Simax Şeyda

Simax Şeyda (20 iyun 1936, Vartaşen – 13 fevral 2024^[1], Münxen^[1]) — Azərbaycan uşaq ədəbiyyatının tanınmış simalarından biri, Azərbaycan və İsrail Yazarlar Birliyinin üzvü, şair-dramaturq. SSRİ "Əmək veteranı" medalı laureatı

Simax Şeyda
Simax Şeyda-Yuşbayev Barux oğlu
Doğum tarixi	20 iyun 1936 (88 yaş)
Doğum yeri	Oğuz, Azərbaycan SSR
Vəfat tarixi	13 fevral 2024(2024-02-13)[1] (87 yaşında)
Vəfat yeri	Münxen, Yuxarı Bavariya, Bavariya, Almaniya Federativ Respublikası[1]
Milliyyəti	Dağ yəhudisi
Fəaliyyəti	Yazıçı
Mükafatları	2015

Simax Şeyda 1936-cı il iyunun 20-də Oğuz rayonunda anadan olub. 1940-cı ildə ailəliklə Gəncə şəhərinə köçüb. Burada Sabir adına 5 saylı orta məktəbin səkkizinci sinfini bitirdikdən sonra fəhlə-gənclər məktəbində təhsil alıb. Azərbaycan Dövlət Universitetinin kitabxanaçılıq fakültəsində təhsilini davam etdirib.

Simax Şeyda əmək fəaliyyətinə Gəncə şəhəri Rayonlararası Xalq Yaradıcılığı Evində teatr və təsviri incəsənət üzrə metodist kimi başlayıb. Orada baş metodist və direktor olub. Bakıda Azərbaycan Teatr Cəmiyyətinin xalq teatrları kabinetinin müdiri (1965–1990) və "Azərteatr" Yaradıcılıq İstehsalat Birliyində redaktor vəzifəsində çalışıb.

Dağ yəhudisi olmasına baxmayaraq, Simax Şeyda həmişə Azərbaycan dilində yazıb, yaradıb. "Ədəbiyyat və incəsənət", "Azərbaycan pioneri", "Azərbaycan" qəzetlərində və "Göyərçin" jurnalı səhifələrində uşaq şeirləri, mənzum nağılları dərc olunub. Simax Şeyda uşaqların sevimli şairidir. Uşaqlar üçün qələmə aldığı beş mənzum pyes oxucular tərəfindən rəğbətlə qarşılanıb. Simax Şeydanın "Təyyarə", Mən balaca kosmanavtam", "Yaxşı qız", "Tülkü-tülkü- tünbəki", "Nəğməli meşə", son illər yazdığı "Kimin belə qızı var", Nağıl istəyən qız", "Yoxdur belə nənədən", "Qızım qızlar içində", "Topçu Həsən" və s. kitabları kütləvi tirajla nəşr olunub. Yazıçın bu günə kimi 24 kitabı işıq üzü görüb. Onlardan 11-i uşaqlar üçündür. Bu kitabların hər biri seçilmiş əsərlər adı ilə 5 cilddə çap olunub. Əsərlərini də iki dildə — həm Azərbaycan türkcəsində, həm də dağ yəhudilərinin dilində yazır. Azərbaycan klassik ədəbiyyatını dağ yəhudilərinin dilinə tərcümə edir və bütün dünyaya yayır. Onun tərcümələri Amerikada, Kanadada nəşr edilib. Nizami Gəncəvidən Əmirulla Gəncəviyədək 75 azərbaycanlı şairin şeirlərini dağ yəhudilərinin dilinə tərcümə edib, antologiya şəklində çap edib.

Uşaqlar üçün yazdığı şeirlərə bəstəkar Oqtay Zülfüqarov mahnılar yazıb. Bunlara "Təyyarə", "Mən balaca kosmonavtam" şeirlərini nümunə göstərmək olar. "Bir xoruzum var" adlı şeirinə də Yusif Əzimzadə mahnı yazmışdı. "Göyərçin" jurnalında həm şeirləri, həm də mahnılarının notlarını nəşr etdirmişdilər. Quba rayonundan olan Qod Mixaylov adlı həvəskar bəstəkar 20-dən artıq şeirinə musiqi yazıb. Mahnıların sözləri həm yəhudi, həm də Azərbaycan dilindədir.

"Parlaq ulduz","Qürbət rübailəri","Yadında saxla","Yağlı iki","Uşaqların dostları" adlı bir çox şeirlərin müəllifidir.

16 iyul 2015-ci il Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və turizm naziri Əbülfəs Qarayev Simax Şeydanı 79 yaşı tamam olması münasibətilə nazirliyin "Fəxri mədəniyyət işçisi" döş nişanı ilə təltif edib.^[2].

Azərbaycan və İsrail Yazarlar Birliyinin üzvü idi.

13 fevral 2024-cü ildə Almaniyanın Münhen şəhərində vəfat edib.