Safsar
Safsar[3] (lat. Vormela peregusna) — Dələlər fəsiləsinə aid növ.
| Safsar | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Safsar |
||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
|
||||||||||||
| ||||||||||||
Xarici görünüşü
[redaktə | mənbəni redaktə et]Digər dələkimilərdən əlvan rənglərinə görə fərqlənir. Başın üz hissəsində ağ-qara maskası vardır. Gözlərinin ətrafı boyunca qara, onun üstündə isə geniş ağ zolaq gedir. Qulaqları nisbətən geniş və uzundur, quyruğu tüklüdür. Belinin sarı tonunda dəyirmi qara xallar səpələnmişdir. Ölçüləri xırdadır, uzun bədənə, qısa ayaqlara malikdir.[4]
Yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Cənub-şərqi Avropa, Balkanlar, Kiçik və Ön Asiya, Qafqaz, Orta Asiya, Tyan-Şan. Azərbaycanda arealı dağətəyi və mərkəzi düzənlik əraziləri, Zuvand yaylasını, Şirvan şəhərini və Naxçıvanı əhatə edir.[5]
Yaşayış yerləri və həyat tərzi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Yaşayış yerləri arid və semiarid lanşaftları əhatə edir. Yuva qurmur, qum siçanlarının yuvasından istifadə edir. Qidasını əsasən, qum siçanları və digər gəmiricilər təşkil edir. Cütləşməsi yazda baş verir, 3-8 adətən isə 3-4 bala doğur.
Məhdudlaşdırıcı amillər
[redaktə | mənbəni redaktə et]2 əsas amil safsarın sayının azalmasına səbəb olur:
- düzən ərazilərin kənd təsərrüfatı məqsədləri üçün mənimsənilməsi, bununla da yaşayış yerlərinin azalması
- safsarın qidasını təşkil edən qum siçanları və digər gəmiricilərə qarşı Dövlət Taun Əleyhinə Stansiyaları tərəfindən zəhərli maddələrdən istifadə edərək kütləvi mübarizə aparılması.
Tətbiq olunmuş və lazımi mühafizə tədbirləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]İUCN siyahısına salınmışdır. Növün yaşayış yerləri Türyançay, Korçay, İlisu, Şirvan qoruqlarında, Ağgöl, Abşeron Milli Parklarında, Zuvand, Ordubad, Qax, Korçay, Şəmkir yasaqlıqlarında mühafizə olunur. - Mövcud XMOTƏ-lərin mühafizə rejimini, texniki təchizatını və infrastrukturunu gücləndirmək, - Qobustan massivində yeni XMOTƏ yaratmaq, - Növün müasir metodlarla genişmiqyaslı tədqiqatını və monitorinqini aparmaq[6]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2003.
- ↑ Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0
- ↑ "AMEA. Zoologiya İnstitutu. Məməlilər". 2015-05-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-09-13.
- ↑ Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, II cild, Bakı, 2013
- ↑ Hacıyev D.V. Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Bakı: Elm, 2000, s. 567 – 568;
- ↑ IUCN 2008. 2008 IUCN Red List of Threatened Species. <www.iucnredlist.org>.
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, II cild, Bakı, 2013
- Hacıyev D.V. Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Bakı: Elm, 2000, s. 567 – 568;
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Hacıyev D.V. 2000. Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Bakı. Elm. Səh. 567-568.
- IUCN 2008. 2008 IUCN Red List of Threatened Species. <www.iucnredlist.org>.