Sunja (Şimali Osetiya)

Sunja (Oset. Сунжæ, İnquş. Ахки-Юрт[4]) Şimali Osetiya-Alaniya Respublikasının Priqorodnı bölgəsində yerləşən kənddir.

Sunja
Сунжæ
Ахки-Юрт
43°03′31″ şm. e. 44°49′22″ ş. u.HGYO
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub 1859
Mərkəzin hündürlüyü 685 m[2]
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 11.068 nəf. (2023)[3]
Rəsmi dili
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi 363104
Xəritəni göstər/gizlə
Sunja xəritədə
Sunja
Sunja
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

"Sunja kənd qəsəbəsi" bələdiyyə quruluşunun inzibati mərkəzidir.

Coğrafi mövqe

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kənd Sunja çayının sol sahilində, rayon mərkəzində Oktyabrskoye şəhərindən 10 km şərqdə və Vladiqafqaz şəhərindən 16 km aralıda yerləşir.

İqlim

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İqlimi rütubətli və mülayimdir. Qış mülayimdir, çox vaxt qar az yağır. Yanvarın orta temperaturu + 4,0 ° C -dir. Yazı isti və yağışlıdır. İyulun orta temperaturu + 21,0 ° С-dir. Orta illik yağıntı təxminən 950 mm -dir. Yağışların daha bol olduğu ay yazdır.

Tarix

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kənd 15-ci əsrin sonunda Tişa Yovle kəndindən olan Yevloyev Axk adlı bir İnquş tərəfindən qurulmuşdur.[5] 1859-cu ildə İquşlar qovuldu və kəndin yerində Sunjenskaya kazak xəttində Sunjenskaya kəndi quruldu.

Vətəndaş müharibəsi bitdikdən sonra Terek bölgəsi xalqlarının qurultayının qərarına uyğun olaraq kazaklar qovuldu və kənd İnquş Muxtar Dairəsinə daxil edildi, Nikolskaya Kilsəsi dağıldı və əvvəlki Axki-Yurt adını aldı.[6] Kənd 1922-ci ildən 1930-cu illərin sonuna qədər Muxtar Vilayətin Dağlıq Bölgəsinin rayon mərkəzi idi.[7]

1944-cü ildə, İnquşların Orta Asiyaya sürgün edilməsindən sonra Axki-Yurt kəndi yenidən Sunja adlandırıldı və Şimali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasına verildi və məscid yerlə yeksan edildi. Sonradan osetinlər zorla kəndə köçürüldü. Çeçenlər və İnquşlar Qafqaza qayıtdıqdan sonra, bölgədəki digər yaşayış məntəqələrindən fərqli olaraq, İnquşların Oktyabrskoye, Komqaron və Sunja kəndlərinə geri dönməsinə və məskunlaşmasına icazə verilmədi. Sunjada, 1989-cu ilə qədər kəndin əhalisinin 98% -i osetinlər, qalanları isə ruslar, ermənilər və gürcülər idi.[8]1989-cu ilin fevral ayında, kəndin girişində bir neçə gənc İnquş millətçisi, kənd gəncləri ilə yeni gələnlər arasında davaya çevrilən "Zikr" adlı rəqsi ifa etdilər.

1990–2000-ci illərdə bir çox osetin, Cənubi Osetiya və Gürcüstandan olan qaçqınlar, bir neçə gürcü ailəsi və daha sonra Dağlıq Qarabağ münaqişəsindən olan ermənilər bu kəndə köçdülər.

1993-cü ilin yazında Sunja 170 illik yubileyini qeyd etdi. 2007-ci ilin yazında Pravoslav Kilsəsi quruldu.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 GEOnet Names Server. 2018.
  2. ↑ https://www.geonames.org/486203/sunzha.html.
  3. ↑ https://rosstat.gov.ru/compendium/document/13282 (rus.). Росстат, 2023.
  4. ↑ К.Мартиросиан. Нагорная Ингушия. Владикавказ, 1928
  5. ↑ Коллектив авторов:Долгиева М.Б.,Картоев М.М.,Матиев Т.Х. История Ингушетии / Под.ред. Кодзоева Н.Д.. — Ростов-на -Дону: Южный издательский дом, 2012. — 536 с.
  6. ↑ "Выселение казаков Сунженского отдела (1921 г.)". 2013-04-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-03.
  7. ↑ "В честь преподобного Романа Сладкопевца храм". 2021-10-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-03.
  8. ↑ "Население Северной Осетии". 2013-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-03.