Rutenium (VIII)oksid

Rutenium (VIII) oksid – formulu RuO₄ olan qeyri-üzvi birləşmədir.

Rutenium (VIII)oksid
Ümumi
Sistematik adı	Rutenium (VIII) oksid
Kimyəvi formulu	O₄Ru[1]
Molyar kütlə	165,07 q/mol
Fiziki xassələri
Sıxlıq	3,29 q/sm³
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	25,4; 25,5; 27 °S
Qaynama nöqtəsi	parçalanır 100 °S
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	20427-56-9
PubChem	119079
ChemSpider	106401

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rutenium (VIII) oksid ilk dəfə Karl Klaus tərəfindən 1860-cı ildə kəşf edilmişdir.

Fiziki xassələri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rutenum (VIII) oksid sarı-narıncı kristallar əmələ gətirir. Rutenium tetraoksid uçucu birləşmədir və asanlıqla sublimasiya olur. 100 ° C-dən çox qızdırıldıqda, partlayışla parçalanır. Güclü oksidləşdirici maddədir, ozon qoxusu verir, spirt ilə reaksiyaya daxil olduqda partlayış baş verir. Suda orta dərəcədə həll olunur, sulu məhlulları zəif bir turşudur pK1 =11.0.

Alınması[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Rutenium qızdırıldıqda oksigenlə oksidləşir:

${\displaystyle {\mathsf {Ru+2O_{2}\ {\xrightarrow {1000^{o}C}}\ RuO_{4}}}}$

• Ruteniumun kalium bromat ilə oksidləşməsi nəticəsində:

${\displaystyle {\mathsf {5Ru+8KBrO_{3}+4H_{2}SO_{4}\ {\xrightarrow {80^{o}C}}\ 5RuO_{4}+4Br_{2}+4K_{2}SO_{4}+4H_{2}O}}}$

• Rutenium(IV) oksidi qızdırılaraq parçalanması nəticəsində:

${\displaystyle {\mathsf {RuO_{2}+O_{2}\ {\xrightarrow {700-1400^{o}C}}\ RuO_{4}}}}$

• Kalium tetroksarutenatın (VI) xlor ilə oksidləşməsindən:

${\displaystyle {\mathsf {2RuO_{2}\ {\xrightarrow {1300^{o}C}}\ Ru+RuO_{4}}}}$

${\displaystyle {\mathsf {K_{2}RuO_{4}+Cl_{2}\ {\xrightarrow {}}\ RuO_{4}\downarrow +2KCl}}}$

Kimyəxi xassələri[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Rutenum (VIII) oksid qızdırıldıqda parçalanır:

${\displaystyle {\mathsf {RuO_{4}\ {\xrightarrow {100^{o}C}}\ RuO_{2}+O_{2}\uparrow }}}$

• Güclü oksidləşdiricidi. Xlorid turşusunun durulaşmış məhlulu ilə reaksiyaya daxil olur:

${\displaystyle {\mathsf {RuO_{4}+10HCl\ \xrightarrow {} \ H_{2}[RuCl_{6}]+2Cl_{2}\uparrow +4H_{2}O}}}$

${\displaystyle {\mathsf {4RuO_{4}+32HCl\ {\xrightarrow {}}\ 2(RuCl_{3}\cdot RuCl_{4}]\downarrow +9Cl_{2}\uparrow +16H_{2}O}}}$

• Qələvilərlə reaksiyaya daxil olur:

${\displaystyle {\mathsf {4RuO_{4}+4KOH\ {\xrightarrow {}}\ 4KRuO_{4}\downarrow +O_{2}\uparrow +2H_{2}O}}}$

${\displaystyle {\mathsf {2RuO_{4}+4KOH\ {\xrightarrow {100^{o}C}}\ 2K_{2}RuO_{4}+O_{2}\uparrow +2H_{2}O}}}$

${\displaystyle {\mathsf {2RuO_{4}+2H_{2}O_{2}\ {\xrightarrow {100^{o}C}}\ 2RuO_{2}\downarrow +3O_{2}\uparrow +2H_{2}O}}}$

Toksikliyi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rutenium tetroksid çox zəhərli, uçucu, güclü oksidləşdirici maddədir, buna görə möhürlənmiş ampulalarda saxlanmalıdır.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

1. Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др.. — 3-е изд., испр. — Л.: Химия, 1971. — Т. 2. — 1168 с.
2. Лидин Р.А. и др. Химические свойства неорганических веществ: Учеб. пособие для вузов. — 3-е изд., испр. — М.: Химия, 2000. — 480 с. .
3. Неорганическая химия / под ред. Ю.Д. Третьякова. — М.: Академия, 2007. — Т. 3. — 400 с.

1. ↑ Ruthenium tetroxide (ing.).