Türkistan yemişanı

Türkistan yemişanı (lat. Crataegus turkestanica) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin yemişan cinsinə aid bitki növü.

Türkistan yemişanı
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptophyta
Klad:
Embryophytes
Klad:
Polysporangiophytes
Klad:
Tracheophytes
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Eudicots
Klad:
Core eudicots
Klad:
Superrosids
Klad:
Rosids
Klad:
Fabids
Dəstə:
Gülçiçəklilər
Fəsilə:
Gülçiçəyikimilər
Yarımfəsilə:
Gavalıkimilər
Triba:
Maleae
Yarımtriba:
Malinae
Cins:
Yemişan
Növ:
Türkistan yemişanı
Beynəlxalq elmi adı

Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əfqanıstan, İran, Cin və Kopetdağda təbii halda yayılmışdır.

Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Budaqları boz-qonur, çılpaq və ya azca nazik qırmızımtıl-boz tükcüklüdür. Tikanları yoxdur, bəzi hallarda isə üzəri uzunluğu 12-15 mm olan nazik tikanlarla örtülür. Yarpaqları üstdən parlaq yaşıl, alt tərəfdən isə açıq yaşıl, saplağı qısa, bəzən yarpağın uzunluğuna bərabər olub, tükcüklüdür. Qısa budaqlarda aşağı yarpaqları rombvaridir, uzunluğu 10-30 mm, eni 7-30 mm, aşağı hissədən 3 bölümlüdür, yuxarı yarpaqlarının uzunluğu 3,5 sm, 5 bölümlüdür. Vegetativ budaqlarda yarpaqlar daha iri — 5-7 bölümlü, eni 5 sm-dir. Çiçək qrupu 12-15 çiçəklidir, saplağı tükcüklüdür. Çiçəklərinin diametri 16-18 mm, kasayarpaqları uzun neştərvari, 18-20 erkəkciklidir. Meyvəsinin uzunluğu 11-13 mm, eni 9-11 mm, tünd qırmızı, enli elipsvaridir. İyunda çiçəkləyir, meyvəsi sentyabrda yetişir. Tək çəyirdəklidir.

Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Daşlı-qayalı, quraqlıq yerlərdə bitir. İstiyə, soyuğa davamlıdır.

Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Naxçıvan MR-da təbii halda yayılmışdır.

İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təsərrüfat əhəmiyyətlidir. Yaşıllaşdırılmada az istifadə olunur.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]