". The Astrophysical Journal. 698 (1): 666–675. Bibcode:2009ApJ…698..666R. arXiv:0904.0395 . doi:10.1088/0004–637X/698/1/666
  9. ↑ Pugh, Philip (2009). "Simple Deep Sky Viewing". The Science and Art of Using Telescopes. Patrick Moore's Practical Astronomy Series. p. 157. ISBN 978-0-387-76469-6. doi:10.1007/978-0-387-76470-2_6.